Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Ξέρω, θα μου πείτε πως σας έταξα να σας μιλήσω για το Απίστευτα Κοντά, Εξαιρετικά Δυνατά του Τζόναθαν Φόερ, και πώς ενσωματώνει στην αφήγησή του τη ζωγραφική. Ελπίζω η συνέπεια να μην είναι η αρετή για την οποία επιλέξατε να με διαβάζετε γιατί, αγαπητοί αναγνώστες, τα σχέδια άλλαξαν. Η μοίρα, αυτή που μοιράζει δηλαδή τα χαρτιά, μου παρουσίασε στο τραπέζι ένα άλλο βιβλίο. Θα μου πείτε: είσαι μοιρολάτρης; Ω, ναι. Λατρεύω τη μοίρα γιατί σαν υπομονετικός και μυστηριώδης κρουπιέρης δεν χάνει ποτέ τίποτα. Σήκωσα λοιπόν το χαρτί μου κι έγραφε πάνω: Ένα τρίτο αλήθεια και δύο τρίτα ψέμματα.

Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα του πρωτοεμφανιζόμενου στη λογοτεχνία Γιάννη Πλιάγκου, που μόλις κυκλοφόρησε απ’ τις εκδόσεις Κέδρος. Ο τίτλος του παραπέμπει σε κάποιου είδους μυστική συνταγή. Τι μαγειρεύει ο αφηγητής με αυτή τη δοσολογία θα σας πω στην πορεία. Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. «Οι άνθρωποι είναι λύκοι και τρέφονται με σάρκες, γι αυτό ποτέ δεν είχα φίλους», είναι η πρώτη φράση του μυθιστορήματος, η φράση με την οποία μας αυτοσυστήνεται ο αφηγητής στον Πρόλογο. Ακοινώνητος, επιφυλακτικός, απαισιόδοξος, αδέξιος, είναι ακόμα μερικά από τα χαρακτηριστικά με τα οποία στολίζει το πορτρέτο του. Μερικές πινελιές βέβαια τις έχουν όπως πάντα βάλει άλλοι, όπως η μάνα του που στις γειτόνισσες τον έλεγε «μισογύνη», κάτι που στ’ αυτιά του ηχούσε σαν το υποκοριστικό του «μισάνθρωπος». Ώσπου αυτό το πορτρέτο ήρθε να το χαϊδέψει με το βλέμμα της η Λιλίκα. Η γυναίκα που έμελλε να γίνει η γυναίκα του. Η γυναίκα που έμελλε, μετά από τρία χρόνια γάμου – κι από πλευράς αφήγησης στην τελευταία φράση του Πρόλογου – να πεθάνει.

Ένα τρίτο παρελθόν και δύο τρίτα παρόν

Ένα τρίτο παρελθόν και δύο τρίτα παρόν, είναι η συνταγή που ακολουθεί η δομή του βιβλίου, μια που ο Μιχάλης, ο πρωταγωνιστής και αφηγητής, πιάνει να μας εξιστορεί τα γεγονότα που ακολούθησαν το θάνατο της γυναίκας του από τροχαίο κάνοντας απανωτά φλας μπακ στο παρελθόν της σχεδόν εξιδανικευμένης σχέσης τους. Λέω σχεδόν γιατί μετά την κηδεία της Λιλίκας, μια σκιά θα πέσει στο σχεδόν παραδείσιο παρελθόν τους. Όταν ο Μιχάλης θα πάει στον τόπο του δυστυχήματος, θα δει στο οδόστρωμα ένα μπουκέτο τουλίπες, τα αγαπημένα λουλούδια της γυναίκας του. Από εκείνη τη στιγμή το πένθος γίνεται διπλό. Την απώλεια της γυναίκας του θα σκιάσει μια βαθύτερη απώλεια: αυτή του παρελθόντος τους. Η αγωνιώδης αναζήτηση του αντίζηλου θα γίνει η αγωνιώδης αναζήτηση της αλήθειας για τη ζωή της Λιλίκας. Αυτά που θα ανακαλύψει όμως θα τον φέρουν αντιμέτωπο με τα σκοτάδια ενός παρελθόντος που δεν είχε ποτέ φανταστεί. Θα χρειαστεί να αφήσει πίσω τα τραύματά του για ν’ αγγίξει τραύματα τρίτων. Με αμφίβολο αποτέλεσμα.

Ένα τρίτο γυναίκα και δύο τρίτα άντρας

Οι εκπλήξεις που επιφυλάσσει η πλοκή είναι πολλές. Μια από αυτές είναι ότι αντίζηλος όντως υπάρχει. Αυτό που δεν υπάρχει είναι το πέος. Τι είδους αντίζηλος είναι κάποιος χωρίς πέος και πόσο απειλημένος μπορεί να αισθάνεται ο πρωταγωνιστής από αυτόν; Δεν θα σας αποκαλύψω τα μυστικά του βιβλίου, θέλω να πω μόνο για τις πτυχές του. Μια από αυτές είναι η φύση της ζήλειας. Εδώ ο συγγραφέας διαπρέπει. Τα ευρήματα της πλοκής κι ο χειρισμός τους απ’ τον αφηγητή φτάνουν μέχρι τον πάτο της ζήλειας εκεί που δεν κρύβεται το πάθος του έρωτα αλλά τα πιο βρώμικα σκουπίδια του. Οι ανατροπές συνεχίζονται μέχρι τέλους χτίζοντας όχι μόνο αυτό που συνιστά την ιστορία και την αλήθεια του κάθε προσώπου του μυθιστορήματος αλλά ζωγραφίζοντας ξανά και ξανά το πορτρέτο του αφηγητή. Αυτό που στην αρχή φαινόταν σαν ένα σχεδόν φιλάρεσκο και χαριτωμένο παιχνίδι αυτοσαρκασμού γίνεται στο τέλος μια σκληρή εξομολόγηση, το ξεγύμνωμα του προσώπου από κάθε φτιασίδι, κάθε κολακευτική έκφραση, κάθε στρώμα ψέματος, όχι από αυτά που λέμε για να ξεγελάσουμε τους άλλους αλλά από αυτά που λέμε για να αντέξουμε τους εαυτούς μας.

Ένα τρίτο περιεχόμενο και δύο τρίτα μορφή

Κάθε ιστορία είναι φτιαγμένη από ένα τρίτο αλήθεια και δύο τρίτα ψέματα, μας λέει ο αφηγητής σε κάποιο σημείο του βιβλίου αλλά εδώ είναι σαν να μιλάει ο συγγραφέας αποκαλύπτοντας τη συνταγή της λογοτεχνίας: ένα τρίτο αλήθεια και δύο τρίτα ψέματα. Μια άλλη πτυχή του μυθιστορήματος, πολύ ενδιαφέρουσα κατά τη γνώμη μου είναι αυτή: όχι μόνο τι θα πει ‘αναξιόπιστος σύζυγος’ αλλά και τι θα πει ‘αναξιόπιστος αφηγητής’. Πόσο οφείλει να είναι κανείς πιστός στην αλήθεια; Πόσο ανήμποροι είμαστε απέναντι στην Ιστορία και απέναντι στην ιστορία; Μέχρι ποιο σημείο είμαστε έρμαια αυτών που την καταγράφουν; Όλα αυτά βέβαια τα ερωτήματα, περιττό να πω, δεν στέκονται από μόνα τους σαν φιλοσοφικά αγάλματα μέσα στην αφήγηση αλλά πηγάζουν φυσικά κι αβίαστα από αυτήν.

Και να καταλήξω στο κυριότερο: για όσους από εμάς πιστεύουμε πως το ζουμί της τέχνης είναι στον τρόπο, όχι δηλαδή στο τι λες αλλά στον τρόπο που το λες – εντάξει, εντάξει, για όποιον διαμαρτύρεται ας δώσουμε δύο τρίτα στη μορφή κι ας αφήσουμε κι ένα τρίτο για το περιεχόμενο – ο Πλιάγκος, αν και πρωτοεμφανιζόμενος μοιάζει να έχει ήδη κατακτήσει το προσωπικό του ύφος. Η γλώσσα του, η αφηγηματική του άνεση, το εξαιρετικό χιούμορ είναι εμφανή από τις πρώτες σελίδες.

Εξαιρετικά κοντά κι απίστευτα δυνατά θα βρει ο αναγνώστης όσα αφηγείται και με τον τρόπο που τα αφηγείται ο συγγραφέας. Κι αυτό δεν είναι μόνο ένα λεκτικό σχήμα για να συνδέσω το βιβλίο για το οποίο είχα υποσχεθεί να μιλήσω με αυτό για το οποίο μίλησα τελικά. Είναι η αλήθεια ή, τέλος πάντων, ένα τρίτο αυτής.

giannispiliagkos

Γιάννης Πλιάγκος,  Εκδόσεις Κέδρος  σελ.  320 

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular