Το ματωμένο σύμπαν του Μίλτου Σαχτούρη, [Ανθολόγηση], γράφει ο Τζώρτζης Πάνος
Ο Μίλτος Σαχτούρης γεννήθηκε, στην Αθήνα, τον Ιούλιο του 1919. Ήταν γιος του δικαστικού Δημητρίου Σαχτούρη και της Αγγελικής Παπαδήμα. Καταγόταν από την Υδραίικη οικογένεια των Σαχτούρηδων και ήταν εγγονός του αξιωματικού του πολεμικού ναυτικού, Μιλτιάδη Σαχτούρη. Από μικρός, ο Μίλτος Σαχτούρης, έδειξε την κλίση του προς τα λογοτεχνικά πράγματα. Αργότερα, αν και φοιτητής της […]
Louise Michel: οδοφράγματα από μελάνι, γράφει η Μαρίνα Θεοδώρου
«Θέλω να ταξιδέψω στο άπειρο σε μια θάλασσα δίχως ακτή» [1] Το κείμενο αυτό, επιδιώκοντας να υπενθυμίσει τη δράση της λογοτεχνίας σε μία πολυσημαίνουσα ιστορική περίοδο, αφορμάται από ένα ερώτημα διαχρονικό και εξίσου σύνθετο: τι είναι η λογοτεχνία; Σε μία αναζήτηση του κατά την αριστοτελική έννοια τελεολογικού χαρακτήρα που η λογοτεχνία, όπως και κάθε […]
Τζων Μπέρρυμαν, η μάσκα ένδοθεν, γράφει ο Γιάννης Λειβαδάς
Σαν επιθυμήσει κανείς να πέσει από ψηλά και να σκοτωθεί, βρίσκει ένα ψηλό σημείο και απομένει μόνο η βούληση της πτώσης. Από τις γέφυρες ανέκαθεν οι άνθρωποι πηδούσαν για να πέσουν και να πνιγούν – μα η νόρμα ετούτη καμιά φορά χαλιέται σαν αποφασίσει κανείς να πέσει από τη γέφυρα της Λεωφόρου Ουάσινγκτον, στη Μινεάπολη, […]
TOUJOURS BEAUCOUP, γράφει η Μαρίνα Θεοδώρου [ Μόντο και Άλλα Διηγήματα, Jean-Marie Gustave Le Clézio]
Τον Απρίλιο του 1940 γεννιέται στη Νίκαια της Γαλλίας ο Jean-Marie Gustave Le Clézio (J.M.G. Le Clézio) από πατέρα Άγγλο και μητέρα Γαλλίδα με έντονους οικογενειακούς δεσμούς με το νησί Μαυρίκιος και την ιστορία που κουβαλάει αυτή η παλιά γαλλική αποικία. Έχοντας παραγάγει ο ίδιος έργο της γκάμας των σαράντα βιβλίων, από μυθιστορήματα και διηγήματα […]
Η οπτική και απτική ποίηση του Apollinaire, γράφει η Μαρίνα Θεοδώρου
Προς τα τέλη του δεκάτου ενάτου αιώνα γεννιέται στη Ρώμη ο λογοτέχνης Guillaume Apollinaire από μητέρα Πολωνή και πατέρα Ιταλό. Με την πατρική φιγούρα, της οποίας δε η ταυτότητα υπόκειται σε αμφισβήτηση, να απουσιάζει σταθερά από τη ζωή του και τη μητρική να εμπλέκεται σε ιδιαίτερες καταστάσεις λόγω της συχνά προκλητικής και ασυμβίβαστης συμπεριφοράς της, […]
Μοχάμεντ Σουκρί, ο διάγγελος της Ταγγέρης, γράφει ο Γιάννης Λειβαδάς
Ο Μοχάμεντ Σουκρί γεννήθηκε το 1935 στο Αΐτ Σίκερ (σήμερα ονομάζεται Μπενί Σίκερ), ένα μικρό χωριό που βρίσκεται στην οροσειρά Ριφ – αν και η ημερομηνία γέννησής του, καθώς ο ίδιος ισχυριζόταν, ήταν αμφισβητήσιμη γιατί εκείνη την εποχή δεν λειτουργούσαν μητρώα στις μαροκινές επαρχίες. Η οικογένειά του ζούσε στην απόλυτη φτώχια. Πριν προλάβει να […]
Η περιπλάνηση στον Patrick Modiano, γράφει η Μαρίνα Θεοδώρου
«Γιατί ταυτίστηκα με αντικείμενα που μου γεννούν φρίκη και συμπόνια μαζί;» Ποια σχέση συνδέει την πολυσημαίνουσα φράση του Scott Fitzgerald με τον δυσερμήνευτο μυθιστορηματικό κόσμο του Παρισιού της γερμανικής κατοχής; Η απάντηση –ή μάλλον η ερώτηση– προκύπτει μέσα από το έργο La ronde de nuit του Patrick Modiano (1969). Ο ελληνικής καταγωγής βραβευμένος με Νόμπελ […]
Οι αδυναμίες γνωστών λογοτεχνών (Γ΄ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Οι αδυναμίες των συγγραφέων αποτελούν μια ενδιαφέρουσα πτυχή της λογοτεχνικής έρευνας. Μερικές από τις πιο συχνές αδυναμίες είναι: ο αλκοολισμός, η τοξικομανία, οι αυτοκτονίες και οι ψυχικές ασθένειες (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, διαταραχές άγχους, ψυχώσεις). Αλμπέρ Καμύ: Ο Αλμπέρ Καμύ ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος. Γεννήθηκε στις 7 Νοεμβρίου του 1913 και πέθανε στις 4 […]
Authors ή μήπως Authers; γράφει η Μαρίνα Θεοδώρου
Simone de Beauvoir, Σιμόν ντε Μποβουάρ Γύρω από τη γνωστή έκφραση της Simone de Beauvoir «on ne naît pas femme, on le devient» (γυναίκα δεν γεννιέσαι, γίνεσαι) πλαισιώθηκαν και διαφοροποιήθηκαν τρία τουλάχιστον φεμινιστικά κύματα με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος της ανθρώπινης δραστηριότητας του εικοστού αιώνα να βρεθεί προσανατολισμένο γύρω από τα λεγόμενα gender issues, ζητήματα […]
Τόμας Γουλφ, effectus futuri. Γράφει ο Γιάννης Λειβαδάς
Με αφορμή τη θύμηση ενός κειμένου που είχα συνθέσει ακριβώς πριν από μία δεκαετία για τον Τόμας Γουλφ και το «O Lost», το οποίο τότε δεν είχε καταδεχτεί να δημοσιεύσει κάποιο από τα ηλεκτρονικά ή έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά που είχαν επιλεχθεί γι’ αυτόν τον σκοπό∙ και η οποία ζωντάνεψε με την ανακάλυψη ενός μικρού αποσπάσματος […]
The Real Meaning of Christmas [Quotations by famous authors] by Pantelis Liakas
”I will honor Christmas in my heart, and try to keep it all the year”. Charles Dickens ”Christmas, my child, is love in action. Every time we love, every time we give, it’s Christmas”. Dale Evans ”Christmas is a tonic for our souls. It moves us to think of others rather than of ourselves. It […]
Τσαρλς Μπουκόβσκι, οι αποδόσεις, γράφει ο Γιάννης Λειβαδάς
Τσαρλς Μπουκόβσκι Λογοτέχνες υψηλού ρίσκου και λογοτέχνες της γκανιότας∙ κι από κοντά οι αντίστοιχοι κριτικοί και μελετητές με τα ανάλογα επιγενόμενα. Πολύ συχνά η εργασία που οφείλεται να γίνει από πλευράς μελετητών, στην ελληνική, καθυστερεί ή, τελικώς, δεν ολοκληρώνεται, από τις τόσες, παραπάνω από αναγκαίες, αποκαταστάσεις και διορθώσεις οι οποίες απαιτούνται για το […]
Ο έρωτας στο έργο του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, γράφει η Τέσυ Μπάιλα
Αναμφίβολα ο αφηγηματικός πυρήνας ενός έργου γίνεται συχνά η αφορμή για τη φιλοσοφική προσέγγιση μιας ιδέας. Η ροή ενός μυθιστορήματος περιπλέκεται γύρω από ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο εγκιβωτίζονται οι ιδέες. Και είναι ακριβώς αυτός ο εγκιβωτισμός των ιδεών που κάνει την αναγνωστική διαδικασία μια πορεία προς έναν τόπο, στον οποίο συναντώνται οι σκέψεις και […]
Οι αδυναμίες γνωστών λογοτεχνών (Β΄ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Οι αδυναμίες των συγγραφέων αποτελούν μια ενδιαφέρουσα πτυχή της λογοτεχνικής έρευνας. Μερικές από τις πιο συχνές αδυναμίες είναι: ο αλκοολισμός, η τοξικομανία, οι αυτοκτονίες και οι ψυχικές ασθένειες (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, διαταραχές άγχους, ψυχώσεις). Ζαν Ζακ Ρουσσώ: Ανέπτυξε την ιδέα του ρομαντισμού στην λογοτεχνία. Το περίφημο έργο του, ”Αιμίλιος” ή ”Περί αγωγής”, τον έφερε […]
Για την Σύλβια Πλαθ, του Γιώργου Λίλλη
Η Πλαθ δεν είναι μόνο ο μύθος που σχηματίστηκε γύρω από τη ζωής της, αλλά και η ίδια η ποίηση που διαμέσου της «διαλυτικής εισβολής της τρέλας» (1), οριοθέτησε το σκοτεινό πεπρωμένο της. Ήταν λογικό μετά τον ηθελημένο θάνατο της, σημείο αναφοράς στο έργο της να υπήρξε ο προάγγελος αυτής της πράξης, αλλά νομίζω πως […]
Οι αδυναμίες γνωστών λογοτεχνών (Α΄ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Οι αδυναμίες των συγγραφέων αποτελούν μια ενδιαφέρουσα πτυχή της λογοτεχνικής έρευνας. Μερικές από τις πιο συχνές αδυναμίες είναι: ο αλκοολισμός, η τοξικομανία, οι αυτοκτονίες και οι ψυχικές ασθένειες (σχιζοφρένεια, κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, διαταραχές άγχους, ψυχώσεις). Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Εξέχουσα φυσιογνωμία των νεοελληνικών γραμμάτων. ”Η κορυφή των κορυφών”, όπως τον χαρακτήριζε ο Κωνσταντίνος Καβάφης. Τα διηγήματά του […]
Kunst macht frei (?) της Αγλαΐας Παντελάκη
Τον επισκέπτη που ανεβαίνει με τις σκάλες στον πρώτο όροφο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Κρακοβίας MOCAK (Museum of Contemporary Art in Kraków, στα Πολωνικά: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie) υποδέχεται στα αριστερά του η καλλιτεχνική εγκατάσταση του Grzegorz Klaman με τίτλο „Kunst macht frei“. Στο συνοδευτικό σημείωμα της εγκατάστασης, η οποία φιλοτεχνήθηκε το 2003 […]
Αντώνης Σαμαράκης, ο πεζογράφος της εξεγερμένης συνείδησης, της Τέσυ Μπάιλα
Μέσα στην πολυμορφία των έργων της ελληνικής μεταπολεμικής πεζογραφίας, το 1954, εμφανίζεται μια διακριτή και εξέχουσα λογοτεχνική προσωπικότητα, όταν ο Αντώνης Σαμαράκης εκδίδει την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο: «Ζητείται ελπίς». Από την πρώτη στιγμή, και ύστερα από μια δύσκολη εκδοτική πορεία, ο Σαμαράκης διεκδικεί με δυναμικότητα μια θέση στο λογοτεχνικό στερέωμα και ταυτόχρονα […]
Οι ετερώνυμοι Άλβαρο Ντε Κάμπος και Μπερνάντο Σοάρες του Πεσσόα, του Γιώργου Λίλλη
Ποιος είναι ο Φερνάντο Πεσσόα; Είναι ο «αγγλομανής, μύωψ, ευγενής, αλλοπαρμένος, ντυμένος στα σκούρα, απόμακρος και οικείος», σύμφωνα με τον Οκτάβιο Πάζ, είναι ο Ρικάρντο Ρεις, ο Αλμπέρτο Καέιρο ή ένας ψηλός, κομψός, με μονόκλ, μαύρα μαλλιά με χωρίστρα στο πλάι, όπως τον ήθελε ο Αντόνιο Ταμπούκι, που άκουγε στο όνομα Άλβαρο Ντε Κάμπος; Ο […]
Το σιδηρούν πρόσωπο του πόθου, της Αναστασίας Δημητροπούλου [Μυρτιώτισσα, Θεώνη Δρακοπούλου]
Δεν ήταν απο τα ευτυχισμένα παιδιά, όχι δεν ήταν. Ούτε έπαιζε, ούτε γελούσε. Μια θλίψη ανασάλευε μονάχα μες στο αγριόμελο των ματιών της, έγνεφε στους ήλιους της παιδικής της ηλικίας τις αυγές, και κάθε μούχρωμα που αυτοί έκλιναν προς τις αεικίνητες θαλασσινές κουκέτες τους, τούτη η θλίψη γινόταν η αιτία των καυτών δακρύων που αυλάκωναν […]
Εγκόλπιον Αναγνωστικόν, του Κωνσταντίνου Τρικουνάκη [Ο ταξικός αγώνας στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, Τζ. Ε. Μ. ντε Σαιντ Κρουά]
Οι δούλοι, οι ελεύθεροι άκληροι, οι μικροϊδιοκτήτες, οι γαιοκτήμονες, οι ευγενείς. Στοιχεία των κοινωνιών που είναι σε συμβίωση ή σε λανθάνουσα σύγκρουση; Αληθεύει ότι η κοινωνία είναι σύνολα που συμβιώνουν ή κάποιες ομάδες παρασιτούν σε βάρος άλλων και τις εκμεταλλεύονται; Τι συμβαίνει όταν η οριακή ισορροπία ανατραπεί; Οι πενήντα πρώτες σελίδες ίσως ξενίσουν τον αναγνώστη, […]
Ο Gatsby ήταν απλά υπέροχος, της Ιωάννας Γιολδάση [The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald]
The Great Gatsby, F. Scott Fitzgerald Πλούτος, υπερβολή, πάρτι και ακριβά φορέματα. Η δεκαετία του ’20 σάρωσε την Αμερική και μαζί την καλλιτεχνική σκηνή. Η χώρα μετά τον πόλεμο ζητά την ανανέωση. Ο κόσμος επιθυμεί να ξεχαστεί μέσα από την υπέρμετρη χλιδή. Ξέφρενα πάρτι, άφθονο αλκοόλ, φανταχτερά ρούχα και καθώς-ευπρεπισμοί. Στο άλλο άκρο […]
«Περνάς απο τη Γέεννα του Πυρός; Επωφελήσου!» της Αναστασίας Δημητροπούλου [Φραντς Κάφκα]
Ο Μαξ Μπροντ βασανίστηκε πολύ εκείνο το κρύο βράδυ του 1937. Σκυμμένος πάνω απο τα γραπτά του, υποδέχτηκε εγκάρδια στο νου του μνήμες του αγαπημένου του φίλου. Δεκατρία χρόνια είχαν παρέλθει απο το θάνατό του. Ήταν καιρός να ολοκληρώσει πλέον τη βιογραφία του Φραντς. Άλλωστε ποιός γνώριζε καλύτερα τον καταπιεσμένο γερμανόφωνο Εβραίο της Πράγας απο […]
Κριτική αποτίμηση στο ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη από άλλους λογοτέχνες (Γ’ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Η άποψη του Άγγελου Τερζάκη για το ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη Ένα τεράστιο μεταλλικό πουλί, ζώο που ξεπήδησε μέσ’ από την Αποκάλυψη, φρουμάζει τρέμοντας σύγκορμο, με τους κινητήρες αναμμένους, ανυπόμονο να σπαθίσει το διάστημα, την ώρα που, μέσα στον ανεμοστρόβιλο του μισεμού, γράφονται τούτες οι αράδες. Ο ίλιγγος αλέθει τις σκέψεις, τις εποχές, κομματιάζει […]
«Belladonna, μια συνουσία κατάρας και κάλλους», της Αναστασίας Δημητροπούλου
«Belladonna, μια συνουσία κατάρας και κάλλους» Παρίσι, 25 Ιουνίου 1857, ώρα 05:31. Μες σε ένα σουρεάλ σκηνικό προχωρημένης, κι έκλυτης νύχτας, μια σκιά σέρνεται μεθυσμένη μακριά απο το Quartier latin, κατά μήκος της λεωφόρου Saint Michel. Άγνωστος μονόδρομος ο προορισμός, απείθαρχος στρατιώτης ο λογισμός, και οι προκλήσεις τυραννικές σαν αλογόμυγες, μα ο άντρας με τις […]
Κυνηγώντας Χίμαιρες, της Σωτηρίας Γεωργαντή
Αυτό το κείμενο δεν σκοπεύει να προστεθεί στα φιλολογικά δοκίμια και τις συγκριτικές μελέτες που ψηλαφούν διαφορές και ομοιότητες ανάμεσα στη Μεγάλη Χίμαιρα του μεγάλου Μ. Καραγάτση, το μυθιστόρημα που δημοσιεύτηκε το 1953, και τη Χίμαιρα, τη νουβέλα που αποτέλεσε το πρόπλασμα για το μυθιστόρημα που ακολούθησε, και δημοσιεύτηκε αρκετά νωρίτερα, το 1936. Αφενός η […]
Τα Χερουβείμ του Έρωτα, της Αναστασίας Δημητροπούλου
Αν μια νύχτα πλάι στη θάλασσα, είχε στόμα και μιλιά, θα καυχιόταν πως αυτή επινόησε τον έρωτα. Πως έσκισε το δικό της έναστρο κουκούλι και γεννήθηκε σε κάποιο γέμισμα του φεγγαριού, και μωρό ακόμα, κατά την πρώτη πανσέληνο, όπου όλοι κοιτούσαμε ψηλά αναζητώντας στα βουβά το άλλο μας μισό, τον απόθεσε τρυφερά μες στην ανθρώπινη […]
Κριτική αποτίμηση στο ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη από άλλους λογοτέχνες (B’ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Η άποψη του Άγγελου Σικελιανού για το ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη (…) Από τα τραγούδια της Μαρίας δεν ήξερα κι ακόμα δεν καλοξέρω παρά μόνο ένα τραγούδι, εκείνο που καθιέρωνε τον έρωτά της στον αγαπημένο της που δεν υπήρχε πια, αυτό που λέγεται ”Γιατί μ΄αγάπησες” και πούφτανε για τη ψυχή μου, γιατί η λυρική γυναικεία […]
Όταν ο Τολστόι μας σύστησε την Άννα Καρένινα, της Ιωάννας Γιολδάση
Ο Λέων Τολστόι, στο τέλος του 19ου αιώνα, έδωσε πνοή σε μια αλησμόνητη ηρωίδα, το όνομα αυτής Άννα Καρένινα. Η ίδια, θύμα των καταστάσεων, μεγάλωσε απότομα χωρίς να προλάβει να γευτεί την νεότητά της. Ο έρωτας έγινε η καταστροφή της. Ξεκινάμε με ένα γάμο όπου το ζευγάρι απλά συνυπάρχει. Ένας σύζυγος που κατά βάθος ενδιαφέρεται […]
Εγώ άφησα στον άνθρωπο την Ποίηση, της Αναστασίας Δημητροπούλου
«Τι κι αν η μελαγχολία με καταδίκασε να φύγω; Εγώ άφησα στον άνθρωπο την Ποίηση Κι εκείνη την καταδίκασα στις αξημέρωτες νύχτες της ζωής…» Αναστασία Δημητροπούλου Ενός λεπτού υπόθεση ο ψόγος, μαστίγιο που πέφτει πάνω σ’ αυτούς που φεύγουν δίχως εξηγήσεις. Το έχει τούτο το χαρακτηριστικό η κοινωνία μας όταν κάτι απέχει από τη σφαίρα […]
