Η συλλογή διηγημάτων «Όσο πιο μακριά από το σπίτι» του Γιώργου Παυλόπουλου (Εκδόσεις Στερέωμα, 2020) απαρτίζεται από 36 βραχύσωμα διηγήματα, που συνυπηρετούν μία κοινή πρόθεση, τη συγκρότηση ενός κόσμου μη πραγματικού, που φέρει ωστόσο τα ουσιαστικά, ως επί το πλείστον αρνητικά, γνωρίσματα που συστήνουν τη γνώριμη πραγματικότητά μας. Ο συγγραφέας με εμφανή μυθοπλαστική επινοητικότητα μας μεταφέρει σ’ έναν παραμυθικό κόσμο που λειτουργεί ως μέσο σχολιασμού της ζωής μας και είναι αλήθεια πως μας οδηγεί κατευθείαν στον πυρήνα της.
Πώς κατορθώνει λοιπόν να επιτύχει έναν τέτοιου είδους σχολιασμό; Σε κάθε διήγημα πρωταγωνιστής ουσιαστικά είναι ένα οίκημα, ένα ξενοδοχείο. Με περιγραφικό λόγο τίθεται η δόμηση του εκάστοτε οικήματος, η οποία επ’ ουδενί δεν μπορεί να κριθεί ως τυχαία, αφού συνάδει είτε με την προσωπικότητα των πελατών είτε με την πρόθεση του ιδιοκτήτη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πλήθος ιδιαίτερων ξενοδοχείων ισάριθμων με το πλήθος των διηγημάτων της συλλογής δομούνται με ακρίβεια και με ορισμένα χαρακτηριστικά προκειμένου να στεγάσουν, έστω προσωρινά, ανθρώπους με συγκεκριμένα κοινωνικά και ιδιοσυγκρασιακά στοιχεία. Εκεί καταφεύγουν άλλοτε για να υπηρετήσουν τη φύση τους απελευθερωμένοι από τις δεσμεύσεις της επιφανειακής τους ζωής, άλλοτε για να βιώσουν την απομόνωση, άλλοτε για να δοκιμαστούν.
Η φύση και η λειτουργία των ανοίκειων αυτών ξενοδοχείων με τις αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες που καθορίζονται από τη σύσταση του πελατολογίου τους αποτελεί συνολικά ένα εκτενές σχόλιο για ό, τι βασανίζει αενάως τον σύγχρονο άνθρωπο, για τις δυσχερείς κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, για στερεοτυπικές αντιλήψεις και απαρχαιωμένες νοοτροπίες που μηδενίζουν την ατομική αξία, για άλυτα υπαρξιακά ζητήματα, για επιδερμικές διαπροσωπικές σχέσεις. Ο συγγραφέας μέσω των πρωτότυπων αφηγήσεών του γύρω από τα ξενοδοχεία αυτά με τα ασυνήθιστα ονόματα και την ξεχωριστή δόμηση που αποπνέει τον απόκοσμο χαρακτήρα τους, κάποτε εμμένοντας στην αφήγηση της ιστορίας των ιδιοκτητών τους και κάποτε δίνοντας βάρος στην παρουσίαση των χαρακτηριστικών των πελατών τους, παρουσιάζει την κρίση του για ποικίλα ζητήματα.
Κτίρια άλλοτε μεγαλόπρεπα, πολυτελή, περίτεχνα και άλλοτε λιτά και μικρά, ακόμη και μικροσκοπικά, χτισμένα σε τόπους είτε φανταστικούς είτε συναφείς με την πραγματικότητα, σε πλαγιές που αγγίζουν τη θάλασσα, στην ίδια τη θάλασσα, σε ερημικές τοποθεσίες, στο γνώριμο αστικό περιβάλλον, σε εγκαταλελειμμένα τρένα, σε τούνελ, ακόμη και σε βάρκες, διακοσμημένα με ιδιαιτερότητες που υπηρετούν τους αφηγηματικούς στόχους, τον χαρακτήρα που είναι κάθε φορά απαραίτητο να επιδεικνύουν, τοποθετημένα στο εκεί και σε χρόνους παλαιούς, στο εδώ και στο σήμερα, και γι’ αυτό ίσως σ’ ένα χωροχρονικό συνεχές, αντανακλούν, συχνά με χιούμορ και ειρωνικό τόνο που μαρτυρά την επίκριση του γράφοντος, τους παρελθοντικούς και παροντικούς δαίμονες που ταλαιπωρούν τη ζωή του ανθρώπου, χωρίς βέβαια ο ίδιος να αντιμετωπίζεται ως άμοιρος ευθυνών.
Οι πελάτες των ξενοδοχείων αυτών άλλοτε κινούνται στην επιφάνεια, έρμαια της ματαιοδοξίας τους και της κοινωνικής και οικογενειακής τους θέσης, και αποποιούνται τις ουσιαστικές επιθυμίες τους. Άλλοτε αποδέχονται τη σύνθλιψη αυτών των επιθυμιών, χωρίς αντίδραση. Άλλοτε είναι απορροφημένοι στο κυνήγι του πλουτισμού με οποιοδήποτε μέσο ή και της υστεροφημίας, ενώ καταφέρνουν να ελέγχουν ακόμη και την εξουσία. Κάποιοι αγωνίζονται να επιβιώσουν και να βρουν έστω στιγμιαία τη γαλήνη. Άλλοι πάλι έχουν στωικά αποδεχτεί το αναπόφευκτο τραύμα. Συν τοις άλλοις, ξενοδοχεία λειτουργούν ως σύμβολα, της αέναης μετακίνησης, της αγωνιώδους προσπάθειας απεγκλωβισμού και εύρεσης διεξόδων, της αναζήτησης ουσιώδους συντροφιάς και αποδοχής, της ματαιότητας του χρόνου, της ανθρώπινης σύγχυσης, του αγώνα των αντιφρονούντων, ενώ κάποια εκφράζουν εμμέσως την ανάγκη αντίδρασης και ειλικρίνειας.
Σε άλλες πάλι περιπτώσεις μέσα από τη λειτουργία των ξενοδοχείων και την ταυτότητα των πελατών ο συγγραφέας θέτει πλαγίως το σχόλιό του για τα δεινά της αστικής ζωής και την αναγκαιότητα φυγής από τον παραλογισμό των αστικών κέντρων, για την ποιητική δημιουργία, την προσπάθεια εκμοντερνισμού που καταλύει την αυθεντικότητα, τον μιμητισμό και την αποτυχία που επιφέρει. Θίγει ακόμη την επιρροή των ισχυρών και τον έλεγχο του πλήθους, την ακμή των ανώτερων οικονομικά και την ταυτόχρονη παρακμή των υπολοίπων, τη διαδοχή των αντιθέσεων που συνθέτουν την ανθρώπινη ζωή, τη διευθέτηση των πάντων σε οικονομική βάση, τη μηχανιστική πληροφόρηση, ενώ δεν παραλείπει την έμμεση αναφορά σε υπαρξιακής φύσεως θέματα, στη διάψευση των νεανικών προσδοκιών, στην αγάπη που πληγώνει και την οριστική απώλεια αυτής, στη μνήμη, στον χρόνο που χάθηκε και αυτόν που απομένει, στη ματαιότητα των σχέσεων, στα τραύματα της ενήλικης ζωής που τη βαραίνουν.
Πλήθος, λοιπόν, ζητημάτων ανακύπτουν από τα διηγήματα της συλλογής, άλλοτε με δυνατή φωνή και άλλοτε σιγηλά, συνθέτοντας επιτυχημένα μία συνολική απαισιόδοξη ανάγνωση της σύγχρονης πραγματικότητας, τι την ορίζει και τι την κινεί. Μία ανάγνωση η οποία αναδεικνύεται από την πρωτοτυπία της θεματολογίας αλλά και της τεχνικής που ακολουθείται στη συγκρότηση των διηγημάτων, από τη στενή ακόμη συνάφειά τους, καθώς έχουν φτιαχτεί ακριβώς από τα ίδια απόκοσμα υλικά, για να μιλήσουν για τα εγκόσμια, αλλά και από τον στιβαρό και απέριττο λόγο, που υπηρετεί συστηματικά την ουσία των αφηγούμενων και περιγραφόμενων.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
