Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Δέκα χρόνια μετά τις τόσο επιτυχημένες «Μέρες Αλεξάνδρειας» ο Δημήτρης Στεφανάκης επιστρέφει σε μια οικογενειακή ιστορία.

«Ευτυχισμένες οικογένειες» ή αλλιώς ένας λαβυρινθώδης κόσμος γεμάτος ίντριγκες, προδοσίες και πάθη. Πρόκειται για μια οικογενειακή σάγκα, μια ιστορική ανασκόπηση ταραγμένων στιγμών του εικοστού αιώνα μέσα από την πορεία της ζωής και τις επιλογές μιας οικογένειας.

Ο Στεφανάκης φωτίζει τους μηχανισμούς εκείνους που αναπτύσσονται μέσα στις οικογένειες, ώστε τα μέλη τους να μπορούν να κατανοούν, να ανέχονται και να συγχωρούν το ένα το άλλο, ακόμη και όταν προσπαθούν με οποιοδήποτε τρόπο να υπερέχουν έναντι των άλλων, να κερδίσουν εξουσία ή να προωθήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα.

Η οικογένεια, την οποία περιγράφει ο Στεφανάκης, είναι μια μικρογραφία της ελληνικής κοινωνίας. Υπάρχουν σ’ αυτήν μέλη διαφόρων ταχυτήτων, μισαλλοδοξίες και ανατροπές, δολοπλοκίες και μυστικά που μοιάζουν να είναι καλά κρυμμένα, χωρίς όμως να συμβαίνει πάντοτε κάτι τέτοιο.

Στο φόντο του βιβλίου εξελίσσεται ένα οδοιπορικό από τη σημερινή Αθήνα στην προπολεμική, στο Κάιρο του πολέμου και από εκεί στην Αγγλία, προτού η αφήγηση επιστρέψει χρονικά στο σήμερα. Οι ήρωες διατρέχουν τον ιστορικό χωροχρόνο και ο Στεφανάκης βρίσκει την ευκαιρία να γράψει ένα μυθιστόρημα με μια καταιγιστική γραφή, μια μοντέρνα αφηγηματική εκδοχή που αφαιρεί κάθε τι περιττό, κατακτά την κινηματογραφική ταχύτητα της εποχής και τον επανατοποθετεί συγγραφικά.

Έτσι λοιπόν στις «ευτυχισμένες οικογένειες» κυριαρχούν μικρά κεφάλαια, μικρές προτάσεις, κάτι που το είχαμε πρωτοδεί στον «χορό των ψευδαισθήσεων», αφαιρετικές περιγραφές, καίρια στίξη, λιτότητα και ακρίβεια στον λόγο, μια λεπταίσθητη ειρωνεία που διακρίνεται από την πρώτη στιγμή χάρη στον τίτλο του βιβλίου και διαπερνά τις σελίδες του. Όλα αυτά  δημιουργούν ένα κείμενο απρόσκοπτο σε μια γλώσσα ποταμό που αρπάζει τον αναγνώστη.

Οι ήρωες αυτού του βιβλίου αναζητούν την προσωπική και οικογενειακή τους ευτυχία και υπό το πρίσμα των ιστορικών γεγονότων μαθαίνουν να επιβιώνουν μέσω αντιφατικών και συχνά ανήθικων πράξεων.

Σκοτεινός και απροσέγγιστος ο Ρόμπερτ Σέραρντ είναι το αντικείμενο της έρευνας του νεαρού φοιτητή Σταμάτη Σταμάτη. Και αυτή η έρευνα είναι που θα τον φέρει κοντά στη δικηγόρο Λήδα Δημητριάδη, απόγονο του Σέραρντ αλλά και στην αποκάλυψη βαθιά κρυμμένων μυστικών, τα οποία σχετίζονται με το παρελθόν αυτού του ισχυρού άντρα.

Αυτό είναι το περίγραμμα της ιστορίας που γράφει ο Στεφανάκης. Επί της ουσίας, όμως, ο συγγραφέας σκηνοθετεί έναν αφηγηματικό κόσμο πάνω σε δύο κεντρικές παραμέτρους, την Ιστορία και την πολιτική διπλωματία που καθόρισε τη μοίρα του τόπου. Ταυτόχρονα η έρευνα αυτή του Σταμάτη Σταμάτη γίνεται η αφετηρία για τον Δημήτρη Στεφανάκη για ένα ταξίδι αποδόμησης μιας περίβλεπτης οικογένειας που κρύβει διαπλοκές και σοβαρά μυστικά πίσω από τη λάμψη και τον πλούτο της, και καθορίζεται από τη νοσηρότητα των πράξεών της, πράξεων που ταράζουν την κοινωνική συνείδηση των ανθρώπων.

 Το θέμα λοιπόν του βιβλίου είναι σε ποιο βαθμό είναι αποδεκτή από τους μεταγενέστερους μιας οικογένειας η γνώση πώς η κοινωνική ευμάρεια που έχουν καρπωθεί όλοι τους είναι προϊόν σκοτεινών δράσεων του προγόνου τους. Πόσο εύκολο είναι να αναμετρηθεί κανείς με τους τρόπους με τους οποίους αποκτήθηκε ο πλούτος και η κοινωνική θέση της οικογένειάς του. Και πώς μπορεί να επιβιώσει μια οικογένεια μέσα στις εντάσεις και στις προσταγές της ιστορικής συγκυρίας.

Αλλά ο Στεφανάκης με σαφείς υπαινιγμούς καταδεικνύει όχι μόνο όλα αυτά. Φωτίζει κυρίως τα ιστορικά εκείνα σημεία που συνδέονται με το σήμερα, τους λόγους που οι οικογενειοκρατίες κατόρθωσαν να οδηγήσουν τελικά τη χώρα και στη σημερινή κρίση, στην Ελλάδα που αγωνίζεται δραματικά να επιβιώσει.

Ο Σέραρντ είναι ένας ήρωας ισχυρός, επιβλητικός αλλά αποστασιοποιημένος από τη δράση του βιβλίου. Μοιάζει να κοιτάζει αφ’ υψηλού τα τεκταινόμενα. Αλλά ταυτόχρονα είναι ένας ήρωας που συνομιλεί ευθέως με τον Ζαχάροφ του «Φιλμ νουάρ». Ένας βρετανός αριστοκράτης που ενεργούσε κατά το παρελθόν παρασκηνιακά και ρύθμιζε τις καταστάσεις σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο.

Κυνική και στα όρια της μοχθηρίας η κεντρική ηρωίδα του βιβλίου, η Λήδα Δημητριάδη. Είναι μια αντιηρωίδα που συνεχώς κάνει κακόβουλες σκέψεις, ενίοτε και πράξεις. Κατάγεται από την οικογένεια του Σέραρντ αλλά μοιάζει να μην έχει καμιά απολύτως σχέση μαζί του, τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Γίνεται το προσωπείο που θα χρησιμοποιήσει ο Στεφανάκης για να αφηγηθεί σε α’ πρόσωπο την ιστορία του. Μια άλλη «Εξαδέλφη Μπέτυ», μια και οι «Ευτυχισμένες οικογένειες» συνομιλούν διακειμενικά με τον Μπαλζάκ και όχι μόνο.

Σε όλο το βιβλίο ακολουθούμε τις πιο μύχιες και μάλλον χθόνιες σκέψεις της Λήδας. Ωστόσο είναι μια ηρωίδα που γίνεται ιδιαίτερα αγαπητή στον αναγνώστη, παρόλο που όλη της συμπεριφορά είναι αντιφατική και σκληρή μερικές φορές. Ο αναγνώστης θα τη συμπαθήσει, όταν θα αντιληφθεί ότι οι αποκαλύψεις που θα κάνει ο φοιτητής θα ακυρώσουν όλα όσα πίστευε η ίδια για την οικογένειά της. Το διακύβευμα στο βιβλίο αυτό είναι να δει κανείς πώς μπορεί να διαχειριστεί ένας άνθρωπος το παρελθόν του, όταν μάλιστα δεν φέρει ο ίδιος καμιά ευθύνη γι’ αυτό.

Ωστόσο, στο κέντρο της αφήγησης του βιβλίου  είναι για μια ακόμη φορά η ιστορία του αθηναϊκού κοσμοπολιτισμού. Πέρα από τη Λήδα η Αθήνα είναι βασική ηρωίδα του βιβλίου και μαζί της όλα όσα καθόρισαν τις κοινωνικές διαστρωματώσεις σε μια πόλη, στην οποία οι συνειδήσεις διαμορφώνονται από αυτές. Ο Στεφανάκης δικαίως διεκδικεί τον τίτλο του αφηγητή του αθηναϊκού μυθιστορήματος. Έχοντας πια αποφασίσει να αφήσει πίσω του την  πληθωρικότητα των μεγάλων αφηγήσεων, όπως ήταν οι εμβληματικές «Μέρες Αλεξάνδρειας» αναμετράται με τη σημερινή εποχή, ιχνηλατώντας το παρελθόν και μας αποκαλύπτει τις νοοτροπίες εκείνες και τις τακτικές που προκάλεσαν την ηθική και, ως αποτέλεσμα αυτής, την οικονομική κρίση και εξαθλίωση της εποχής μας.

Αφήνει πίσω του όλα όσα του χάρισαν τη διεθνή αναγνώριση και δεν διστάζει να δοκιμάσει νέα αφηγηματικά μοτίβα και να παρουσιάσει το συγγραφικό του ανάστημα εισάγοντας στο σύγχρονο ελληνικό μυθιστόρημα ένα ευρωπαϊκό άρωμα γραφής και ανοίγοντας τον δρόμο σε νέα αφηγηματικά μονοπάτια.

Δημήτρης Στεφανάκης, «Ευτυχισμένες οικογένειες», εκδ. Μεταίχμιο.

Tessy Baila – Editor in Chief

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular