Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

απαγορευμένα βιβλία

 

Ποιος μπορεί να αποφασίσει αν ένα έργο έχει λογοτεχνική αξία ή όχι; Μήπως αναλαμβάνει την ευθύνη το εκάστοτε πολιτικό καθεστώς; Πότε η εποικοδομητική κριτική γίνεται αυταρχική παρέμβαση;

Δυστυχώς τα παραδείγματα είναι πολλά. Έργα συγγραφέων που πλέον αποτελούν μέρος της παγκόσμιας λογοτεχνικής κληρονομιάς αποδοκιμάστηκαν έντονα και κάηκαν στην πυρά. Οι ίδιοι οι λογοτέχνες εκδιώχθηκαν σαν ανήθικοι εγκληματίες, με μοναδικό ατόπημα το  ότι μίλησαν για θέματα ταμπού με λόγια ξεκάθαρα.

Ας αναφερθούμε λοιπόν σε κάποιες ξεχωριστές περιπτώσεις:

Τα περισσότερα μυθιστορήματα του D.H Lawrence λογοκρίθηκαν. Ο Εραστής της λαίδη Τσάτερλι μάλιστα δικάστηκε εξαιτίας του τολμηρού του λεξιλογίου. Αν και το δικαστήριο της Μεγάλης Βρετανίας αθώωσε συγγραφέα και έργο, σε ορισμένες χώρες το βιβλίο παρέμεινε στη λίστα με τα απαγορευμένα έργα για πολλές δεκαετίες μετά την έκδοσή του. Το έντονο ερωτικό του περιεχόμενο σόκαρε τους αναγνώστες μιας κοινωνίας που βρίσκονταν στην μετάβαση από τη βικτωριανή στην μοντέρνα περίοδο.

300_11661327

Το διαχρονικό μυθιστόρημα 1984 του George Orwell είναι ένα ακόμη γνωστό παράδειγμα βιβλίου που λογοκρίθηκε μαζικά. Λόγω του πολιτικού περιεχομένου και των αναφορών του σε θέματα παρακολούθησης, ψυχολογικού εκβιασμού και βάναυσου αυταρχισμού, κρίθηκε ως υπονομευτικό για το τότε καθεστώς. Όπως και Η Φάρμα των Ζώων δεν έλαχε καλύτερης αντιμετώπισης.

1984

Ο Γενναίος Νέος Κόσμος του Aldous Huxley αποτελεί ακόμη και στις μέρες μας ένα ‘προκλητικό’ βιβλίο το οποίο πολλοί θεωρούν πως δεν πρέπει να αναπαράγεται γιατί με τη γλώσσα του προσβάλλει τα ήθη. Σκληρό και ρατσιστικό είναι δυο από τα επίθετα που του προσδίδουν. Περιγράφει έναν κόσμο έκτρωμα, συνεπώς, μόνο στην ιδέα ότι μπορεί το μέλλον μας να εξελιχθεί με αυτό τον τρόπο οι αναγνώστες ανατριχιάζουν, προτιμούν να κλειδώσουν το βιβλίο σε ένα συρτάρι και εκεί να το αφήσουν να περάσει στην λήθη.

9789602222157

Η συγγραφέας Toni Morrison δέχθηκε πυρά για το έργο της Αγαπημένη το 1987. Το βιβλίο καταπιάνεται με τα δύσκολα θέματα της σκλαβιάς, της βίας και της σεξουαλικότητας. Το μυθιστόρημα τελικά κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ και θεωρείται πλέον ένα από τα κλασικά έργα του 20ού αιώνα. Ασφαλώς, ένα βιβλίο που ξυπνά τις ντροπιαστικές μνήμες της δουλείας θα κάνει το κοινό να νιώσει άβολα, είναι όμως αυτός ο λόγος αρκετός για να παραγκωνιστεί;

agapimeni_moris

Τα έργα του Ernest Hemingway, όπως κι αυτά του D.H Lawrence, απορρίφθηκαν, απαγορεύτηκαν σε αρκετές χώρες ακόμα και άτομα δικάστηκαν για την παράνομη διακίνησή τους. Τα βιβλία του κάηκαν επειδή περιγράφουν την βαναυσότητα του εμφυλίου πολέμου ενώ θεωρήθηκαν προπαγανδιστικά υπέρ του κομουνισμού.

Αξίζει να αναφερθεί ένα βιβλίο το οποίο κατέληξε σε θερμό επεισόδιο στα μουσουλμανικά κράτη, οι Σατανικοί Στίχοι του Salman Rushdie. Η απεικόνιση του Μωχάμετ και γενικότερα η χρήση θρησκευτικών ονομάτων και συμβόλων βάπτισαν αμέσως το βιβλίο ως απεχθές και τον συγγραφέα βλάσφημο. Το κείμενο απαγορεύτηκε, βιβλιοπώλες απειλήθηκαν ενώ σημειώθηκαν μέχρι και εκρήξεις σε βιβλιοπωλεία στη Μεγάλη Βρετανία. Ο Rushdie παραμένει ουσιαστικά έως και σήμερα επικηρυγμένος. Όταν πρωτοεκδόθηκε το βιβλίο, ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεινί εξέδωσε φάτουα εναντίον του Rushdie, ο οποίος έζησε υπό την προστασία της αστυνομίας για εννέα χρόνια. Μέχρι και σήμερα ο Rushdie δέχεται απειλές καθώς η φάτουα εξακολουθεί να είναι σε ισχύ.

SSS

Το μόνο σίγουρο είναι πως ιστορίες που προκαλούν θα συνεχίσουν να γράφονται. Ο κάθε αναγνώστης βάζει τα όρια του. Αγαπάμε την λογοτεχνία για την πολυφωνία που προσφέρει. Οφείλουμε να θυμόμαστε πως οι ακραίες αντιδράσεις που οδηγούν σε φανατισμούς προσβάλλουν πρώτα εμάς καθώς και πως το κάψιμο ενός βιβλίου δεν αποτελεί ποτέ λύση.

 

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular