54 ημέρες, Η πολιορκία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης, Βασίλης Τσιάμης, Εκδόσεις Κέδρος

Οφείλω να ομολογήσω ότι πρώτη φορά στη ζωή μου διαβάζω ένα πολύ αξιόλογο και τεκμηριωμένο ιστορικό μυθιστόρημα για ένα τόσο πολυσυζητημένο και προβεβλημένο θέμα όπως η άλωση της Κωνσταντινούπολης του 1453 που να είναι γραμμένο από Έλληνα συγγραφέα. Ως τώρα, οι πιο γλαφυρές και συναισθηματικές, αλλά και στηριγμένες στις πηγές της εποχής μαρτυρίες για την άλωση ανήκαν σε ξένους ιστορικούς-όπως ο Sr Steven Runciman, o Donald Nicol και ο Crowely Roger που έγραψαν την ιστορία της πτώσης της Βασιλεύουσας σαν Ιστορία, αποδομένη όμως με μυθιστορηματικό τρόπο.

Με βάση αυτά τα δεδομένα  και το γεγονός πως το βιβλίο αυτό διαβάζεται κυριολεκτικά απνευστί και μεταφέρει τον αναγνώστη απευθείας στον 15ο αιώνα, μπορώ να πω με σιγουριά ότι με το “54 ημέρες, Η πολιορκία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης“, ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας Βασίλης Τσιάμης έγραψε πραγματικά ένα αριστούργημα, το οποίο, αν μη τι άλλο, προτίθεται να λατρέψουν τουλάχιστον οι φανατικοί οπαδοί του ιστορικού μυθιστορήματος, αν όχι όλοι.

Ελάχιστες φορές στην ελληνική βιβλιογραφία Έλληνας συγγραφέας έχει παραδεχτεί ότι υπεύθυνοι σε μεγάλο βαθμό για την άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς ήταν οι ανθενωτικοί που αρνούνταν να πολεμήσουν, σε αντίθεση με τους Λατίνους, οι οποίοι ήταν τελικά εκείνοι που σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος της άμυνας στην δύσμοιρη πόλη, μαζί με τον ηρωικό αυτοκράτορα. Είναι γνωστό, εξάλλου, ότι ο άνθρωπος προτιμά πάντοτε να καταλογίζει στους άλλους τις ευθύνες που βαρύνουν τον ίδιο.

Οι ανθενωτικοί, οι συντηρητικοί υπέρμαχοι του “Ορθοδοξία ή θάνατος“, του ” είναι θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει” και του ” Κάλλιον ειδέναι εν τη Πόλιν φακιόλιον Τούρκικον παρά καλύπτραν λατινικήν“, εκείνοι δηλαδή που, καταβαραθρώνοντας κάθε ίχνος λογικής, αποκήρυσσαν το νέο ρεύμα του ουμανισμού από τη Δύση και αρνούνταν να σηκώσουν τα όπλα ενάντια στον δεσποτισμό και την απολυταρχία της Ανατολής, ήταν εκείνοι οι οποίοι καταδίκασαν τελικά το γένος μας στη μακρόχρονη οθωμανική σκλαβιά, αυτή που μας άφησε τόσο πίσω ως έθνος σε σχέση με τη Δύση. Δεν ήταν, λοιπόν, οι ενωτικοί Έλληνες και οι Λατίνοι, άνθρωποι όπως ο Βενετός πλοίαρχος Κόκο, ο Γενουάτης Ιουστινιάνης, αλλά και ο τραγικός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος εκείνοι που μας παρέδωσαν στους Οθωμανούς, αλλά δυστυχώς οι φανατικοί υπέρμαχοι της παράδοσης που εναντιώνονταν στη λογική και την αναγκαιότητα της Ένωσης των Εκκλησιών.

Δυστυχώς, ο μύθος της “εγκατάλειψης” της Βασιλεύουσας από τους Λατίνους, είναι ακόμη πολύ διαδεδομένος και πολλοί τείνουν να ξεχνούν τις σταυροφορίες των Δυτικών-καταδικασμένες να αποτύχουν για πολλούς και διάφορους λόγους- λίγα χρόνια μόλις πριν από την Άλωση, της Νικόπολης το 1396 και της Βάρνας το 1444. Όχι όμως και ο Βασίλης Τσιάμης, ο οποίος δεν διστάζει να αναφερθεί και στο πολύ μεγαλύτερο αγωνιστικό σθένος των Λατίνων μέσα στην πολιορκημένη πόλη σε σχέση με πολλούς Ρωμιούς της ανθενωτικής παράταξης ή κάποιους ευγενείς που είχαν επιλέξει τη φυγή αντί για τον αγώνα. Αναδεικνύεται επίσης η προδοτική στάση  του Μέγα Δούκα Λουκά Νοταρά, ο οποίος είχε συμπαραταχθεί ανοιχτά με τους ανθενωτικούς και προέβαινε κάποιες φορές σε ενέργειες που υπονόμευαν την άμυνα της πόλης.

Ο Βασίλης Τσιάμης έχει μελετήσει ενδελεχώς πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, τόσο ξένων όσο και Ελλήνων ιστορικών. Είναι, επιπροσθέτως, πολύ καλός γνώστης των ιδεολογιών-θρησκευτικών, φιλοσοφικών, αλλά και πολιτικών, που επικρατούσαν εκείνη την εποχή. Η απεικόνιση των προσώπων είναι πιστότατη από ιστορικής απόψεως, όπως και οι διάλογοι μεταξύ των ηρώων του και οι εικόνες που δημιουργεί.

Ένα άλλο σημείο το οποίο κάνει το μυθιστόρημα να διαφέρει από άλλα του είδους του είναι ότι ο συγγραφέας δεν φαίνεται να ξεχωρίζει κάποιον από τους ήρωές του ως πρωταγωνιστή, πέρα από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνου. Οι άλλοι χαρακτήρες,  αληθινοί και μη, όπως ο Μέγας Δούκας Λουκάς Νοταράς, ο επικεφαλής της άμυνας Γενουάτης Ιουστινιάνης, ο σουλτάνος Μεχμέτ Β΄, ο αρχηγός των ανθενωτικών Γεννάδιος, ο πιστός στρατιώτης στον αυτοκράτορα Ραγκαβές, ο γραφέας Βασίλειος και η ανθενωτική ραδιούργα Μανφρεντίνα, εμφανίζονται κατά καιρούς στις σελίδες του βιβλίου, χωρίς όμως ο  συγγραφέας να ξεφεύγει από το βασικό θέμα του βιβλίου του: από την αφήγηση, δηλαδή, των γεγονότων της πολιορκίας, η οποία είναι και ο πραγματικός πρωταγωνιστής του βιβλίου.

Εστιάζοντας στις 54 μέρες πολιορκία της Βασιλεύουσας, τις οποίες αφηγείται μέρα προς μέρα, ο Τσιάμης ξεκινά την εξιστόρηση των γεγονότων από τον Μάρτη του 1452, προκειμένου να εξηγήσει επαρκώς τα ιστορικά γεγονότα και να μας συστήσει τους ήρωες του βιβλίου του.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα βιβλίο που θα θυμάμαι πάντα με αγάπη, συγκίνηση, αλλά και με πικρία, εξαιτίας της θεματικής του, το οποίο συνιστάται επίσης ανεπιφύλακτα και ως βοηθητικό-και συνάμα συναρπαστικό- ανάγνωσμα τόσο για μαθητές λυκείου και γυμνασίου όσο και για τους σπουδαστές της ιστορικής επιστήμης. Ακόμη, λοιπόν, κι αν έχετε διαβάσει αρκετά σχετικά με την άλωση της Κωνσταντινούπολης, μην διστάσετε να αφιερώσετε χρόνο και σε αυτό το συναρπαστικό ανάγνωσμα.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.