Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Κι αν η Τέχνη είναι μία, εννοούμενη ως εσκεμμένη δημιουργία ομορφιάς, οι τέχνες είναι εφτά – πολύ λίγες για να αγνοήσει κάποια από αυτές την ύπαρξη των υπολοίπων.

Πράγματι, μελετούν η μία την άλλη, δανείζονται στοιχεία, ξεπατικώνουν αδιάντροπα, κι έτσι η σχέση τους μοιάζει άλλες φορές συμπληρωματική και άλλες καταφανώς ανταγωνιστική. Μόνο σπάνια δεν βλέπει κανείς εξαντλητικές θεατρικές παραστάσεις των έξι και επτά ωρών σε μια προσπάθεια να αποδοθεί μέχρι κεραίας το λογοτεχνικό έργο στο οποίο βασίζονται, κινηματογραφικές ταινίες των οποίων η πλοκή εκτυλίσσεται χωρίς εμφανή λόγο, σαν να ήταν θεατρικά, μέσα σε ένα μόλις δωμάτιο, και αρχιτεκτονικά έργα που περισσότερο με γλυπτά μοιάζουν.

Είναι δεδομένο και αυτονόητο –αν όχι και ανενδοίαστα ευκταίο– όποιος φιλοδοξεί να καταπιάνεται με καλλιτεχνική δημιουργία, να επιδιώκει να εκτίθεται σε χίλια δυο ερεθίσματα τα οποία θα τον οδηγήσουν, άλλα τυχαία και άλλα εντελώς προμελετημένα, στην πολυπόθητη έμπνευση. Αυτά τα ερεθίσματα είναι το πρωτογενές υλικό που, περνώντας μέσα από τα χέρια, την πένα ή τον φακό του, θα μετασχηματιστούν στο έργο τέχνης. Ένα ταξίδι, ένα συναίσθημα, ένα παράξενο πρόσωπο ή μια ολοσχερής καταστροφή παίρνουν τη θέση τους στο ρεζερβουάρ της ανθρώπινης εμπειρίας και γίνονται η πρώτη ύλη για κάτι ολότελα καινούριο, με την υπογραφή πια του συλλέκτη  εμπειριών και δημιουργού – με μια λέξη του καλλιτέχνη.

Όταν, ωστόσο, αυτή η πρώτη ύλη αποτελεί κι εκείνη με τη σειρά της καλλιτεχνική δημιουργία, απαιτείται μεγαλύτερη προσοχή. Τι πιο συχνό από τη μελοποίηση ποίησης, το θεατρικό ανέβασμα μυθιστορήματος, την κινηματογραφική απόδοση θεατρικού έργου και πάει λέγοντας, σε διάφορους συνδυασμούς και εκδοχές… Κι όμως, δεν είναι κάτι απλό, ούτε εύκολο· όχι, τουλάχιστον, αν υπάρχει η πρόθεση το αποτέλεσμα να έχει –και για τους άλλους– λόγο ύπαρξης. Όταν ο θεατρικός σκηνοθέτης προσπαθεί να “κοπιάρει” τον λόγο του μυθιστορήματος διασώζοντάς τον λέξη προς λέξη πάνω στη σκηνή, έχει σχεδόν παραδεχθεί μια ήττα: ομολογεί ότι δεν ορίζει τα εκφραστικά μέσα της τέχνης του, δεν του αρκούν, και καταφεύγει σε δάνεια. Όταν μια κινηματογραφική ταινία, επιχειρώντας να μεταφέρει λογοτεχνικό λόγο στο πανί, επιστρατεύει αφηγητή που διαβάζει “από μέσα”, ομοίως. Κι όταν πάλι, με αφετηρία άλλο καλλιτεχνικό έργο, φτιάχνεται κάτι αυθύπαρκτο, που αυτονομείται και στέκεται με αξιώσεις δίπλα και απέναντι στη γενεσιουργό δημιουργία, χρησιμοποιώντας άλλη εκφραστική γλώσσα, τότε η Τέχνη γιορτάζει.

Η κάθε τέχνη έχει τα δικά της όπλα, τα δικά της μέσα προκειμένου να κάνει τον αποδέκτη να νιώσει, προκειμένου να τραβήξει τον αναγνώστη, τον θεατή ή τον ακροατή στον κόσμο του δημιουργού, ώστε να πραγματωθεί η υπέρβαση και έτσι να γίνει ένα μαζί του, έστω και για μια στιγμή. Όσο πολυεπίπεδη κι αν είναι μια τέχνη –κυρίως όταν συμπλέκονται λόγος και εικόνα, όπως στον κινηματογράφο και το θέατρο– δεν παύει να έχει στη φαρέτρα της τα όπλα που τη διαφοροποιούν και της δίνουν το συγκριτικό της πλεονέκτημα. Περιμένει κανείς αυτά τα όπλα να ακονίζονται, ώστε οι τέχνες να στέκονται ισότιμα σε μια άμιλλα που μόνο γόνιμη είναι.

Sotiria Georganti

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular