Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Μπορούν οι νόμοι της ηθικής να κυριαρχήσουν στους ορίζοντες  της ελευθερίας και σε ποιο βαθμό η ελευθερία μπορεί να περιοριστεί υπακούοντας στους νόμους αυτούς και ο άνθρωπος υποταχθεί σε μια λογική που μπορεί να είναι ακόμη και επικίνδυνη για τον ίδιο; 

Για τον Ντοστογιέφσκι η ελευθερία είναι η πρώτιστη και ευγενέστερη αξία ζωής, η υπέρτατη ανάγκη και ασφαλώς μαζί με την αγάπη είναι ό,τι διαχωρίζει τον άνθρωπο από τη ζωώδη φύση του. Άλλωστε αυτό το οποίο σηματοδοτεί το ενδιαφέρον του ανθρώπου είναι η ίδια η ζωή και ζωή χωρίς ελευθερία δε νοείται.

Ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι γράφει: «Ο άνθρωπος μόνο ένα πράγμα έχει ανάγκη: να είναι η θέλησή του εντελώς ανεξάρτητη, όσο κι αν του στοιχίζει αυτή του η ανεξαρτησία, όσες κι αν είναι οι κακές συνέπειες που συνεπάγεται αυτό». Και η ανεξαρτησία μόνο ως έκφραση ελευθερίας μπορεί να νοηθεί, μιας ελευθερίας που ορίζεται ως μοναδικό αγαθό και που συχνά αντιβαίνει τη λογική και τους ηθικούς νόμους.

Χαρακτηριστική είναι η ελευθερία του Ρασκόλινοφ στο «Έγκλημα και Τιμωρία», που τον αναγκάζει να βαδίζει πέρα από τη λογική πιστεύοντας ότι το έγκλημα που διαπράττει είναι μια ηθική απόδοση της δικαιοσύνης, αδιαφορώντας κατάφωρα για την τιμωρία που μπορεί να ενέχει την προσωπική του οδύνη. Το σημαντικό για εκείνον είναι ότι ο  συλλογικός πόνος, ο πόνος της αδικίας θα έχει σημαντικά μειωθεί, έστω κι αν ο ίδιος ο Ρασκόλνικοφ δεν επωφελείται καθόλου.

«Δεν υπάρχει τίποτα πιο ελκυστικό για τον άνθρωπο απ’ την ελευθερία της συνείδησής του, μα δεν υπάρχει και τίποτα πιο βασανιστικό», γράφει στους αδελφούς Καραμαζόφ, δηλώνοντας ξεκάθαρα τη σχέση της ηθικής αυτοδιάθεσης του ανθρώπου απέναντι σε όλα όσα αντιστρατεύεται η συνείδησή του και για τον Ντοστογιέφσκι η μοναδική ελπίδα σωτηρίας μιας κοινωνίας είναι η ύπαρξη ανθρώπων που δεν είναι μόνο καλοί ή κακοί αλλά κυρίως είναι αληθινοί σε ό,τι πιστεύουν.

Σύμφωνα με τον Μποντλέρ: «όλα σ’ αυτό τον κόσμο αποπνέουν έγκλημα», η μοναδική ελπίδα σύμφωνα με τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα είναι οι άνθρωποι  να αφουγκρα στούν τη συνείδησή τους, να ακολουθήσουν το μονοπάτι που χάραξαν οι ήρωες του Ντοστογιέφσκι. Να γίνουν δηλαδή όλα όσα δεν τολμούν να είναι. Κι έτσι να ζήσουν την ηθική της προσωπικής τους ελευθερίας. 

 

Tessy Baila – Editor in Chief

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular