Ο έρωτας στον Τσέχοφ, της Ιωάννας Ντέντε

Σύνταξη: Newsroom

27 June 2014

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ο έρωτας απασχολεί τους ανθρώπους, είναι ένα σημαντικό μέρος της ζωής τους κι έτσι δε μπορεί παρά να υπάρχει και στη λογοτεχνία.

Ανάλογα με την εποχή, την εκάστοτε κοινωνία, τον ίδιο τον συγγραφέα και την ιδιοσυγκρασία του ο έρωτας παρουσιάζεται με διαφορετικό τρόπο. Άλλες φορές τον συναντούμε ανεκπλήρωτο κι άλλες καταστροφικό, μονομερή ή αμφίπλευρο, παράνομο έως και καταραμένο.

¨Η κυρία με το σκυλάκι¨ είναι μια ξεχωριστή περίπτωση έρωτα, όχι όμως λόγω της ιστορίας αυτής καθαυτής. Μέσα από το διήγημα του Αντόν Τσέχοφ γνωρίζουμε δύο ανθρώπους που, ξεκινώντας μια εφήμερη, παράνομη σχέση οδηγούνται στο αδιέξοδο του έρωτα, συνειδητοποιώντας ότι θέλουν να είναι μαζί. Διαβάζοντας το βιβλίο το 2014 δε μπορεί να προκαλέσει έκπληξη η ιστορία μιας και η απιστία πλέον δεν είναι ταμπού -κι ας παραμένει μια δυσάρεστη υπόθεση μεταξύ ενός ζευγαριού-. Η ιστορία λοιπόν δεν είναι πρωτότυπη, γραμμένη όμως το 1899, σε μια κοινωνία κλειστή, γεμάτη από φαινομενικά ήθη, παίρνει άλλη διάσταση και μας εισάγει στις σκέψεις του συγγραφέα για τη ζωή.

Ο Τσέχοφ ήταν ανθρωπιστής. Στο μυαλό του κυριαρχεί μια αμέριστη αγάπη και πίστη στον άνθρωπο. Πίστευε πως μέσα σε όλους υπάρχει μια υποψία καλού κι αν δε μπορούσε να φανεί, αιτία είναι το κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο έπρεπε να διαμορφωθούν οι ικανότητες του. Στο σύνολο του έργου του προσπαθεί να να προωθήσει τον άνθρωπο σε μια καλύτερη ζωή. Κι αυτό το κάνει με λόγο απλό, ρεαλιστικό.

Περιγράφει καθημερινές ιστορίες και καταστάσεις, παρουσιάζει γεγονότα και συναισθήματα χωρίς να εμπλέκεται σε εκείνα, θέλοντας να δείξει στον αναγνώστη τη ζωή του, ζητώντας του να πάρει θέση για ό,τι κακό ή ανάξιο συναντά σε αυτή, ωθώντας τον να παλέψει για να το αλλάξει. Η γραφή του είναι λιτή αλλά ουσιαστική. Ο Λεβ Τολστόι έλεγε «ο Τσέχοφ δε βάζει στο έργα του περιττές λεπτομέρειες. Ό,τι χρησιμοποιεί ή είναι απαραίτητο ή είναι θαυμάσιο».

Πέρα από ανθρωπιστής ήταν και οραματιστής. Οραματιζόταν την Ελευθερία! Στα διηγήματα αλλά και τα θεατρικά έργα της τελευταίας περιόδου της ζωής του (Στη χαράδρα, Αρραβωνιαστικιά, Βυσσινόκηπος, οι Τρεις αδερφές), όταν κατοικούσε στη Γιάλτα, παραδομένος στη φυματίωση, ακούγεται όλο και περισσότερο η φωνή για αλλαγή και ελευθερία.

Όλα τα παραπάνω παρατηρούνται και στο συγκεκριμένο διήγημα του. Μια σχέση γεννημένη στην απιστία, στιγματισμένη από τα ήθη της εποχής που δεν επιτρέπουν στο ζευγάρι να ζήσει ελεύθερο αφού είναι και οι δύο παντρεμένοι. «Στις κουβέντες για τα ήθη της εποχής υπάρχει πολύ ψέμα. Ο Γκούροφ τις περιφρονούσε αυτές τις συζητήσεις και ήξερε πως τέτια παραμύθια τα σκαρώνουν άνθρωποι που με πολλήν ευχαρίστηση θα αμάρταιναν, άμα το μπορούσαν». Ο συγγραφέας μέσα σε μια πρόταση παρουσιάζει το πνεύμα της εποχής και την καταπίεση που μπορεί να ένιωθαν οι άνθρωποι στο όνομα του «σωστού». Δύο άνθρωποι καθημερινοί, εγκλωβισμένοι σε μια ζωή που μπορεί αρχικά να διάλεξαν αλλά τελικά δεν άντεξαν κι ένας έρωτας που ήρθε να τους λυτρώσει και να τους καταστρέψει την ίδια στιγμή. Μια ιστορία αγάπης που πολλοί έχουν ζήσει ή θα ήθελαν να ζήσουν αλλά δύσκολα τολμούν, ανοιχτή στο τέλος που θέλει να δώσει ο καθένας μόνος του.