Κριτική: Ανδρωμάχη, Κώστας Ακρίβος, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Για τη γυναίκα εκείνη που κανείς δεν μίλησε

30 October 2022

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ανδρωμάχη, Κώστας Ακρίβος, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Για τη γυναίκα εκείνη που κανείς δεν μίλησε. Για τη γυναίκα που όλη την αγνόησαν και αδιαφόρησαν για την τύχη της. Για αυτή τη γυναίκα, την Ανδρομάχη, επιλέγει να μας μιλήσει ο Κώστας Ακρίβος στο νέο του βιβλίο.

Λάθος. Δεν μας μιλάει για την Ανδρομάχη, αλλά για την Ανδρωμάχη. Όχι για τη γυναίκα που πολέμησε τον άνδρα, αλλά για τη γυναίκα εκείνη που πολέμησε στη ζωή της με πολλούς άνδρες-εξ’ ου και το ω στο όνομά της.

Αυτήν λοιπόν, την Ανδρωμάχη-με το ω στο όνομα που έδωσε «πολλών ανδρών μάχες» -βάζει ο Ακρίβος να μας εξομολογηθεί όλο τον πόνο και την πίκρα που έζησε ευρισκόμενη από την πλευρά των ηττημένων.

Η μυθολογία αναπλασμένη μέσα από τη σύγχρονη οπτική δεν είναι ασυνήθιστη στις μέρες μας στον λογοτεχνικό στίβο. Ούτε και η ανδρική οπτική στη γυναικεία ψυχολογία. Πιο ασυνήθιστο είναι να μιλάει κανείς για την πλευρά των ηττημένων, εκείνων που όχι μόνο οι νικητές, αλλά και όλοι τείνουν να αγνοούν. Ο Ευριπίδης δεν τις αγνόησε, οι τραγωδίες του με τον τίτλο Τρωαδίτισσες και Ανδρομάχη το μαρτυρούν. Ούτε και ο Ακρίβος. Διότι στην πραγματικότητα σε έναν πόλεμο που αποφασίζουν και διεξάγουν οι άνδρες, οι γυναίκες είναι εκείνες που υποφέρουν περισσότερο. Έτσι συνέβη και συνεχίζει να συμβαίνει σε αυτή την ατέρμονη πάλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ Ευρώπης και Ασίας…

Η Ανδρωμάχη χάνει τους δικούς της. Χάνει τον άνδρα της. Βλέπει το παιδί της να φονεύεται από χέρι ελληνικό. Και ακολούθως, αφού τα χάνει όλα, πατρίδα και αγαπημένους, σέρνεται στη δουλεία. Το σώμα της δεν της ανήκει πια, δεν το ορίζει. Υπάρχει άραγε ζωή γι’ αυτήν μετά τον θάνατο;

Η Ανδρωμάχη θυμάται. Θυμάται τα νεανικά της χρόνια, τις ευτυχισμένες μέρες της πλάι στον Έκτορα. Θυμάται και τα αποτρόπαια γεγονότα της πολιορκίας. Τον φόνο του Πατρόκλου από τον Έκτορα. Και, ακολούθως, τον φόνο του Έκτορα από τον Αχιλλέα και τον διασυρμό του νεκρού σώματός του, που ο βασιλιάς Πρίαμος ικέτεψε για να το πάρει πίσω.

Πρόκειται για μία ιστορία με ήρωες γνωστούς. Πρώτ’ απ’ όλα, η ίδια η Ανδρωμάχη, θύμα και ηρωίδα. Και ύστερα τα πρόσωπα που την περιστοιχίζουν. Η πεθερά της, η τραγική Εκάβη. Η μουγκή δούλη της η Πρόκνη. Και οι άνδρες που την περιστοιχίζουν. Κυρίως οι άνδρες. Ο αγαπημένος της γενναίος Έκτωρ. Ο πεθερός της ο μεγαλογνώμων Πρίαμος. Ο άκαρδος Αχιλλέας και το κτήνος ο γιος του ο Νεοπτόλεμος. Ο μάντης Έλενος. Ο σκύλος ο Μενέλαος. Ο γιος που χάνει, ο Αστυάνακτας. Και αυτοί που θα αποκτήσει με τον Νεοπτόλεμο, ο Μολοσσός, ο Πέργαμος και ο Πίελος.

Ο Ακρίβος, πιο ώριμος συγγραφικά από ποτέ, καταθέτει τη συγκλονιστική και σπαρακτική κατάθεση ψυχής μιας γυναίκας, ένα βιβλίο κατήφειας και δυστυχίας, το οποίο όμως τελειώνει αισιόδοξα και μας δείχνει ότι τελικά η ζωή μπορεί να συνεχιστεί ακόμη και πέρα από τον πόνο, ακόμη κι αν αυτός δεν θα ξεχαστεί, στην πραγματικότητα ποτέ…