Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Σχεδόν έξι δεκαετίες μετά την έκδοση της Τέταρτης Διάστασης του Γιάννη Ρίτσου, (1956), ίσως ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της ποίησής του, με κύριο άξονα την Σονάτα του Σεληνόφωτος, απασχολεί το σημερινό μου κείμενο, επιδιώκοντας να περιγράψει την προσσελήνωση, του ελληνικού κοινού του σωτήριου έτους 2015, μέσα στο λυρικό, υπερρεαλιστικό αυτό σκηνικό ποίημα.

Δεν θα θελήσω να αναλύσω ενδελεχώς, ούτε το ποίημα, ούτε να διάγω αναλύσεις περί λυρικότητας και υπερρεαλισμού, αφού λίγο πολύ, όλα αυτά είναι γνωστά και καταγεγραμμένα από κριτικούς της εποχής του ποιητή και μεταγενεστέρους σε μεταναλύσεις της ποίησης του Γιάννη Ρίτσου.

Θα επιμείνω όμως στο χαρακτηρισμό αυτού του ποιήματος ως σκηνικού ποιήματος, για να τονίσω πως μιλώ πλέον για μια ακόμη σκηνική του παράσταση, αυτή που φιλοξενείται στο θέατρο Παραμυθίας με υπερτίτλο Νυχτερινή Σονάτα και είναι μια έξυπνη πείραξις του ποιήματος του Ρίτσου από την Άννα Ματθαίου.

Ο μονόλογος του ποιήματος που τελικά στην βίωσή του από τον αναγνώστη υποκείμενο, πασιφανώς δεν είναι μονόλογος, δεν συνθέτει, δύο πρόσωπα, όπως σε παλαιότερες θεατρικές μεταφορές του ποιήματος, αλλά πέντε πρόσωπα.

Με αυτόν τον τρόπο η νιότη και το γήρας εναλλάσσονται απροσποίητα και παντρεύουν το θηλυκό με το αρσενικό σ’ ένα και μόνο πρόσωπο. Ενώ το κατακτημένο και πλήρως χαρτογραφημένο από τη σημερινή ανθρωπότητα φεγγάρι, αποκτά τις ιδιότητες ενός φεγγαριού του Λόρκα και ως παρατηρητής και ως εξομολόγος παρεμβάλλεται με το φως και τον απτό του λόγο στη σκηνή επιτελώντας το έργο του.

Ένας ρόλος κάθαρσης και επαναμάγευσης, ένας λόγος μεταφυσικής ικανοποίησης του υπερρεαλιστικού περιβάλλοντος, αφήνοντας να αναδυθούν όλα αυτά τα καθημερινά πράγματα της γυναίκας του ποιήματος, που σκούρα ενδυματολογικά, διαθλάται σαν σε καθρέφτη, νεαρή λευκοντυμένη.

Ο άντρας, ένας κλασσικός ρεαλιστικός χαρακτήρας, καθημερινός όσο ας πούμε και ένας σύγχρονος αρσενικός ήρωας, αλλά και ένας νεαρός άντρας, λευκοντυμένος, που αντανακλά το νεαρό της μέθεξης, τη σπαργή του σώματος και σαφώς μένοντας γυμνός, εκτεθειμένος στο φεγγαρόφωτο, στη σκηνή και στα μάτια των θεατών φροντίζει για έναν κυκλωτικό νυχτερινό χορό. Ένας σημερινός καβαφικός ήρωας. Η γύμνωση του νεαρού, πέρα από την ηδυπάθεια που προσφέρει στην τέλεση του δραματοποιημένου μονολόγου, είναι ίσως και ένα έξυπνο σκηνοθετικό εύρημα, γιατί σημειώνει δεικτικά τον πανθομολούμενο χαρακτήρα του έρωτα, κύρια του έρωτα που διαπερνά την σάρκα των ανθρώπων και έχοντας επιτελέσει το καθήκον του, μπορεί να αφήνει μέσα από γυμνά πέλματα τα ίχνη του στο σανίδι είτε της σκηνής, είτε της όποιας κάμαρης, οι εραστές διαλέγουν να υλοποιηθούν ως πνεύματα και σώματα.

Νιώθω πως είναι ωραίο το εύρημα να «πειράζονται» ακόμα και τόσο κλασσικά έργα, άλλωστε το έχουμε βιώσει στη μουσική, γιατί όχι να μην το βιώσουμε και στην σκηνοθεσία ενός τόσου σπουδαίου έργου. Μόνο με αυτόν τον τρόπο υπερβαίνει κανείς τα όρια της μοναξιάς ή μόνο με αυτόν τον τρόπο υιοθετεί κανείς την μύηση ενός αντικειμενικού πολιτισμού προς μία κατεύθυνση ας μου επιτραπεί η έκφραση νεορομαντική.

Προτείνω ανεπιφύλακτα να δείτε ένα κυκλωτικό θεατροποιημένο ποίημα και μετά να διαβάστε την Σονάτα. Αφού είναι μαγικό να ακούς ξανά και ξανά, εξήντα χρόνια μετά δίχως να χορταίνει ο άνθρωπος:

Ἄφησέ με νἄρθω μαζί σου. Τί φεγγάρι ἀπόψε!

Εἶναι καλό τό φεγγάρι, — δέ θά φαίνεται

πού ἀσπρίσαν τά μαλλιά μου. Τό φεγγάρι

θά κάνει πάλι χρυσά τά μαλλιά μου. Δέ θά καταλάβεις.

Ἄφησέ με νἄρθω μαζί σου.

Ὅταν ἔχει φεγγάρι μεγαλώνουν οἱ σκιές μές στό σπίτι,

ἀόρατα χέρια τραβοῦν τίς κουρτίνες,

ἕνα δάχτυλο ἀχνό γράφει στή σκόνη τοῦ πιάνου

λησμονημένα λόγια — δέ θέλω νά τ’ ἀκούσω. Σώπα.

Χάρηκα που ξαναείδα τον Ρίτσο σήμερα σε ένα μικρό αστικό θέατρο, γεμάτο από νεαρούς και νεαρές, που συνεχίζουν να πιστεύουν στο φεγγ΄άρι και στην επαναμάγευση της ζωής, ένα ποίημα σκηνοθετημένο ευρηματικά με την ηδυπάθεια που εγώ θα έβαζα στη δική μου μετανάγνωση.

1ant 2a 3a

4a

Νυχτερινή Σονάτα από 25/10 έως 31/01

Συγγραφέας: Άννα Ματθαίου

Σκηνοθεσία: Θάνος Σιδηράς

Πρωταγωνιστούν: Μαρία Δρακοπούλου (γυναίκα), Χρήστος Φωτίδης (άνδρας), Στέφανος Κακαβούλης (νεαρός άνδρας) , Μυρτώ Θοδωράκη (νεαρή γυναίκα) και στο ρόλο του φεγγαριού η Σύλια Μινοτάκι

ΘΕΑΤΡΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΣ Παραμυθίας 27, Κεραμεικός,

210 3457 904

25/10 – 31/1, Σαβ. 11.30μ.μ, Κυρ. 8.30 μ.μ.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular