Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

 

Αλμπέρ Καμύ, Σημειωματάρια, Βιβλίο δεύτερο (Ιανουάριος 1942 – Μάρτιος 1951)

 

Ενδόμυχοι στοχασμοί ενός συγγραφέα

Ο δεύτερος τόμος των σημειωματαρίων που διατηρούσε ο Αλμπέρ Καμύ από τον Ιανουάριο του 1942 έως και τον Μάρτιο του 1951 κυκλοφόρησε πρόσφατα. Σίγουρα δεν πρόκειται για μια απλή καταγραφή κάποιων στοχασμών του μεγάλου διανοητή. Αυτό που εισπράττει ο αναγνώστης διαβάζοντας τις καταχωρίσεις του Καμύ είναι, κυρίως, ο τρόπος που δημιουργεί ένας συγγραφέας το λογοτεχνικό του αποτύπωμα. Τα βήματα της δημιουργίας μιας σκέψης που δομήθηκε σταδιακά και αναδιατύπωσε την παγκόσμια σκέψη. Μιας σκέψης που σήμερα, εξήντα χρόνια μετά τον θάνατο του Αλμπέρ Καμύ, παραμένει λαγαρή και προσδιορίζει τις πνευματικές συντεταγμένες της παγκόσμιας διανόησης. Μερικές φορές πρόκειται απλώς για μια μικρή φράση. Άλλες πάλι ολόκληρες παράγραφοι και μεγαλύτερα κείμενα που οριοθετούν και εκθέτουν τους σχεδιασμούς του για βιβλία του. Υπάρχουν εκτενείς αναφορές για την Πανούκλα, σχολιασμοί για τη συνείδηση, την τέχνη, τη δικαιοσύνη, την αθλιότητα του κόσμου, τη θανατική ποινή, τον κομφορμισμό, τις ενοχές, τη θρησκεία και τον μηδενισμό, το παράλογο και τη σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με αυτό, την ηθική και την ελευθερία.

«Το μόνο σύγχρονο πρόβλημα: Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο χωρίς να πιστεύουμε στην απόλυτη εξουσία της λογικής; Παρά τις ορθολογιστικές αυταπάτες, ακόμα και τις μαρξιστικές, όλη η ιστορία του κόσμου είναι η ιστορία της ελευθερίας», γράφει και επιμένει να επισημαίνει τη σχέση της εξέγερσης με την ελευθερία.

Τα τετράδιά του, όπως αποκαλεί τα σημειωματάρια αυτά ο ίδιος, είναι διάστικτα από εξομολογητικές αποκαλύψεις. Σε πολλά σημεία ο αναγνώστης τους μπορεί να συναισθανθεί την ηθική διάσταση του Καμύ, μια διάσταση που μορφοποιεί τη συνείδησή του και τη φέρνει αντιμέτωπη με συγκρουσιακές ανατροπές και αντιφατικές ισορροπίες. Σημειώνει σε κάποιο σημείο: «Προσπάθησα όσο μπορούσα, γνωρίζοντας τις αδυναμίες μου, να είμαι άνθρωπος ηθικός. Η ηθική σκοτώνει». Και σε άλλο σημείο γράφει: «Προβλέπω μια μεγάλη φωτιά… Όλα θα καούν. Όλα. Εκτός από αυτούς που θα έχουν εξαγνιστεί και θα έχουν κερδίσει την αιωνιότητα χάρη στη φλόγα του πνεύματος. Με την αγάπη. – Τι είδους αγάπη; — Την αγάπη που καταστρέφει. Την αγάπη χωρίς γαλήνη και χωρίς τέλος».

Η κοσμοθεωρία του και η αντίληψή του για τον κόσμο σε συνδυασμό με τη διακεκριμένη πνευματικότητά του, μια διάχυτη σεμνότητα και την πηγαία εσωτερική αναρχία είναι τα χαρακτηριστικά του μεγάλου Γάλλου συγγραφέα όπως διακρίνονται στα θραύσματα εικόνων, σκέψεων και έργων που σταχυολογούνται στον παρόντα τόμο.

Σε όλη τη διάρκεια των καταγραφών του αυτών ο Καμύ συνομιλεί με μεγάλα πνεύματα, όπως ο Προυστ, ο Ζιντ, ο Σταντάλ, ο Μοντέν, ο Τολστόι, ο Μέλβιλ ή ο Φλομπέρ. Σε μια άυλη πνευματική σύνδεση μαζί τους κοινωνεί τις προσωπικές του πεποιθήσεις και συχνά στέκεται σε σημεία του έργου τους αντιπαραθέτοντας τον λόγο του μόλις σε μια φράση.

Σημαντικές είναι, επίσης, οι σκέψεις του για τη λογοτεχνία: «Λογοτεχνία. Προσοχή με αυτήν τη λέξη. Να μην την προφέρουμε πολύ γρήγορα. Αν αφαιρούσαμε τη λογοτεχνία από τους μεγάλους συγγραφείς, θα αφαιρούσαμε πιθανόν ό,τι πιο προσωπικό έχουν. Λογοτεχνία=Νοσταλγία. Ο ανώτερος άνθρωπος του Νίτσε, η άβυσσος του Ντοστογιέφσκι, η αναίτια πράξη του Ζιντ, κτλ.,κτλ.», γράφει τα τέλη Αυγούστου του 1942.

Τον Νοέμβρη της ίδιας χρονιάς σημειώνει: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να μαθαίνει ένας συγγραφέας είναι η τέχνη να μεταθέτει αυτό που αισθάνεται σ’ αυτό που θέλει να κάνει τους άλλους να αισθανθούν. Τις πρώτες φορές το πετυχαίνει τυχαία. Ύστερα, όμως, το ταλέντο θα πρέπει να αντικαταστήσει το τυχαίο. Υπάρχει έτσι ένα μερίδιο τύχης στη ρίζα της ιδιοφυίας».

Άνθρωπος ο ίδιος με βαθιά συναίσθηση της ανάγκης για υπεροχή του πνεύματος μοιράζεται στα τετράδιά του όλα όσα νιώθει για τη κοινωνία. «Βαθιά αηδία για κάθε κοινωνία», γράφει χαρακτηριστικά καθώς δοκιμάζεται από «πειρασμό φυγής και αποδοχή της παρακμής της εποχής μου. η μοναξιά με κάνει ευτυχισμένο. Αλλά και η αίσθηση ότι η παρακμή αρχίζει να υποχωρεί τη στιγμή που τη δεχόμαστε».

Για οποιονδήποτε θέλει να εντρυφήσει στο κεφαλαιώδους σημασίας έργο του μεγάλου Γαλλοαλγερινού συγγραφέα τα σημειωματάρια, τόσο ο πρώτος τόμος όσο και ο δεύτερος αποτελούν μια ουσιαστική καταβύθιση στη νόησή του αλλά και στην ύψιστη αισθητική της.

Αλμπέρ Καμύ Σημειωματάρια  Βιβλίο δεύτερο (Ιανουάριος 1942-Μάρτιος 1951), εκδ. Πατάκη

μετάφραση: Νίκη Καρακίτσου – Douge, Μαρία Κασαμπάλογου – Roblin 

 

 

Tessy Baila – Editor in Chief

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular