Στο προλογικό σημείωμα των Πνευματικών Ασκήσεων, η Νόρα Αναγνωστάκη σημειώνει πως, αν και η άσκηση στο γράψιμο είναι απαραίτητη, η δημιουργική δουλειά δεν βγαίνει σωστή χωρίς μεγάλες περιόδους ανάπαυλας (και γιατί όχι και τεμπελιάς).
Όπως κάθε τι ζωντανό χρειάζεται ένα στάδιο κυοφορίας, για να γεννηθεί, όπως στη λειτουργία όλων των φυσικών φαινομένων υπάρχει ένας ρυθμός διαδικαστικών σταδίων, για να κλείσει ο δημιουργικός κύκλος, έτσι και ο νους του δημιουργού χρειάζεται την αγρανάπαυσή του.
«Δεν υπάρχουν αιφνιδιασμοί πουθενά στη φύση. Ο χρόνος δουλεύει αθόρυβα ακόμα και για τα αιφνιδιαστικά για μας τους ανθρώπους φαινόμενα: σεισμούς, εκρήξεις ηφαιστείων, καταιγίδες», και «η έμπνευση είναι η απατηλή επιφάνεια ενός πράγματος που ωριμάζει καιρό μέσα μας». Παύση.
Παύση δεν σημαίνει τέλος ή -ορθότερα- δεν σημαίνει τέλος με την έννοια του τέρματος. Χωρίς παύση δεν υπάρχει λόγος, αλλά και η παύση είναι λόγος, σημαίνει -ή δεν σημαίνει- όσα και ο λόγος. Παίρνει διάφορες μορφές. Άλλοτε παρουσιάζεται ως υποχρέωση, άλλοτε ως ανάγκη. Άλλοτε ανάγεται σε αίτια εξωτερικά και άλλοτε σε αίτια εσωτερικά. Γίνεται υποχρεωτική, όταν η δημιουργία τείνει προς την «αυτονοητολογία», με την αρνητική έννοια της λέξης -αφού, τι άλλο είναι η Τέχνη, παρά η αισθητικώ τω τρόπω έκφραση των αυτονόητων που μένουν άρρητα-, όταν, δηλαδή, τείνει στον «ναχαμεναλεγισμό», που ενδεχομένως και να είναι τόσο καταστροφικός για τον καλλιτέχνη και για την Τέχνη εν γένει όσο και οι δύο εντός εισαγωγικών τιθέμενες λέξεις για τη γλώσσα, με το επίρρημα υπογραμμισμένο. Παύση.
Και οιονεί παύση. Λανθάνουσα δημιουργική έκφραση εν καιρώ φαινομενικής ανάπαυλας. Παρα-δημιουργία ή προ-δημιουργία. Σε κάθε περίπτωση: δημιουργία. Η μέθοδος είναι απλή: χωνί και ανεστραμμένο χωνί. Συλλογή πληροφοριών, φιλτράρισμα, παραγωγή. Χωνί και ανεστραμμένο χωνί: κλεψύδρα. Και ο χρόνος τελειώνει. Αλλά η κλεψύδρα αναποδογυρίζει, και η διαδικασία επαναλαμβάνεται, υπό νέους όρους κάθε φορά. Παύση.
«Η ζωή είναι απλή», λέει ο homo universalis Λεονάρντο ντα Βίντσι. Από όλα αυτά που δημιουργείς, κάποια είναι πολύ καλά, άλλα σκέτη αποτυχία. Δημιουργείς περισσότερα από τα πρώτα, μόνο που, αν είναι πολύ καλά, οι άλλοι τα αντιγράφουν γρήγορα. Τότε, δημιουργείς κάτι άλλο. Το κόλπο είναι να δημιουργείς κάτι άλλο. The trick is the doing something else… Αυτό το άλλο που θα αναδείξει ξανά τον σινοπουλικό καιόμενο, που μπαίνει μονάχος στη φωτιά, περήφανος, ήλιος, τον ποιητή, που είναι και θεατής και μέρος του θεάματος συγχρόνως.
Η παύση είναι καύση. Προμηνύει την ανασύνθεση, την αλλαγή. Δίνει στον καλλιτέχνη τον χρόνο να προετοιμαστεί για το επόμενο βήμα που θα είναι ανώτερο από το προηγούμενο. Το καινούριο «κάτι», που κι αυτό, στο τέλος, θα τον κάψει. Παύση.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
