άτιτλη, μικρή κι ακαριαία φόρμα, του Γιάννη Αντιόχου

Σύνταξη: Newsroom

28 November 2015

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

δεν ξέρω αν νιώθω

λύπη

ή

κούραση

για κείνη

τη σχεδόν ευτυχία

και έρχεται να μας αρπάξει από τη μούρη, η ποιήτρια Μαρία Τσιράκου, που γεννηθείσα στην Πάτρα το 1973, εξέδωσε το πρώτο της ποιητικό βιβλίο το 2010, Εν πορεία… και το δεύτερο το 2012, ΕπιΣτροφή από την απόΣταση, εκδόσεις Μανδραγόρας. Έκτοτε βρίσκει λογοτεχνική στέγη στις εκδόσεις Μανδραγόρας και τρία χρόνια μετά παρουσιάζει το νέο βιβλίο της με τίτλο Ανακωχή.

Δεν είμαι οπαδός της μικρής φόρμας, αλλά είμαι οπαδός των ποιητών που μπορούν να ισχυροποιήσουν τη γλώσσα μέσα από αυτό που θα ονομάσω ακαριαία αφαίρεση και η ποιήτρια φαίνεται να καταφέρνει αυτό με δεξιοτεχνία.

Αν ήθελα να μιλήσω φιλολογικά θα σας έλεγα πως είναι μια ποίηση κατάφασης, ένας λογοτεχνικός όρος που είναι πολύ mainstream πια και ταυτόχρονα τόσο, μα τόσο ανέντιμος για τον ίδιο τον ρόλο της ποίησης.

Αν και εκ πρώτης άποψης, τα σπαράγματα αυτής της ποιητικής συλλογής, φαίνονται μικρές καταληπτές νησίδες μέσα σε μια μεγάλη θάλασσα, εντούτοις είναι δυστυχώς οι περισσότερες, μη στέρεες, έτσι που στο πρώτο βήμα, σε βουλιάζουν κατεβάζοντάς σε αναγνώστη στην ιλύ του βυθού, μια λάσπη πυκνή, μιας ζωής, που όλοι υποθέτουμε, αλλά δεν έχουμε βεβαιότητες.

Μια ζωή με δυσκολίες, ακυρώσεις, συμβάσεις, αλλιώς η ζωή μιας γυναίκας που κατανοεί πως η συνύπαρξη, είναι θρησκευτική αφοσίωση, είναι θεός, είναι ελπίδα, είναι δύναμη, είναι αγάπη και υπομονή.

Καθόλη τη διάρκεια της Ανακωχής εμφανίζονται τα περιθώρια μιας ζωής σε πόλεμο, ένας πόλεμος που άφησε την ποιήτρια χωρίς πανοπλία, έτοιμη να δηλώσει με μεγαλοπρέπεια πως οφείλει να συνυπάρχει.

να έχεις πάθει χωρισμό

να μην αμύνεσαι

να ψάχνει το βλέμμα την εξαίρεση

να μεταλλάσσεται η εικόνα

σαν εφαρμοσμένη αλητεία

στα άτιτλα της ζωής περιθώρια

χωρίς πανοπλία

να συνυπάρχω

Αν επιγράψω το πρώτο ποίημα της συλλογής με γέννηση, το δεύτερο ποίημα που το αφιερώνει στη μητέρα της, αποτελεί έναν ανακλαστικό καθρέφτη για όλα αυτά που ξαφνικά συνειδητοποιεί η ποιήτρια πως είναι και εκείνη. Μα ναι, η ποιήτρια είναι η μητέρα της, μια απόλυτη συνταύτιση μέσα από τη γλώσσα που ξέρει καλά πως να ωριμάζει τους ανθρώπους.

Και επαναλαμβάνω, η ποιήτρια χωρίς να χρησιμοποιεί τα αγαπημένα ευφυολογήματα της σύγχρονης ελληνικής ποίησης, εμφορεί τον λόγο της με αφαίρεση, κατασκευάζοντας έτσι ακαριαίο λόγο και αρχίζει να μετακομίζει, να μετατοπίζεται, να ορίζεται και να διαδράμει στη φθορά του ενεστώτα χρόνου λέγοντας: στον ενεστώτα ακμάζει/μόνο/ ο θάνατος.

Παρόλα αυτά η Ανακωχή της Μαρίας Τσιράκου, την και μας προετοιμάζει για την μελλοντική της αντεπίθεση, γιατί η ίδια δηλώνει καθαρά με ποίηση τα εξής:

ανακατεύω το κατακάθι

των ωρών που με εκμεταλλεύτηκαν

ανακατεύω το κατακάθι

των ωρών που δεν εκμεταλλεύτηκα

αναλύω τα μέλλοντα

στον πάτο του φλιτζανιού φτύνω

έλεος

και σαν αναγνώστης της επιτρέπω να αντεπιτεθεί, σαν ποιητής όμως θέλω να δω βαθιά μέσα στις πληγές της. Ξέρετε σε εμάς τους ποιητές, πολλές φορές αρέσουν οι κλειδαρότρυπες, είναι αυτό που στοιχειοθετεί έναν κόσμο λίγο πιο υπερβολικό από τον κόσμο που ίσως αντικρίζουν όλοι οι άλλοι. Για αυτό τον λόγο φυλλομετρώ την ανακωχή ανακαλύπτοντας:

υποκλίνομαι

γυναίκα έρχεσαι αργά

σκέψη στο βράδυ

και

γονατίζω μπροστά σου

και είσαι γυμνή

ήτανε άνοιξη

Μα και τούτος ο Νοέμβριος του 2015, άνοιξη είναι, και έχει και της αγάπης αίματα και νεκρούς σε ανατολή και δύση, αφού:

άλλοι είπαν:

η ζωή είναι ωραία

και άλλοι:

έχει μία απαραβίαστη θλίψη που σκοτώνει

Έτσι και το ποιητικό βιβλίο Ανακωχή έχει μία απαραβίαστη θλίψη που σε σκοτώνει. Τα σπαράγματα, τα μικρά σε έκταση ποιήματα, δομούν ένα σπασμένο γυαλικό, φανταστείτε ό,τι εσείς αγαπάτε περισσότερο, θρύψαλο συγκολλημένο, να το βαστάτε στα δάχτυλα και τούτο να σας κόβει, δέρμα, υπόδερμα, ιστοί, ακρωτηριασμοί και αίμα, για τούτο και λέγω πως η ποίηση της Τσιράκου δεν μπορεί να αφήσει αδιάφορο τον υποψιασμένο αναγνώστη.

Η γλώσσα της αφαιρεί, είναι η τρίτη φορά που το αναφέρω κάθε δυνατότητα, να παρερμηνευτεί, αυτό που θέλει η ποιήτρια. Για πολλούς αυτό δεν είναι καλό, για πολλούς όμως και κύρια για μένα ως αναγνώστη, είναι αυτό που χρειαζόμουνα για τούτη την πραγματικότητα που ζούμε. Ήθελα κάτι να συμφωνήσω, κάτι να ακουμπήσω επάνω το χέρι μου και να πω, ναι αυτό είναι και δεν κρύβει τίποτα άλλο παραπέρα, γιατί μέσα στη διαδρομή της Ανακωχής, δεν έχει σημασία ο φυλοκαθορισμός, σημασία έχει μόνον ο άνθρωπος, αυτό το υλικό που η ποιήτρια σέβεται πολύ.