Το μήνυμα του Αργύρη Χιόνη, του Σωτήρη Γάκου
Samuel Beckett & Αργύρης Χιόνης: μια κοινή εμπειρία Ανάμεσα στις δεκατέσσερις ποιητικές συλλογές, τα έξι πεζά του και το γνωστό μεταφραστικό του έργο, ο Αργύρης Χιόνης έγραψε και τρία θεατρικά κείμενα[i]. Πρόκειται για τρία θεατρικά κείμενα που γράφτηκαν το 1971 και 1973, ενώ ο συγγραφέας βρισκόταν στο Άμστερνταμ και, όπως ο ίδιος εξηγεί, τα […]
Κριτική αποτίμηση στο ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη από άλλους λογοτέχνες (Α’ μέρος), του Παντελή Λιάκα
Η άποψη του Τέλλου Άγρα για το ποιητικό έργο της Μαρίας Πολυδούρη (…) Εκδήλωση πνευματικού και ηθικού καθαρμού αποτελούν τα ποιήματα της νεαρώτατης ποιήτριας, που ύστερ΄ από το μαρτύριό της πιο μισητής αρρώστειας, πέθανε επί τέλους αυτόν τον μήνα σε μια κλινική φυματικών. Ζωηρά εκδηλώνεται, και στις δυο συλλογές που πρόφτασε να εκδώσει, ο […]
Ονειρεύτηκα πως ήμουν ο Κάφκα, της Αγλαΐας Παντελάκη
«Ονειρεύτηκα πως ήμουν ο Κάφκα», φαίνεται να λέει στον ψυχαναλυτή του το ζωύφιο του σκίτσου. Η αναφορά στη Μεταμόρφωση είναι άμεση και προφανής. Γράφοντας για τη δέκατη επέτειο από τον θάνατο του Κάφκα, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αναφέρει το εξής: „Sie [die Tiere] sind wohl nicht das Ziel; aber ohne sie geht es […]
Για την Αγαπημένη, της Ιωάννας Γιολδάση
Τι να πει κανείς για την σκλαβιά; Με τι λέξεις να ξεκινήσει να μιλά για τέτοιες αποτρόπαιες και απεχθείς πράξεις που η λογική δεν συγχωρεί; Η δουλεία δυστυχώς πορεύεται χέρι χέρι με την βία, είτε σωματική είτε ψυχολογική, την αποξένωση, τον κατακερματισμό της προσωπικής ταυτότητας, την διαστροφή και την δειλία μεταξύ άλλων. Το συγκλονιστικό και […]
Ο πατέρας Thomas Mann, της Αγλαΐας Παντελάκη
«Είναι αυτονόητο πως κάποιος σαν κι εμένα δεν θα πρέπει να φέρνει παιδιά στον κόσμο», έγραφε ο Thomas Mann στο ημερολόγιό του το 1918, όντας ήδη πατέρας πέντε παιδιών. Κατάφερε να φτάσει πολύ ψηλά. Τον σέβονταν, τον διάβαζαν, είχε όλα όσα θα επιθυμούσε κάθε συγγραφέας, κάθε καλλιτέχνης. Παρουσίαζε τον εαυτό του όπως ήθελε να τον […]
Σταφύλια που οργίζονται ακόμα, του Γιώργου Πανόπουλου
Ένα λογοτεχνικό θαύμα που συντελέστη από τον Τζον Στάιμπεκ με κάνει να αναλογίζομαι πόσες εποχές και κοινωνικές αναταραχές μπορούν να απεικονίζονται σε ένα βιβλίο καθώς και να αναθυμάμαι τη μεγάλη φράση του επαναστάτη Μάρτιν Λουθερ Κινγκ: «πόσες γενιές ακόμα πρέπει να περάσουν για να ζήσουμε ακόμα ελεύθεροι». Η Ελλάδα σήμερα μαστίζεται από τη δική […]
Ο Hans Blumenberg και η αναγνωσιμότητα του κόσμου, της Αγλαΐας Παντελάκη
Ο Hans Blumenberg γράφει για τον πατέρα του: «Ο πατέρας μου ήταν ένας φωτογράφος με μεγάλο πάθος και μέτριες επιτυχίες.» Ο φιλόσοφος αποφεύγει, βέβαια, να γνωστοποιήσει τι είδους οπτική λεία αιχμαλώτιζε με το φακό του και τι ακριβώς ήταν αυτό που καθιστούσε τις φωτογραφίες μέτριες, καθώς αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι το αισθητικό προϊόν, […]
Το Τέρας της Mary Shelley, της Ιωάννας Γιολδάση
Κάθε ιστορία έχει τουλάχιστον δύο πλευρές. Κάθε πρωταγωνιστής χρειάζεται έναν ανταγωνιστή. Τι γίνεται όμως όταν τα γεγονότα δεν είναι απλώς μαύρα/άσπρα; Όταν οι δυο όψεις του νομίσματος μπερδεύονται σε μια τότε η δουλειά του αναγνώστη γίνεται πιο απαιτητική αλλά και ικανοποιητική. Ξεκίνησε σαν στοίχημα. Οι συγκυρίες έφεραν μια παρέα φίλων και καλλιτεχνών κάτω από την […]
750 χρόνια Dante: η εις Άδου κάθοδος και η ανάληψη, της Αγλαΐας Παντελάκη
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όποτε περπατούσε στους δρόμους της Βερόνας και της Ραβέννας, ο κόσμος γύρω του ψιθύριζε: «Αυτός είναι ο άνθρωπος που κατέβηκε στην Κόλαση!» Πράγματι, ο Dante Alighieri, γνωστός ανά τον κόσμο κυρίως μόνο με το μικρό του όνομα, έγινε θρύλος όσο βρισκόταν ακόμα εν ζωή, πόσω μάλλον μετά το θάνατό […]
Επάγγελμα: Φύλακας στη σίκαλη, της Ιωάννας Γιολδάση
Ονειροπόληση, επιθυμία, άγχος, απογοήτευση, αναζήτηση…Ο μικρόκοσμος ενός εφήβου κλονίζεται. Ο J.D Salinger κατάφερε στο μυθιστόρημά του, Ο Φύλακας στη σίκαλη ( The catcher in the Rye), να καταγράψει στο σύνολό τους τις φοβίες και τις ερωτήσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο ένα άτομο στην μεταβατική περίοδο της ζωής του όπου καλείται να περάσει από την […]
Λένε για μένα… Ο Νίκος Καββαδίας, η Μαρίζα Κωχ κι οι Πυξ Λαξ: η περίπτωση του «Μαραμπού» , του Μάριου-Κυπαρίσση Μώρου
Συζητώντας τη θέση του έργου του Νίκου Καββαδία (1910-1975) στον 21ο αι. ο Χρήστος Δανιήλ σημειώνει: «Στην πρόσληψη του ποιητικού έργου του Ν. Καββαδία και στην ευρύτερη απήχηση και αποδοχή του συνετέλεσε αναμφισβήτητα, από ένα χρονικό σημείο και μετά – το οποίο συμπτωματικά (;) ταυτίζεται με τη χρονιά θανάτου του ποιητή – η μελοποίηση τω […]
Ο ΚΡΥΠΤΙΚΟΣ ΜΕΓΑΣ ΠΑΝ: ΜΗΤΣΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, του Γιάννη Αντιόχου
Δηλώνω εξαρχής θαυμαστής του σημερινού μνημονευομένου ποιητή και διόλου δεν θα ασχοληθώ με τις φιλολογικές αναλύσεις της μη έκδοσης όσο ζούσε, ενός ποιητικού βιβλίου, ή τον εγκιβωτισμό της ποιητικής του γλώσσας στο συμβολικό και μετασυμβολικό ρεύμα της εποχής του. Παρόλα αυτά, από τα κριτικά του κείμενα, σχετικά με την ελληνική ποίηση, θ’ απομονώσω τη δημοσιευμένη […]
JOSEPH BRODSKY: Ο μοναχικός λύκος της Ρωσικής λογοτεχνίας, του Αλέξη Σταμάτη
«Αν θέλουμε να παίξουμε έναν μεγαλύτερο ρόλο, το ρόλο του ελεύθερου ανθρώπου, τότε θα πρέπει να είμαστε ικανοί να αποδεχθούμε – ή το λιγότερο να μιμηθούμε, τον τρόπο με τον οποίο ένας ελεύθερος άνθρωπος αποτυγχάνει. Ένας ελεύθερος άνθρωπος, όταν αποτυγχάνει δεν μέμφεται κανένα.» λέει ο Joseph Brodsky, ένας ποιητής που προφήτευσε την ίδια του την […]
Ο Kafka, το γράμμα κι ο πατέρας, της Αγλαΐας Παντελάκη
Νοέμβριος 1919. Ένας τριανταεξάχρονος άντρας νοικιάζει ένα δωμάτιο στην πανσιόν „Stüdl“, πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Πράγας, και επί εννέα ημέρες γράφει ένα γράμμα στον εξηνταεπτάχρονο πατέρα του, με τον οποίο ζει ακόμα στο ίδιο διαμέρισμα. Το γράμμα, ένας πρωτοφανής σκληρός απολογισμός, είναι έκτασης 103 σελίδων και τελειώνει χωρίς αποφώνηση, με ένα σκέτο „Franz“. Ο Kafka […]
Ο Beckett και το παράλογο, της Ιωάννας Γιολδάση
Ο νομπελίστας Samuel Beckett αποτελεί ανυπέρβλητη και συνάμα αμφιλεγόμενη λογοτεχνική φιγούρα. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Ιρλανδία όταν αυτή αποτελούσε αποικία του Ηνωμένου Βασιλείου, γεγονός που επηρέασε τόσο τον ίδιο αλλά και το συγγραφικό του έργο. Αργότερα μετακόμισε στο Παρίσι, όπου πολλοί καλλιτέχνες είχαν καταφύγει, μιας και σαν πόλη προσφέρονταν για την ανάπτυξη των τεχνών καθώς […]
Ο Orhan Pamuk για τη λογοτεχνία, της Αγλαΐας Παντελάκη
«Μυθιστορήματα, μουσεία και πολιτική.» Αυτός ήταν ο τίτλος της ομιλίας που εκφώνησε ο Orhan Pamuk στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης ως προσκεκλημένος του ελβετικού Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών. Η Angela Schader από την εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung συζητά με τον συγγραφέα που αρέσκεται να μιλά για τη λογοτεχνία και τα μουσεία, όχι όμως και για την πολιτική. […]
Πίπη η Φακιδομύτη, ένα παιδί του πολέμου, της Αγλαΐας Παντελάκη
| Astrid Lindgren | 14 Νοεμβρίου 1907 – 28 Ιανουαρίου 2002 | Όπως αναφέρει ο βιογράφος της, ο Δανός Jens Andersen, η Astrid Lindgren (1907-2002), από το σουηδικό Vimmerby των 3.000 ψυχών, ξεκίνησε να εργάζεται στα δεκαέξι της χρόνια ως εθελόντρια στην τοπική εφημερίδα. Δύο χρόνια αργότερα, έμεινε έγκυος από τον πενηντάχρονο αρχισυντάκτη και […]
Όταν ο Βαμβακάρης συνάντησε τον Στάινμπεκ, του Γεώργιου Ελ. Τζιτζικάκη
«Στα σίδερα με βάλανε, για τα δικά σου μάτια, τον βλάμη που γουστάριζες, -βρ’ αμάν, αμάν-, τον έκαναν κομμάτια», τραγουδάει με ένα πολυκαιρισμένο μπαγλαμαδάκι ο Μάρκος το 1933. «Ο φουκαράς ο Πιλόν θα πλέρωνε τα χρέη του αν τύχαινε ποτέ να σταυρώσει δεκάρα, μα ποτέ δεν του έλαχε κάτι τέτοιο […] Μια μέρα βρέθηκε με […]
Πόσο γενναίος είναι αυτός ο νέος κόσμος; της Ιωάννας Γιολδάση
«Ω θαύμα! Δες πόσα καλά πλάσματα! Όμορφη που είναι η ανθρωπότης! Λαμπρέ καινούριε κόσμε, ωραία που ‘σαι κατοικημένος!» William Shakespeare, The Tempest (Η Τρικυμία). Το 1931 ο Aldous Huxley δανειζόμενος τους πανέμορφα ειρωνικούς στίχους του William Shakespeare από το έργο του Η Τρικυμία (The Tempest), εμπνεύστηκε και έγραψε ένα φουτουριστικό μυθιστόρημα με τίτλο Γενναίος […]
Αρθούρος Ρεμπό, Μία Βιογραφία, του Αλέξη Σταμάτη
Αρθούρος Ρεμπό, «Μια εποχή στην Κόλαση» «Πίστευε ότι κάθε ύπαρξη μπορεί να ζήσει πολλές άλλες ζωές» «Εγώ είναι ένας άλλος», λέει ο πιο σπουδαίος ίσως στίχος του Αρθούρου Ρεμπό. Το να γράψει κανείς την βιογραφία ενός ανθρώπου που ως έφηβος συνέλαβε το παραπάνω, δεν είναι απλό εγχείρημα. Κι όμως ήταν ακριβώς αυτό το βιβλίο, η τελευταία βιογραφία […]
Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΡΦΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ, από τον Γιώργο Θεοτοκά
Φιλολογική επιμέλεια: Μάριος – Κυπαρίσσης Μώρος «Δίνε αμέτρητα τα αγαθά σου, χωρίς υπολογισμούς και ανταπόδοση, αλλά και βάστα τον εαυτό σου έτσι υποχείριο, ώστε σε κάθε στιγμή να μπορείς να μείνεις ή να ξαναγίνεις εύκολα κυρίαρχός του. Το μόνο που μένει μέσα σου είναι το αίσθημα ενός πόθου ανεκπλήρωτου, που πονεί. Ξεχνάς εύκολα τους περασμένους […]
Ένας αλλιώτικος Άρχοντας, της Ιωάννας Γιολδάση
Θα μπορούσε να διαβαστεί και ως ψυχολογικό, κοινωνικό-πολιτιστικό πείραμα. Ένα αεροπλάνο γεμάτο παιδιά καταρρίπτεται σε ένα έρημο νησί. Η υπόθεση από μόνη της είναι τρομακτική. Πώς θα καταφέρουν οι μικροί μαθητές να επιβιώσουν; Θα μπορέσουν να οργανωθούν χωρίς την επίβλεψη κάποιου ενήλικα; Ο William Golding εξετάζει στο μυθιστόρημά του Ο άρχοντας των μυγών (Lord […]
Τα βιβλία του καλλιτέχνη, του Σωτήρη Γάκου
(Τιμή στον Στρατή Ελευθεριάδη-Τεριάντ ) Εικόνα και κείμενο σε πλήρη αρμονία! Το ιδιοφυές εκδοτικό έργο «Grand’s Livre» (Μεγάλα Βιβλία) που επινόησε και έφερε εις πέρας ο δαιμόνιος Έλληνας από τη Λέσβο ο Στρατής Ελευθεριάδης αποτελεί μέχρι και σήμερα ένα πρότυπο καλλιτεχνικής δημιουργίας και εκδοτικού κοσμήματος που συνδυάζει με έναν ιδιότυπο τρόπο εικόνα και κείμενο. Είκοσι έξι […]
”Ιδού ο άνθρωπος”, η αντίληψη του Ανδρέα Λασκαράτου για την πολιτική, του Παντελή Λιάκα
Ο Ανδρέας Λασκαράτος, γεννήθηκε το 1811 στο Ληξούρι Κεφαλληνίας, που βρισκόταν εκείνη την εποχή, όπως και όλα τα Επτάνησα, υπό αγγλική και γαλλική εξουσία. Ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, την ποίηση, ενώ είναι ευρύτερα γνωστός ως λιβελογράφος. Έντονα κριτικό πνεύμα, ασκεί δριμύ κατηγορώ ενάντια στην υποκρισία, το συμφέρον, την πολιτική, τους διωγμούς, και τους αφορισμούς, που […]
Ο Henry James, ο Goethe και το «μυθιστόρημα διάπλασης», της Αγλαΐας Παντελάκη
Ο Henry James, ο Goethe και το «μυθιστόρημα διάπλασης» Όλα ξεκίνησαν το 1860, όταν ο Henry James ανακάλυψε τον Goethe κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Βόννη, και ο Γερμανός ποιητής δεν άργησε να σκαρφαλώσει στην κορυφή του λογοτεχνικού του κανόνα. Ονειρεύτηκε, γράφει σε ένα φίλο του λίγα χρόνια αργότερα, ότι βρισκόταν στον ουρανό […]
Οι κλασικοί στις μέρες μας, του Γεώργιου Ελ. Τζιτζικάκη
Άραγε πόσα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας αν γράφονταν σήμερα θα αποτελούσαν λογοτεχνικούς σταθμούς; Θα είχαν την ίδια μορφή ή θα ακολουθούσαν άλλα μοτίβα, σύγχρονων βιβλίων και γραφής; Η οπτική του κόσμου μέσα στις γραμμές τους, η πολυπλοκότητα της ιστορίας, η γαλούχηση των ηρώων ακόμα και η απόδοση των διαλόγων, θα ήταν ίδια; Κυρίως […]
Τι πραγματικά είναι τα Χριστούγεννα; [αποφθέγματα από διάσημους συγγραφείς], του Παντελή Λιάκα
Τα Χριστούγεννα, η γιορτή της γέννησης του Κυρίου, είναι η πιο λαμπρή γιορτή της Χριστιανοσύνης και γιορτάζεται σε κάθε σημείο του πλανήτη με ιδιαίτερη κατάνυξη και ευλάβεια. Η μαγεία και το φωτεινό πνεύμα των Χριστουγέννων κυριαρχεί σε κάθε μήκος και πλάτος του κόσμου, σκορπίζοντας το θε’ι’κό φως του σε όλες τις καρδιές των ανθρώπων. Τα […]
Τα Χριστούγεννα του 1896, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης έγραψε…
Στην ταβέρνα του Πατσοπούλου, ενώ ο βορράς εφύσα, και υψηλά εις τα βουνά εχιόνιζεν, ένα πρωί, εμβήκε να πίη ένα ρούμι να ζεσταθή ο μαστρο-Παύλος ο Πισκολέτος, διωγμένος από την γυναίκα του, υβρισμένος από την πενθεράν του, δαρμένος από τον κουνιάδον του, ξορκισμένος από την κυρά–Στρατίναν την σπιτονοικοκυράν του, και φασκελωμένος από τον μικρόν τριετή […]
Ο καθημερινός «φασισμός» με τα μάτια ενός συγγραφέα, της Ιωάννας Ντέντε
Η χαμένη τιμή της Καταρίνας Μπλουμ, Heinrich Böll Τι μπορεί να οδηγήσει έναν άνθρωπο στη δολοφονία; Έναν άνθρωπο έντιμο, εργατικό, ηθικό. Η ατίμωση, ο διασυρμός, η απελπισία. Όλα αυτά τα στοιχεία συνέτειναν στο να δολοφονήσει μια γυναίκα τον δημοσιογράφο που της κατέστρεψε τη ζωή. Αναφέρομαι στο βιβλίο του Χάινριχ Μπελ (Heinrich Böll) ¨Η χαμένη τιμή […]
Ο Παπαδιαμάντης και τα ξένα ήθη, του Παντελή Λιάκα
Ο Παπαδιαμάντης και τα ξένα ήθη, του Παντελή Λιάκα «Το έπ’ έμοι, ενόσω ζω, και αναπνέω καί σωφρονώ, δεν θα παύσω να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν, καί να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη». Με το έργο του διεύρυνε την ηθογραφία στον Ελλαδικό χώρο και καθιερώθηκε […]