Αγλαΐα Παντελάκη

   «Μου θυμίζεις εκείνες τις σκούπες-ρομποτάκια με τους αισθητήρες στην πρόσοψη που, πριν καν συναντήσουν το εμπόδιο που διαφαίνεται στην πορεία τους, αλλάζουν κατεύθυνση και συνεχίζουν τη δουλειά τους, αυτοπρογραμματισμένες, αθόρυβες και αποτελεσματικές», της έγραφε ο κολλητός της από την πάλαι ποτέ Λυβέκη -το Λίμπεκ / Λούμπεκ / Lübeck, για να συνεννοούμεθα- στο τελευταίο του […]

15/01/2018, 20:41

Οι στίχοι του εμβληματικού αργεντίνικου τάνγκο των Carlos Gardel και Alfredo Le Pera “Por una Cabeza” (1935) μιλούν για έναν άντρα εξίσου εθισμένο στον ιππόδρομο και στις γυναίκες. Το άλογο, όμως, στο οποίο έχει ποντάρει, χάνει «για ένα κεφάλι», και η κοπέλα που του υποσχόταν αιώνια αγάπη τον εγκαταλείπει. Χαμένος εκατέρωθεν σε μάχες που θεωρούσε […]

28/10/2017, 19:11

   Θα ζήσεις. Έκανα λάθος.    Μου έχουν πει «κόπηκες», «χωρίζουμε», «απολύεσαι», «θ α   π ε θ ά ν ε ι ς». Τα είχα υπομείνει και ξεπεράσει όλα. Τίποτα από αυτά δεν μπορούσε να συγκριθεί με εκείνο το «θα ζήσεις».    Δεν απαρνιέμαι τη ζωή. Ούτε ταλαιπωρήθηκα καθόλου στο διάστημα που υποτίθεται ότι νοσούσα από […]

09/07/2017, 14:55

Στο προλογικό σημείωμα των Πνευματικών Ασκήσεων, η Νόρα Αναγνωστάκη σημειώνει πως, αν και η άσκηση στο γράψιμο είναι απαραίτητη, η δημιουργική δουλειά δεν βγαίνει σωστή χωρίς μεγάλες περιόδους ανάπαυλας (και γιατί όχι και τεμπελιάς). Όπως κάθε τι ζωντανό χρειάζεται ένα στάδιο κυοφορίας, για να γεννηθεί, όπως στη λειτουργία όλων των φυσικών φαινομένων υπάρχει ένας ρυθμός […]

06/02/2017, 21:28

«Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από τον κόσμο της τέχνης: το φάντασμα του τέλους της», έγραψε ο Χέγκελ το 1826 στη Φιλοσοφία των καλών τεχνών. Αν και ο ύψιστος προορισμός της τέχνης είναι να συντρέχει τον άνθρωπο στην προσπάθειά του να αναγάγει τον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο στην πνευματική του συνειδητότητα ως ένα αντικείμενο στο […]

30/10/2016, 13:40

Τον επισκέπτη που ανεβαίνει με τις σκάλες στον πρώτο όροφο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Κρακοβίας MOCAK (Museum of Contemporary Art in Kraków, στα Πολωνικά: Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie) υποδέχεται στα αριστερά του η καλλιτεχνική εγκατάσταση του Grzegorz Klaman με τίτλο „Kunst macht frei“. Στο συνοδευτικό σημείωμα της εγκατάστασης, η οποία φιλοτεχνήθηκε το 2003 […]

21/08/2016, 00:44

Στην αισθητική, ως Gesamtkunstwerk (= συνολικό έργο τέχνης) ορίζεται το καλλιτεχνικό έργο που προκύπτει από τον εν χώρω συγκερασμό και την όσμωση μεταξύ εικαστικών και παραστατικών τεχνών. Η αρχιτεκτονική, η ζωγραφική, ο χορός, η μουσική, το θέατρο και η ποίηση αλληλεπιδρούν όχι μόνο μεταξύ τους, αλλά και με τον δέκτη, συνθέτοντας μία συνολική μορφή τέχνης, […]

16/06/2016, 17:43

Ο συγγραφέας είναι ο κατεξοχήν homo ludens. Κι αυτό, επειδή η συγγραφή είναι παιχνίδι, με όλες –ή, τουλάχιστον, σχεδόν όλες– τις έννοιες του όρου, ενός όρου, ο οποίος, μεταξύ άλλων, και σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής και το Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για να δηλώσει ότι κάποιος ασχολείται με […]

14/04/2016, 23:57

Στην εισαγωγή της Σύγχρονης γερμανόφωνης ποίησης ο Αντώνης Τριφύλλης γράφει –μεταξύ άλλων– τα εξής: «Στη δεκαετία του ’50 ο [Γκύντερ] Άιχ ήταν ένας ‘παρ’ ολίγο μυστικιστής’. Πίστευε ότι η ποιητική γλώσσα πρέπει να σχετίζεται με την αδαμική γλώσσα, την αρχική γλώσσα, τότε που το ‘πράγμα’ και η ‘λέξη’ ταυτίζονταν. Παρά τον χαμένο παράδεισο όμως, κάθε […]

24/02/2016, 22:24

     «Ονειρεύτηκα πως ήμουν ο Κάφκα», φαίνεται να λέει στον ψυχαναλυτή του το ζωύφιο του σκίτσου. Η αναφορά στη Μεταμόρφωση είναι άμεση και προφανής.   Γράφοντας για τη δέκατη επέτειο από τον θάνατο του Κάφκα, ο Βάλτερ Μπένγιαμιν αναφέρει το εξής: „Sie [die Tiere] sind wohl nicht das Ziel; aber ohne sie geht es […]

05/01/2016, 16:33

Ο μεταφραστής είναι ο υποκριτής του γραπτού λόγου.   Πράγματι, υπό μία έννοια, το «επάγγελμα» του μεταφραστή παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με αυτό του ηθοποιού. Το πρωτότυπο κείμενο μπορεί να συγκριθεί με ένα θεατρικό ρόλο: κάθε μεταφραστής το κατανοεί και το ερμηνεύει με διαφορετικό τρόπο, βασιζόμενος, μεταξύ άλλων, σε ένα σύνολο αναφορών – τον ορίζοντα προσδοκιών, […]

12/11/2015, 23:49

«Είναι αυτονόητο πως κάποιος σαν κι εμένα δεν θα πρέπει να φέρνει παιδιά στον κόσμο», έγραφε ο Thomas Mann στο ημερολόγιό του το 1918, όντας ήδη πατέρας πέντε παιδιών. Κατάφερε να φτάσει πολύ ψηλά. Τον σέβονταν, τον διάβαζαν, είχε όλα όσα θα επιθυμούσε κάθε συγγραφέας, κάθε καλλιτέχνης. Παρουσίαζε τον εαυτό του όπως ήθελε να τον […]

27/09/2015, 16:25

Ο Hans Blumenberg γράφει για τον πατέρα του: «Ο πατέρας μου ήταν ένας φωτογράφος με μεγάλο πάθος και μέτριες επιτυχίες.» Ο φιλόσοφος αποφεύγει, βέβαια, να γνωστοποιήσει τι είδους οπτική λεία αιχμαλώτιζε με το φακό του και τι ακριβώς ήταν αυτό που καθιστούσε τις φωτογραφίες μέτριες, καθώς αυτό που τον ενδιαφέρει δεν είναι το αισθητικό προϊόν, […]

19/08/2015, 21:57

Στο κέντρο της πόλης Μανάγουα, όπως μπορεί να το προσδιορίσει κανείς, το τοπίο συνθέτουν χαμηλά οικόπεδα και μεγάλες ακαλλιέργητες εκτάσεις. Το 1972, ένας δυνατός σεισμός κατέστρεψε ολοσχερώς την πρωτεύουσα της Νικαράγουα σηματοδοτώντας το τέλος του καθεστώτος του Somoza και την έναρξη της σανδινιστικής επανάστασης. Η θερμοκρασία στους δρόμους υψηλή και οι πεζοί ελάχιστοι. Η δημόσια […]

19/07/2015, 20:46

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, όποτε περπατούσε στους δρόμους της Βερόνας και της Ραβέννας, ο κόσμος γύρω του ψιθύριζε: «Αυτός είναι ο άνθρωπος που κατέβηκε στην Κόλαση!» Πράγματι, ο Dante Alighieri, γνωστός ανά τον κόσμο κυρίως μόνο με το μικρό του όνομα, έγινε θρύλος όσο βρισκόταν ακόμα εν ζωή, πόσω μάλλον μετά το θάνατό […]

28/06/2015, 17:07

Νοέμβριος 1919. Ένας τριανταεξάχρονος άντρας νοικιάζει ένα δωμάτιο στην πανσιόν „Stüdl“, πενήντα χιλιόμετρα βόρεια της Πράγας, και επί εννέα ημέρες γράφει ένα γράμμα στον εξηνταεπτάχρονο πατέρα του, με τον οποίο ζει ακόμα στο ίδιο διαμέρισμα. Το γράμμα, ένας πρωτοφανής σκληρός απολογισμός, είναι έκτασης 103 σελίδων και τελειώνει χωρίς αποφώνηση, με ένα σκέτο „Franz“. Ο Kafka […]

17/05/2015, 20:54

«Μυθιστορήματα, μουσεία και πολιτική.» Αυτός ήταν ο τίτλος της ομιλίας που εκφώνησε ο Orhan Pamuk στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης ως προσκεκλημένος του ελβετικού Ινστιτούτου Διεθνών Σπουδών. Η Angela Schader από την εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung συζητά με τον συγγραφέα που αρέσκεται να μιλά για τη λογοτεχνία και τα μουσεία, όχι όμως και για την πολιτική. […]

25/04/2015, 20:58

  Λογοτεχνία ευθανασίας    Από την αυγή της νέας χιλιετίας έχουν κυκλοφορήσει τριάντα περίπου λογοτεχνικά έργα στη γερμανική, τη γαλλική και την αγγλική γλώσσα, απόδειξη ότι η ευθανασία, πέρα από διαχρονικό αντικείμενο ηθικών και πολιτικών συζητήσεων, αποτελεί πλέον και λογοτεχνικό θέμα.  «Θεωρώ ότι η ανθρώπινη ζωή διατηρεί την αξιοπρέπειά της, όταν κάποιος είναι ελεύθερος να […]

07/03/2015, 14:11

Αν η αρετή, όπως διαβάζουμε στον Αριστοτέλη, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ευτυχία του ανθρώπου και αν η αρετή είναι η μεσότητα και αν μία από τις μεσότητες είναι το θάρρος, η κατάσταση δηλαδή ανάμεσα στο θράσος και τη δειλία, ο δειλός μεταφραστής είναι ένας δυστυχισμένος ή – ορθότερα – ένας μη ευτυχισμένος άνθρωπος; Και […]

14/02/2015, 18:12

Ο Henry James, ο Goethe και το «μυθιστόρημα διάπλασης» Όλα ξεκίνησαν το 1860, όταν ο Henry James ανακάλυψε τον Goethe κατά τη διάρκεια των σπουδών του στη Βόννη, και ο Γερμανός ποιητής δεν άργησε να σκαρφαλώσει στην κορυφή του λογοτεχνικού του κανόνα. Ονειρεύτηκε, γράφει σε ένα φίλο του λίγα χρόνια αργότερα, ότι βρισκόταν στον ουρανό […]

21/01/2015, 00:58

Γιατί ένα μόνο λογοτεχνικό έργο από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον; Τα υπόλοιπα ήταν αποκλειστικά ενδογερμανικού ενδιαφέροντος; Πόσο σημαντικοί είναι η Christa Wolf και ο Wolf Biermann; Μία ανασκόπηση της λογοτεχνικής δραστηριότητας στη DDR, τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Στις 16 Ιουνίου 1979 ο επιστήμονας της λογοτεχνίας και κριτικός Hans Mayer, ένας […]

27/12/2014, 17:32

Δραπέτευσε στο Λονδίνο, για να γλιτώσει από τους Ναζί, εξέδωσε τη «Λολίτα» του Nabokov και αποτέλεσε έναν από τους εκδότες που σφράγισαν τον εικοστό αιώνα. Ο λόγος για το λόρδο Weidenfeld. Όταν κάποιος τον ακούει να μιλά και να αναφέρεται σε διάφορες χρονικές περιόδους, αισθάνεται τις ταλαντώσεις του αιώνα: Vladimir Nabokov, Marz McCarthy, Πάπας Ιωάννης Παύλος […]

07/12/2014, 22:23

Τι διακρίνει το μυθιστόρημα από την προφορική αφήγηση; Και τι την ευρωπαϊκή από την ινδική λογοτεχνία; Πάρα πολλά. Ένα όμως παραμένει ίδιο: όσο πιο ανήθικο, τόσο πιο ενδιαφέρον. του Salman Rushdie Η αφήγηση και το μυθιστόρημα έχουν διαφορετικό παρελθόν. Για τον Walter Benjamin, το μεγάλο Γερμανό κριτικό λογοτεχνίας, η αφήγηση είναι ένα συλλογικό έργο που […]

15/11/2014, 13:08

Από την πένα του Marcel Reich-Ranicki κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στη Γερμανία, σχεδόν ένα χρόνο μετά το θάνατο του συγγραφέα της, η ιστορία της γερμανικής λογοτεχνίας από το Μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Πρόκειται για τη δεύτερη ιστορία της γερμανικής λογοτεχνίας που συνέταξε – η πρώτη ανάγεται στο 1955 και καλύπτει το διάστημα από το 1871 ως […]

24/10/2014, 20:24

Είναι μικρομέγαλη, αυθάδης και νοιάζεται για την παγκόσμια ειρήνη: η Μαφάλντα είναι ένα κορίτσι με ιδιαίτερη ματιά απέναντι στον κόσμο. Τη Δευτέρα  που μας πέρασε, η αγαπημένη φιγούρα κόμικ από την Αργεντινή γιόρτασε τα πεντηκοστά της γενέθλια. Αν και εδώ και πάνω από σαράντα χρόνια δεν έχουν εκδοθεί καινούριες ιστορίες, η Μαφάλντα κατέχει μέχρι σήμερα […]

02/10/2014, 22:05

του Thomas Hettche  Ένα τρένο κατευθύνεται προς πέντε ανθρώπους κι εσύ έχεις τη δυνατότητα να αποτρέψεις το δυστύχημα, με το να σπρώξεις έναν εύσωμο στη σιδηροτροχιά. Θυσιάζεις μία ζωή, σώζεις πέντε. Τι αποφασίζεις; Μία ερώτηση, πίσω από την οποία είναι κρυμμένο ένα παλιό ηθικό δίλημμα που περιέγραψε η Philippa Foot, για τη διασάφηση δύο ηθικών […]

20/09/2014, 15:39

Οι μεταφραστές θεωρούνται σημαντικοί μεσολαβητές μεταξύ των πολιτισμών. Ο Βραζιλιάνος συγγραφέας και μεταφραστής Marcelo Backes εξηγεί τι είναι αυτό που τον συναρπάζει στη μεταφραστική διαδικασία – και τι τον φέρνει μερικές φορές σε απόγνωση.   – Κύριε Backes, τι σας συναρπάζει στη μεταφραστική διαδικασία; – Αυτό που με συναρπάζει και στη συγγραφή, μόνο που στην […]

04/09/2014, 19:03

Για πρώτη φορά απονέμεται φέτος το λογοτεχνικό βραβείο Siegfried Lenz και παραλήπτης του δεν είναι άλλος από τον Ισραηλινό συγγραφέα Amos Oz. Γεννημένος το 1939 στην Ιερουσαλήμ, ο Amos Oz θεωρείται μία παγκοσμίως αισθητή φωνή της εβραϊκής λογοτεχνίας και ένας από τους Εβραίους συγγραφείς της γενιάς του με το μεγαλύτερο κύρος και με ένα μεγάλο […]

03/08/2014, 18:24

Σημειώσεις, ημερολόγια, ποιήματα… ποτέ δεν γράφτηκαν τόσα πολλά, όσα το 1914. Πώς ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος διαμόρφωσε μία ολόκληρη γενιά συγγραφέων. Δύο από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα, ο «Οδυσσέας» του Jame s Joyce και «Η δίκη» του Franz Kafka, καθώς επίσης και ένα από τα φιλοσοφικά επεξηγηματικά κείμενα της σύγχρονης εποχής, το “Tractatus logico […]

08/07/2014, 22:06

Φοιτητές αμερικανικών πανεπιστημίων προειδοποιούν: μυθιστορήματα που πραγματεύονται θέματα, όπως ο ρατσισμός, ο πόλεμος ή η αυτοχειρία, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επιδείνωση τραυματικών αγχωδών διαταραχών. του WielandFreund Δεν χρειάζεται να καταφύγουμε ούτε σε προειδοποιήσεις του τύπου «Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία» ούτε να βγούμε από τα ρούχα μας στο άκουσμα της είδησης, αλλά πρόκειται […]

19/06/2014, 20:42