Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Η καρδιά του βιβλίου και του εκδοτικού κόσμου χτύπησε έστω και με κάποιες αρρυθμίες για τέσσερις ημέρες (8-11 Μαΐου) στη Θεσσαλονίκη.

Η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου σε πείσμα πολλών προβλέψεων για την ματαίωσή της κατάφερε μετά από παλινωδίες και καθυστερήσεις, που κυρίως οφείλονταν στο κλείσιμο του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) και του κινδύνου να χαθούν τα κονδύλια από το ΕΣΠΑ, να συνεχίσει την πορεία της.

Με νέο φορέα διοργάνωσης το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού (Ε.Ι.Π.) και σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκδοτών Βιβλιοχαρτοπωλών (Π.Ο.Ε.Β.) και την Helexpo έφεραν εις πέρας ένα εγχείρημα που για πολλούς φαινόταν ακατόρθωτο. Φυσικά, στο σημείο αυτό θα πρέπει να μνημονευθεί η σημαντική τεχνογνωσία των ανθρώπων του πάλαι ποτέ ΕΚΕΒΙ, η θετική τους διάθεση και η εξαιρετική ομάδα εθελοντών που δημιούργησαν. Αποδείχθηκε για άλλη μια φορά πως ο ανθρώπινος παράγοντας μπορεί να υπερκεράσει σχεδιαστικά κενά, καθυστερήσεις και αποσπασματικές πολιτικές που ουσιαστικά υπονόμευσαν την έκθεση. Με άλλα λόγια, οργανωτικά, η έκθεση είχε ένα θετικό πρόσημο.

Βλέποντας κανείς το πρόγραμμα της έκθεσης θα μπορούσε να διαπιστώσει μια ποικιλία δράσεων που κάλυπταν ένα μεγάλο εύρος ενδιαφερόντων: από τις αναμενόμενες βιβλιοπαρουσιάσεις, τις θεματικές εκθέσεις και τα αφιερώματα μέχρι φεστιβάλ κόμικς, το οποίο αποτέλεσε μια ευχάριστη έκπληξη. Έτσι, εκτός από την τιμώμενη χώρα που φέτος ήταν το Ισραήλ, ξεχώρισαν αρκετές εκδηλώσεις που εντάσσονταν σε ευρύτερα προγράμματα της έκθεσης όπως: το διεθνές φεστιβάλ ποίησης, η θεματική έκθεση «Ευρώπη: ταυτότητα και ετερότητα», το αφιέρωμα στον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, οι δραστηριότητες της παιδικής και εφηβικής γωνιάς και φυσικά το φεστιβάλ κόμικς.

Από τις μεμονωμένες δραστηριότητες ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η ημερίδα «Οι βιβλιοθήκες ως φορείς κοινωνικής συνοχής σε περιόδους κρίσης» στην οποία τονίστηκε ο ρόλος των βιβλιοθηκών για την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής, η συζήτηση «Όταν η Ιστορία γίνεται μυθιστόρημα: από τον Εμφύλιο μέχρι σήμερα» με τη συμμετοχή των συγγραφέων Νίκου Δαββέτα, Σοφίας Νικολαϊδου και Βασίλη Τσιαμπούση. Επίσης, η ημερίδα του περιοδικού «Χρόνος» με τίτλο «Πολιτισμική δημοκρατία: μια πολιτική πρόταση σε καιρούς κρίσης» με τη συμμετοχή των Αντώνη Λιάκου, Μυρσίνης Ζορμπά, Νικόλαου Σεβαστάκη, Γρηγόρη Πασχαλίδη και Γιώργου Τούλα σε συντονισμό της Μικέλας Χαρτουλάρη, η οποία κατέδειξε ότι το ιεραρχικό μοντέλο της άνωθεν επιβολής του πολιτισμού είναι τουλάχιστον προβληματικό. Τέλος, η εκδήλωση «Ψηφιακές διαδρομές για την ανάγνωση της λογοτεχνίας» αποτέλεσε ίσως τη μοναδική δραστηριότητα της ΔΕΒΘ που έδωσε έμφαση στην ψηφιακή επικοινωνία της λογοτεχνίας και στο πως η ψηφιακή γενιά των μαθητών μπορεί να έρθει σε μια αμεσότερη επαφή με τους σύγχρονους  Έλληνες κλασικούς.

Η φετινή ΔΕΒΘ χαρακτηρίστηκε από την αισθητά μειωμένη προσέλευση του κοινού σε σύγκριση με προηγούμενες χρονιές. Οι άνθρωποι του χώρου μιλάνε για μια μείωση της τάξης του 20%, που φυσικά αποτυπώθηκε και στις πωλήσεις. Οι λόγοι της περιορισμένης προσέλευσης ποικιλόμορφοι: η οικονομική δυσπραγία του αναγνωστικού κοινού, τα πολλά παζάρια βιβλίου που έχουν δημιουργήσει κορεσμό και εθίζουν τους αναγνώστες στη λογική του «σχεδόν δωρεάν», οι εκδηλώσεις που διεξάγονταν τις ίδιες ημέρες στην πόλη και λειτούργησαν κατά κάποιο τρόπο ανταγωνιστικά όπως το TEDx, η αμφισβήτηση της ίδιας της διεξαγωγής της έκθεσης και η εκ των πραγμάτων περιορισμένη χρονικά επικοινωνιακή καμπάνια. Ακόμα και ο θερμός καιρός δεν λειτούργησε ως σύμμαχος καθώς ώθησε τον κόσμο στις παραλιακές καφετέριες παρά στις εγκαταστάσεις της Helexpo.

Όμως, ενώ οι διάδρομοι και τα περίπτερα των εκδοτών είχαν υποτονική κίνηση σχεδόν όλο το τετραήμερο, οι εκδηλώσεις της έκθεσης στην πλειοψηφία τους έσφυζαν από ζωή. Κατά συνέπεια, αποτυπώνεται ανάγλυφα το γεγονός ότι με αφορμή το βιβλίο και ευρύτερα τον πολιτισμό οι περισσότεροι επισκέπτες προσήλθαν στη ΔΕΒΘ αναζητώντας επικοινωνία, ενημέρωση και επαφή κάτι το οποίο η ψηφιακή επικοινωνία και το διαδίκτυο δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσουν. Έτσι, ο σκληρός πυρήνας των βιβλιόφιλων εξακολουθεί να έρχεται στην έκθεση παρακολουθώντας τουλάχιστον τις δράσεις της. Τι γίνεται, όμως, με το υπόλοιπο κοινό και τι απαιτείται για να νιώσει μια εμπλοκή με το γεγονός της έκθεσης;

Με το πέρας τη φετινής ΔΕΒΘ φαίνεται ότι κλείνει ένας πολυετής κύκλος. Όλοι συμμερίζονται την άποψη ότι η έκθεση με τη σημερινή της μορφή δεν μπορεί να προσδώσει προστιθέμενη αξία στους συμμετέχοντες και είναι εμφανές πως ο διεθνής της χαρακτήρας συρρικνώνεται διαρκώς καθώς εξαντλείται στα λίγα ξένα περίπτερα και στον τίτλο της. Σύμφωνα με τους εμπλεκόμενους φορείς και το Υπουργείο Πολιτισμού, η εξασφάλιση χρηματοδότησης για το μέλλον φαίνεται να επιτυγχάνεται ενώ σχεδιάζεται και η δομική αναμόρφωση της έκθεσης με έμφαση στην εξωστρέφεια και την κάλυψη των αναγκών των συμμετεχόντων.

Ας αναρωτηθούμε, λοιπόν, τι πραγματικά πρέπει να προσφέρει στο βιβλιόφιλο κοινό, τους συγγραφείς αλλά και τους επαγγελματίες των εκδόσεων μια διεθνής έκθεση βιβλίου που γίνεται στην Ελλάδα. Καταρχάς, στους αναγνώστες την ευκαιρία γνωριμίας με τις νέες κυκλοφορίες, την ανακάλυψη παλαιότερων τίτλων του καταλόγου των εκδοτών ίσως σε ελκυστικές τιμές, την ικανοποίηση της ζύμωσης με ανθρώπους των γραμμάτων και του πολιτισμού. Ακόμα, την ευκαιρία να παρακολουθούν συγγραφείς από την Ελλάδα και το εξωτερικό όχι κατ’ ανάγκη μόνο μεγάλα ονόματα αλλά να δίνεται έμφαση στους νέους συγγραφείς και στις εναλλακτικές φωνές.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ένας εκδοτικός κόσμος έντονα προβληματισμένος, αβέβαιος μέσα σ’ ένα εξαιρετικά ρευστό οικονομικό, θεσμικό και τεχνολογικό περιβάλλον. Χωρίς ενιαία φωνή, με ανύπαρκτη εθνική πολιτική για το βιβλίο και την ανάγνωση, μουδιασμένος από την κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου, με ελάχιστες διεθνείς συνέργειες και επιφυλακτικός για την ψηφιακή μετάβαση που συντελείται παγκοσμίως. Βρίσκεται σε μια κατάσταση αναμονής προσπαθώντας να επιβιώσει, να βρει έναν βηματισμό και νέες στρατηγικές. Περιμένει από τη συμμετοχή του σε μια διεθνή έκθεση να ωφεληθεί πραγματικά και να μην παίρνει μέρος εθιμοτυπικά, για την τιμή των όπλων. Συνεπώς, οι εκδότες αναζητούν την επαφή μ’ ένα ευρύ και ποικιλόμορφο κοινό, τη δικτύωση με λογοτεχνικούς πράκτορες και τη συνεργασία με εκδότες από το εξωτερικό ενώ δεν θα έλεγαν όχι στις ικανοποιητικές πωλήσεις αλλά και στην ενημέρωση για τις τάσεις και τις προοπτικές του κλάδου. Τέλος, οι συγγραφείς θέλουν να έρχονται σε επαφή με τους αναγνώστες, να δημιουργούν επαφές με επαγγελματίες του κλάδου: μεταφραστές, επιμελητές, λογοτεχνικούς πράκτορες, να πληροφορούνται για τις σύγχρονες εκδοτικές και αναγνωστικές τάσεις καθώς και να ανταλλάζουν εμπειρίες με τους ομοτέχνους τους από το εξωτερικό.

Η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης ανήκει στο παρελθόν. Είναι γεγονός πως η ΔΕΒΘ ψάχνει εναγωνίως τον βηματισμό της καθώς η ανανέωση αποτελεί μονόδρομο για την επίτευξη των στόχων της. Ζητείται, επομένως, εξωστρέφεια με διττό χαρακτήρα: εξωστρέφεια της έκθεσης στην πόλη με διάχυση των δράσεων και δυναμική εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας αλλά και εξωστρέφεια με την έννοια της επανασύνδεσής της με τον πληγωμένο διεθνή της χαρακτήρα. Ζητείται, εν κατακλείδι, ευρύτερο και πολυμορφικότερο κοινό να περνάει τις πύλες της.

Η 11η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης απέθανε. Ζήτω η 12η  ΔΕΒΘ. Θα σημάνει, όμως, την έναρξη μιας νέας εποχής και την απογείωση της;

2ekthesi_vivliou

2ekthesi_viblio

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular