Είναι σαφές ότι η λογοτεχνία όπως και η επιστήμη στηρίζεται στην παρατήρηση.
Μέσα από την εμπειρία και την παρατήρησή της ο λογοτέχνης κατορθώνει να αναδείξει αλήθειες με ένα εντελώς δικό του τρόπο, αλήθειες για τις οποίες η επιστημονική γνώση θα χρειαζόταν ίσως αρκετά μεγαλύτερη προσπάθεια για να το πετύχει.
Πόσο θεμιτή είναι όμως η επέμβαση του λογοτέχνη στην παραποίηση της αλήθειας καθώς τροποποιεί ή και απλοποιεί τις σχέσεις των εμπειριών για να τις καταστήσει σαφείς; Με αφαιρετικό τρόπο προτάσσει όλα όσα ο ίδιος θεωρεί άξια της εμπειρικής παρατήρησης. Όλα όσα θα μας οδηγήσουν να κατανοήσουμε την ίδια μας την υπόσταση. Άλλωστε το μυθιστόρημα υπάρχει ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, για να αποκαλύπτει τελικά τις συντεταγμένες της ίδιας μας της ύπαρξης.
Ο λογοτέχνης στήνει αρχικά έναν αθέατο αρχιτεκτονικό ιστό πάνω στον οποίο θα κατασκευάσει αργότερα το οικοδόμημα των ιδεών του και η φαντασία είναι ο πρωταρχικός άξονας πάνω στον οποίο στηρίζεται αυτός ο ιστός. Επειδή ακριβώς χρειάζεται και η μαγεία. Ο Ελύτης έγραφε ότι: «Την αλήθεια την «φτιάχνει κανείς ακριβώς όπως φτιάχνει και το ψέμα». Έτσι ο λογοτέχνης αποδομεί συχνά πρόσωπα και ιστορικά γεγονότα για να τα ανασυνθέσει εκ νέου και να αποκαλύψει πόσο σημαντικά πράγματι υπήρξαν, φτιάχνοντας με τη φαντασία του τις δικές του αλήθειες.
Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι αν και σε ποιο βαθμό μπορεί το μυθιστόρημα να λειτουργήσει σε μια ευρύτερη κλίμακα ή περιορίζεται σημαντικά από την εποχή του. Καθώς ο συγγραφέας κινείται με περισσή ευκολία στους χώρους της φαντασίας μπορεί να λειτουργήσει μόνο μέσα στον θεματικό περιορισμό της ή η επιλογή τελικά του θέματος με το οποίο θα ασχοληθεί είναι συνυφασμένη με όλα εκείνα τα πολιτικά, κοινωνικά και φιλοσοφικά ερωτήματα της εποχής του.
Για τον Κούντερα «Το να είσαι συγγραφέας δεν σημαίνει να κηρύττεις μια αλήθεια, σημαίνει να ανακαλύπτεις μια αλήθεια». Μέσα λοιπόν από την παρατήρηση της εμπειρίας και ανάγοντάς τη στη σφαίρα της φαντασίας του ο λογοτέχνης μπορεί να ανακαλύψει νέες αλήθειες που σηματοδοτούν το μέλλον και καθώς η τέχνη είναι ασύλληπτη «Δεν μπορείς να καταλάβεις τίποτα για την τέχνη, ιδιαίτερα τη μοντέρνα τέχνη, αν δεν καταλαβαίνεις ότι η φαντασία είναι μια αξία από μόνη της».
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
