Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Μπορεί ποτέ η τέχνη να είναι νόμιμη; Μπορεί να θεωρηθεί κάποιος καλλιτέχνης όταν ακολουθεί τις κοινωνικές νόρμες, όταν εντάσσεται ομαλά και αδιαμαρτύρητα στον κοινωνικό ιστό και συμμορφώνεται στις επιταγές του; Από την άλλη, κι αν η άρνηση υποταγής είναι απλά μια έκφραση αλαζονείας;

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που θέτει ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε στο βιβλίο του Η υπομονή του ελεύθερου σκοπευτή που κυκλοφόρησε πρόσφατα στη χώρα μας από τις εκδόσεις Πατάκη, σε μετάφραση της Τιτίνας Σπιρελάκη. Πρόκειται για ένα βιβλίο μυστηρίου, το οποίο ακολουθεί την πρωταγωνίστρια και αφηγήτρια Λεξ, σε μια αναζήτηση που θα την φέρει από τη Μαδρίτη στη Ρώμη, στη Νάπολη, στη Βερόνα και, τέλος, στη Λισαβόνα, σε ένα κυνηγητό στα ίχνη του Σνάιπερ, του πιο διάσημου γκραφιτά της εποχής.

Η αφορμή γι’ αυτό το κυνηγητό έρχεται με μια ανάθεση: η Λεξ είναι ιστορικός τέχνης με αντικείμενο το γκράφιτι, η πιο κατάλληλη για να αναλάβει τον εντοπισμό του Σνάιπερ, ενός ξακουστού καλλιτέχνη του δρόμου που δεν έχει αποκαλύψει ποτέ το πρόσωπό του ή το πραγματικό του όνομα. Ο Σνάιπερ, παρότι ζει στη σκιά, δεν παύει να ταράζει τα νερά φιλοτεχνώντας γκράφιτι στα πιο επικίνδυνα μέρη, και καλώντας επίδοξους νέους γκραφιτάδες να βάψουν στα πιο ριψοκίνδυνα σημεία. Αυτός που θέλει να τον βρει πάση θυσία έχει πολύ προσωπικούς λόγους – είναι ένας μεγιστάνας που έχασε τον γιο του εξαιτίας ακριβώς μίας πρόκλησης γκράφιτι από τον Σνάιπερ, μίας πρόκλησης η οποία αποδείχθηκε θανάσιμη.

Η Λεξ ξεκινάει αυτή την αναζήτηση κάνοντάς τη δική της. Μοιάζει να μην την απασχολεί τόσο η γενναία αμοιβή που θα λάβει όσο το βαθιά προσωπικό της ενδιαφέρον για την τέχνη του δρόμου, για τους ανθρώπους που αφιερώνονται σ’ αυτήν, αλλά και για εκείνους που χρησιμοποιούν το γκράφιτι ως εφαλτήριο για να πουλήσουν τέχνη «κοινωνικά αποδεκτή» μπαίνοντας στους κύκλους των γκαλερί.

Ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε φαίνεται να έχει κάνει ουσιαστική έρευνα σε βάθος, και παρουσιάζει το υλικό του με θαυμαστή μαεστρία. Η κουλτούρα του γκράφιτι και των ανθρώπων του παρουσιάζεται με πληρότητα – οι γκραφιτάδες και οι γραφειοκράτες που τους κυνηγούν, οι συμβιβασμένοι και οι αμετανόητοι, και από πίσω δυνατά μουσική ραπ. Το γκράφιτι παρουσιάζεται ως μια μορφή εικαστικής τέχνης που φέρει εγγενώς ιδεολογία και ο καλλιτέχνης του δρόμου θέλει να τη μεταδώσει πάση θυσία. Η ομορφιά που παράγεται κατά τη δημιουργία ενός έργου γκράφιτι είναι μάλλον παράπλευρη και σίγουρα συνειδητά εφήμερη – το μήνυμα είναι αυτό που έχει σημασία.

Στο βιβλίο δεν θα βρει κανείς εύκολες απαντήσεις. Οι αντάρτες, αδιάλλακτοι και ασυμβίβαστοι, προκαλούν τον θαυμασμό, τον σεβασμό ή και το μίσος όσων πιο άτολμων δεν μπορούν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους, αλλά πάλι μπορεί να μην είναι και τόσο ηρωικές φιγούρες – ίσως αυτό που τους κινεί να είναι απλά ο σνομπισμός, η ξιπασιά και η περιφρόνησή τους απέναντι σε όλους τους υπόλοιπους.

Η πλοκή, γεμάτη ανατροπές, οδηγεί σε ένα εντελώς απροσδόκητο φινάλε. Τα κίνητρα κανενός δεν είναι αυτά που φαίνονται. Ο συγγραφέας καταφέρνει να μας παραδώσει μια πραγματεία για την τέχνη του γκράφιτι και ένα δοκίμιο για τη φιλοσοφία της τέχνης, μέσα σε ένα αριστοτεχνικά γραμμένο βιβλίο μυστηρίου. Αξιοθαύμαστο επίτευγμα, πράγματι.

i_ipomoni_tou_eleftherou_skopefti

Sotiria Georganti

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular