Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Καμιά φορά έρχεται η στιγμή που ο πολιτισμός του ανθρώπου για να συνεχίσει να υπάρχει μεταγράφει τις φανταστικές ιστορίες και τα παραμύθια του έτσι ώστε να μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει.

Περιπέτειες, συμβολισμοί, κρυφά μηνύματα, σύμβολα και ηθικά διδάγματα συστήνουν τον ψηλαφητό χάρτη του συλλογικού ασυνειδήτου και η φράση με την οποία ξεκινούν όλα τα παραμύθια, δηλαδή αυτό: «το μια φορά κι έναν καιρό» δημιουργούν ακόμα και στον πιο ντετερμινιστή αναγνώστη,  το αίσθημα μιας φανταστικής διήγησης που γνωρίζει a priori πως είναι δυνατόν να τον εγκλωβίσει. Άλλωστε αυτή είναι η μαγεία και η έλξη που ασκούν τα παραμύθια, ένας δυνητικός αυτοεγκλωβισμός, μια ταύτιση είτε με τους φωτεινούς, είτε με τους σκοτεινούς ήρωες των παραμυθιών, ώστε να φωτιστούν οι φωτεινές ή οι σκοτεινές πλευρές μας αντίστοιχα.

Προσωπικά ως παιδί είχα καλή σχέση με τα παραμύθια ή καλύτερα θα έλεγα πως ανέπτυξα το μεγαλύτερο μέρος της δημιουργικής μου φαντασίας από τα παραμύθια που είτε μου διηγήθηκαν, είτε που διάβασα. Πολύ αργότερα συνάντησα τον Γιούνγκ και ίσως άρχισα να κατανοώ τις έννοιες των συμβόλων και να τα τακτοποιώ με ενδελέχεια μέσα μου τα αρχέτυπα.  Όμως τα παραμύθια έγιναν όνειρα και καμιά φορά αυτά τα όνειρα έμοιαζαν εφιάλτες, ώσπου συνέβη με την ηλικιακή ωρίμανση η αποδόμησις τους και η ολοκληρωτική απαγκίστρωση από τις ιστορίες που πλέον έγιναν δικές μου μέσα σε χώρο και χρόνο αυτοαναφοράς και ίσως με αναθέσεις των κυρίων ρόλων στους δικούς μου ήρωες.

Σήμερα καθώς στέκομαι στο βιβλίο του Αντώνη Τουμανίδη, παρατηρώ πως κι άλλοι άνθρωποι για να μπορέσουν να ωριμάσουν αποδομούν τα παραμύθια κι ίσως αυτό είναι το πιο παρήγορο για την διασαφήνιση της ψυχικής μου ισορροπίας αφού προφανώς δεν είμαι εγώ και ο συγγραφέας που μας έλκει το θέμα της μετάπλασης και της αποδόμησης, αλλά είναι και οι αναγνώστες που αγκάλιασαν μέχρι σήμερα αυτό το βιβλίο.

Η φόρμα που έχει ακολουθήσει ο συγγραφέας περιέχει ορισμένα συστατικά στοιχεία που φανερώνουν την αφοσίωσή του στο θέμα που διάλεξε να μεταπλάσει. Αφενός είναι φανερή η έρευνα του σε κάθε παραμύθι που μεταγράφει από την αρχική του πηγή και αφετέρου όσο κι αν κάποιος μπορεί να χαρακτηρίσει ως ιστορίες αυτοτελείς ή ως διηγήματα τον τόμο που σας παρουσιάζω, εντούτοις γραμμένα όλα από την πένα του, δημιουργούν μια συνέχεια τόσο ως προς την αφήγηση, όσο και ως προς την διάπλαση των χαρακτήρων.

Το βιβλίο εμπεριέχει στην αρχή έναν δισέλιδο χάρτη της παραμυθοχώρας όπου τοποθετούνται με έναν υπερκειμενικό τρόπο τα περιεχόμενα παραμύθια. Αυτός ο χάρτης θα μπορούσε να ήταν ο παγκόσμιος χάρτης, αφού τα παραμύθια και οι εφιάλτες έχουν πολλαπλές αναφορές στη σημερινή πραγματικότητα κι όσο κι αν θεωρεί ο συγγραφέας, μεσαιωνική την τοποθέτησή τους, εντούτοις είναι άμεσα συνδεδεμένα με το σήμερα. Και πώς να γινότανε αλλιώς, αφού ο σκοπός του Αντώνη Τουμανίδη ήταν να τα ενηλικιώσει αυτά τα παραμύθια.

Το βιβλίο χωρίζεται σε έξι ενότητες και περιέχει και μία έβδομη ως επίμετρο. Κάθε ενότητα είναι δηλωτική είτε του τόπου, είτε του πνεύματος του παραμυθιού. Έτσι έχουμε τα παραμύθια από το Βασίλειο του Σκοτεινού Δάσους, της Χώρας του Εφιάλτη, του Βασιλείου των Πνευμάτων, της Πέρα Γης, του Βασιλείου της Ανατολής, της Χώρας του Πάγου και ένα πρωτότυπο παραμύθι που αποτελεί και το επίμετρο του βιβλίου, τους Δύο Φύλακες.

Οφείλω να δηλώσω πως ο Αντώνης Τουμανίδης στήνει αυτή την σύγχρονη μεταγραφή των παραμυθιών και των εφιαλτών του με γλώσσα ακαριαία και στεγνή. Το κύριο του όπλο είναι οι μικρές προτάσεις και οι νοηματικές δημιουργικές μεταφορές που δίνουν στον αναγνώστη μέρος να εισχωρήσει στο χωρόχρονο αναφοράς του συγγραφέα. Διαβάζοντας κάποιος είναι ευθύς αμέσως μέσα στο παραμύθι, δίχως να καταλαβαίνει  αν είναι παρατηρητής ή ταυτίζεται με τον ήρωα, αλλά όπως και να έχει συντελείται μία ολόκληρη τελετουργία, σαν αυτή που συναντούμε στις ιστορίες τρόμου διάσημων συγγραφέων.

Βέβαια μην περιμένετε να βρείτε ιστορίες με αίσιο τέλος, αφού μεγαλώνοντας καταλάβαμε όλοι, πως τα παραμύθια ως παιδικές αφηγήσεις,  μας οπλίζουν με θάρρος για να αντιμετωπίσουμε το σκοτεινό δάσος της ζωής μας. Κατανοούμε τη δική μας παραβατικότητα μέσα σε κάθε ιστορία. Το δάσος είναι ο ανεστραμμένος συνηθισμένος και ας πούμε «νόμιμος» κόσμος. Ένας κόσμος γεμάτος προδοσίες, βίτσια, αντινομίες, βία, παραβατικότητα και απογυμνωμένα αισθήματα και τούτη η μεταγραφή αποδομώντας τα παιδικά παραμύθια τα μεταπλάθει στις διαστροφές.

Μην βιαστείτε να πείτε πως είστε ελεύθεροι διαστροφής, γιατί μιλώντας ας πούμε με ελαφρό φιλοσοφικό στοχασμό, πως για να αναγνωρίζει κάποιος την διαστροφή, την έχει με κάποιο τρόπο γνωρίσει στη διάρκεια του βίου του κι έτσι με ετικέτα την έχει καταθέσει στον διανοητικό, ψυχοκοινωνικό και πνευματικό του εαυτό.

Είναι η ίδια αξιωματική παραδοχή πως για να υπάρχει φως πρέπει να υπάρχει και σκοτάδι ή το αντίστροφο και βέβαια θα μπορούσα να πλατειάσω δίνοντας χώρο και χρόνο στον νόμο των αντιθέτων. Αναγνωρίζουμε όλοι μας τη διαφορετικότητα από τα παραγόμενα ζεύγη των αντιθέτων και με αυτόν τον τρόπο έχουμε ίσως διαπράξει τα τρομερότερα λάθη είτε ατομικά, είτε σαν συλλογικότητες.

Βέβαια το βιβλίο εμφορείται από την έκπληξη, την ταχύτητα της αφήγησης, χωρίς περιττές φιοριτούρες και λογοτεχνικά τερτίπια και την ευκολία, που ίσως έγκειται στη γνώση των υφιστάμενων χαρακτήρων από τους αναγνώστες, αυτή την ευκολία του χτισίματος των χαρακτήρων.

Παρόλα αυτά  ξεχωρίζω την Αλίκη και τον Πινόκιο αφού είναι σύνθετες διηγηματικές συνθέσεις, που ίσως θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και ως νουβέλες και βέβαια εμφορούνται από τις εφευρετικές διασυνδέσεις παρελθόντος και παρόντος, οι οποίες εξάπτουν την φαντασία του αναγνώστη και τείνουν να τον ταυτίσουν με τον πρωταγωνιστή έτσι ώστε κι εκείνος να αντιμετωπίσει το σκοτάδι του.

Δεν παρακολουθώ το χώρο του φανταστικού στην ελληνική πραγματικότητα, αλλά στην περίπτωση του Αντώνη Τουμανίδη έχουμε ένα τεχνικά άρτιο βιβλίο που έρχεται από παλιά και διεισδύει στη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα. Ακόμα κι αν πρόκειται για το δάσος, τη χώρα του πάγου, την πέρα γη, τα παραμύθια του είναι σύγχρονοι εφιάλτες με DNA, αλεξίσφαιρα γιλέκα, σύγχρονα κτίρια, κοκκινοσκουφίτσες killers, βρόμικες Ραπουνζέλ, διαταραγμένο ψυχικά κοριτσάκι με τα σπίρτα και γενικά ήρωες παραμυθιών που συνέχισαν τη διαδρομή τους και έγιναν εφιάλτες.

Σας προτείνω να διαβάσετε τα παραμύθια αυτά στη σύγχρονη μεταγραφή τους. Δε νιώθω πως θα απογοητευτείτε αφού πολλές φορές μάλλον η πραγματικότητα μας,  έτσι όπως τίθεται τείνει να ξεπεράσει τους πιο ευφάνταστους εφιάλτες, αλλά αυτό το μια φορά κι έναν καιρό όσα χρόνια κι αν περάσουν,  πάντα θα μας ξυπνάει κάτι συναρπαστικό.

Αναμένω το επόμενο βιβλίο του Αντώνη Τουμανίδη και τον δεσμεύω περιμένοντας από εκείνον ο νεογοτθικό τρόμο τους και η μεταφυσική του να μας χαρίσουν ένα ελληνικό βιβλίο αντάξιο των μαιτρ του είδους, γιατί ο συγγραφέας ξέρει να γράφει πολύ καλά.

efia_toumanidis

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular