EKTH ΑΙΣΘΗΣΗ, του Δημήτρη Στεφανάκη
Το καλύτερο μάθημα που θα μπορούσε να δώσει κάποιος σε πρωτόπειρους συγγραφείς είναι να τους διδάξει πώς να χρησιμοποιούν και τις πέντε αισθήσεις στη γραφή. Οι περισσότεροι από αυτούς εμπιστεύονται μονάχα τα μάτια τους, ίσως και τα αυτιά τους. Ωστόσο το αισθητήριο της γεύσης, της αφής και της όσφρησης μπορεί να δώσει συχνά πιο ενδιαφέρουσες […]
ξυπόλητη και ξεκάλτσωτη, της Ελένης Γκίκα
«Υπάρχουν άνθρωποι χωρίς δέρμα σε εποχή που υπάρχουν άνθρωποι με σιδερένιο δέρμα. Φαντάζεσαι μια σταγόνα βροχής σε ανθρώπους χωρίς δέρμα;» Ήταν απόγευμα Τρίτης στο σπίτι της Φωτεινής Τσαλίκογλου με βροχή. Η ερώτηση που ξεχάστηκε αφορούσε το θύμα, τον θύτη και την επιλογή. Την αποφασιστική επιλογή να είσαι το θύμα για να μην είσαι ο θύτης, […]
Η ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, του Δημήτρη Στεφανάκη
Το γεγονός ότι ο μέσος άνθρωπος δεν είναι πραγματικά εξοικειωμένος με την λογοτεχνία προκαλεί συχνά παρανοήσεις σχετικά με τις προθέσεις της και τους σκοπούς που αυτή εξυπηρετεί. Πολλοί αναγνώστες θα ήθελαν τους συγγραφείς να είναι βιογράφοι τους και τις διηγήσεις τους βγαλμένες απευθείας από τη ζωή. Δεν υποψιάζονται καν μια άλλη πραγματικότητα από την οποία […]
Δαίμονες ή εμμονές του συγγραφέα, της Σωτηρίας Γεωργαντή
Όποιος είχε την τύχη να αγαπήσει με πάθος το έργο ενός δημιουργού και συνακόλουθα να εντρυφήσει σε αυτό σε όλο του το εύρος, μπορεί να πιστοποιήσει ότι αναπόφευκτα συγκεκριμένα θέματα ή μοτίβα αναδύονται και το χαρακτηρίζουν. Όσο κι αν ο συγγραφέας διακρίνεται από φαντασία και ευρηματικότητα, συχνά δεν παύει να επιστρέφει σχεδόν εμμονικά σε μια […]
Μητρική γλώσσα, η αναντικατάστατη, της Αγλαΐας Παντελάκη
του Thomas Hettche Ένα τρένο κατευθύνεται προς πέντε ανθρώπους κι εσύ έχεις τη δυνατότητα να αποτρέψεις το δυστύχημα, με το να σπρώξεις έναν εύσωμο στη σιδηροτροχιά. Θυσιάζεις μία ζωή, σώζεις πέντε. Τι αποφασίζεις; Μία ερώτηση, πίσω από την οποία είναι κρυμμένο ένα παλιό ηθικό δίλημμα που περιέγραψε η Philippa Foot, για τη διασάφηση δύο ηθικών […]
Μεταξύ δύο πολιτισμών, της Αγλαΐας Παντελάκη
Οι μεταφραστές θεωρούνται σημαντικοί μεσολαβητές μεταξύ των πολιτισμών. Ο Βραζιλιάνος συγγραφέας και μεταφραστής Marcelo Backes εξηγεί τι είναι αυτό που τον συναρπάζει στη μεταφραστική διαδικασία – και τι τον φέρνει μερικές φορές σε απόγνωση. – Κύριε Backes, τι σας συναρπάζει στη μεταφραστική διαδικασία; – Αυτό που με συναρπάζει και στη συγγραφή, μόνο που στην […]
Όταν οι τέχνες συνομιλούν, της Σωτηρίας Γεωργαντή
Κι αν η Τέχνη είναι μία, εννοούμενη ως εσκεμμένη δημιουργία ομορφιάς, οι τέχνες είναι εφτά – πολύ λίγες για να αγνοήσει κάποια από αυτές την ύπαρξη των υπολοίπων. Πράγματι, μελετούν η μία την άλλη, δανείζονται στοιχεία, ξεπατικώνουν αδιάντροπα, κι έτσι η σχέση τους μοιάζει άλλες φορές συμπληρωματική και άλλες καταφανώς ανταγωνιστική. Μόνο σπάνια δεν βλέπει […]
Ο Αλέξης Σταμάτης μοιράζεται μαζί μας την εμπειρία του απο το International Writing Program
Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ Iowa: International Writing Program Το International Writing Program του Πανεπιστήμιου της Iowa είναι απο τα πιο διάσημα προγράμματα φιλοξενίας ξένων συγγραφέων στον κόσμο. Είχα την τύχη να προσκληθώ εκεί για τρεις σχεδόν μήνες, μεταξύ Σεπτεμβρίου/Νοεμβρίου 2004 με υποτροφία του Ιδρύματος Fulbright. H διαμονή μου εκεί, αλλά και τα ταξίδια που έκανα […]
Όσοι έπαιξαν με την φαντασία μας, του Δημήτρη Στεφανάκη
Χρόνια τώρα συνηγορούμε στην αδιανόητη σύμβαση να διαβάζουμε φανταστικές ιστορίες που τις εκλαμβάνουμε ως μέρος μιας πραγματικότητας. Από όλες αυτές τις ιστορίες που γεννιούνται στο κεφάλι χαρισματικών παραμυθάδων, μένουν τελικά κάποιοι ήρωες που μας συντροφεύουν σαν παλιοί καλοί φίλοι. Τους μνημονεύουμε κάθε τόσο λες και πρόκειται για υπαρκτά πρόσωπα που από στιγμή σε στιγμή θα […]
Η λογοτεχνία, επίκουρος της εκπαίδευσης, του Γιώργου Πανόπουλου
Ένα από τα πλέον μείζονα θέματα μιας σύγχρονης κοινωνίας κι ενός πολιτισμένου κράτους είναι αυτό της παιδείας. Η ελληνική πραγματικότητα βωά από τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει και δεινοπαθεί με τις κατά καιρούς αλλαγές που θεσπίζονται. Το παρόν άρθρο δεν επιδιώκει να θίξει κάποιο από τα προβλήματα της παιδείας μας. Το μόνο που θα […]
ΜΙΑ ΑΡΙΑ, ΕΝΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ, του Δημήτρη Στεφανάκη
“Τώρα πια ξέρω πώς είναι να επιστρέφει κανείς στις ηλιόλουστες μέρες της Μεσογείου μετά την γκρίζα, αδιαπέραστη θλίψη του βορρά”, γράφει από τη Τζιά ο πρωταγωνιστής της Άριας, Στέφανος Μαυροειδής, το καλοκαίρι του 39, το τελευταίο καλοκαίρι του παλιού κόσμου . Ο Καμύ, που πρωταγωνιστεί σ’ ένα άλλο καλοκαίρι της μυθοπλασίας μου, εκείνο του 1998, […]
Κάθε βιβλίο που καίγεται, φωτίζει τον κόσμο, του Γιώργου Πανόπουλου
Κάθε βιβλίο που καίγεται, φωτίζει τον κόσμο (Ralph Waldo Emerson) Πώς θα σας φαινόταν αν μαθαίνατε ότι η «Κοκκινοσκουφίτσα» που πηγαίνει κρασί στη γιαγιά της σπρώχνει με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά της Αμερικής στον αλκοολισμό, ότι ο Τομ Σογιερ προωθεί την ανυπακοή των παιδιών, ότι ο Ταρζάν και η Τζέιν ζούσαν μια αμαρτωλή ζωή […]
Δύσκολος Κόσμος για ήρωες, του Δημήτρη Στεφανάκη
Από τον Δον Κιχώτη μέχρι τον Ντιμίτρι Καραμάζοφ και από την Έμμα Μποβαρύ μέχρι την Κλαρίσσα Νταλογουέι, οι ήρωες των μεγάλων μυθιστορημάτων μας συναρπάζουν με τις αδιανόητες πτήσεις τους στον κόσμο της φαντασίας. Παιδιά όπως ο Τομ Σόγερ και ο Όλιβερ Τουίστ μας εντυπωσιάζουν με το σθένος και την αντοχή τους. Ο Μόμπι Ντικ και […]
BDSM Παραμύθια, του Γιώργου Πανόπουλου
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μία μικρή αθώα κοπέλα που ερωτεύτηκε έναν πλούσιο αυταρχικό όμορφο άντρα. Αυτός ο άντρας, λοιπόν, έκανε στην άκρη τα σκληρά του συναισθήματα κι έδωσε αγάπη στη μικρή μας αθώα. Τι; Δε συμβαίνουν αυτά; Κι όμως συνέβαιναν πάντα στη ροζ λογοτεχνία με τη διαφορά ότι τα τελευταία τέσσερα τουλάχιστον χρόνια […]
1914: Η λογοτεχνία στον πόλεμο, της Αγλαΐας Παντελάκη
Σημειώσεις, ημερολόγια, ποιήματα… ποτέ δεν γράφτηκαν τόσα πολλά, όσα το 1914. Πώς ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος διαμόρφωσε μία ολόκληρη γενιά συγγραφέων. Δύο από τα σπουδαιότερα μυθιστορήματα του 20ου αιώνα, ο «Οδυσσέας» του Jame s Joyce και «Η δίκη» του Franz Kafka, καθώς επίσης και ένα από τα φιλοσοφικά επεξηγηματικά κείμενα της σύγχρονης εποχής, το “Tractatus logico […]
Τι σημαίνει να διαβάζεις ένα κλασικό μυθιστόρημα, του Χρήστου Χρυσόπουλου
Δοκίμιο δίχως λέξεις
Είναι θέμα πλοκής, του Δημήτρη Στεφανάκη
Όλες οι θεωρητικές συζητήσεις για τη λογοτεχνία αρχίζουν και τελειώνουν με το ζήτημα της πλοκής. Από τον Όμηρο μέχρι σήμερα οι φιλόλογοι σπαζοκεφαλιάζουν πάνω από το μυστήριο της αρχιτεκτονικής στην αφήγηση. Κάθε εποχή έχει να πει κάτι για αυτό. Από τον αυτοσχεδιασμό και την ανεμελιά του Θερβάντες μεταπηδήσαμε στο σχολαστικό σχεδιασμό των μεγάλων κόσμων του […]
Το Πορτραίτο Της Μίκυ Ήστερλινγκ, της Κλειώς Βελέντζα
«Τι ήταν τα νιάτα στην καλύτερη έκφανσή τους; Μια πράσινη, ανώριμη εποχή, μια περίοδος ρηχών διαθέσεων και αρρωστημένων σκέψεων. Γιατί είχε φορέσει το μανδύα τους;» Όσκαρ Ουάιλντ, Το Πορτραίτο Του Ντόριαν Γκρέι Είναι ένα γλυκό ανοιξιάτικο απόγευμα του Απριλίου στη Νέα Ορλεάνη, και στο νούμερο 1111 της Κανάλ Στρητ η φωτεινή επιγραφή του θεάτρου Σέντζερ […]
Δραπετεύοντας από τον Κήπο της Εδέμ: ένας μύθος… αλλιώς, της Σωτηρίας Γεωργαντή
Ο κήπος της Εδέμ σαν ιδέα φέρνει αμέσως στον νου τον ονειρεμένο τόπο από τον οποίο τόσο σκληρά εξορίστηκε ο Άνθρωπος, τον τόπο εκείνο στον οποίο λαχταρά να επιστρέψει. Μια στιγμή αδυναμίας ήταν αρκετή για να καταδικάσει τους Πρωτόπλαστους στη σκληρή δουλειά για τον επιούσιο, στα βάσανα της γέννας και στον τρόμο του θανάτου, λέει […]
Προσοχή: το διάβασμα (ίσως) βλάπτει σοβαρά την υγεία!, της Αγλαΐας Παντελάκη
Φοιτητές αμερικανικών πανεπιστημίων προειδοποιούν: μυθιστορήματα που πραγματεύονται θέματα, όπως ο ρατσισμός, ο πόλεμος ή η αυτοχειρία, θα μπορούσαν να συμβάλουν στην επιδείνωση τραυματικών αγχωδών διαταραχών. του WielandFreund Δεν χρειάζεται να καταφύγουμε ούτε σε προειδοποιήσεις του τύπου «Το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία» ούτε να βγούμε από τα ρούχα μας στο άκουσμα της είδησης, αλλά πρόκειται […]
Η συγγραφή σκοράρει, του Παναγιώτη Κάπου
Τι κοινό έχουν οι Albert Camus, Arthur Conan Doyle, Nick Hornby, Νίκος Εγγονόπουλος, Θωμάς Κοροβίνης, David Peace, Jason Cowley, Manuel Vazquez Montalban, Μανόλης Αναγνωστάκης, John Grisham, Joe McGinis, John King, Peter Handke, Νίκος Καρούζος, Vladimir Nabokov, Orhan Pamuk, Eduardo Galeano, Θανάσης Σκρουμπέλος, Pier Paolo Pasolini, και μια πραγματικά ατελείωτη λίστα από συγγραφείς διαφορετικών εποχών, εθνοτήτων, […]
ΟΣΟ ΚΙ ΑΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΤΕ Η ΠΟΙΗΣΗ ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΘΑΝΕΙ, του Γιάννη Αντιόχου
Δεν ξέρω για σας, αλλά παρόλο που συμπληρώνω τα 45 μου έτη, ακόμα βλέπω όνειρα. Όχι, το ξέρω πως δεν σας ενδιαφέρει διόλου αυτή η ασήμαντη πληροφορία κι αν όχι όλους τους αναγνώστες, ίσως τους περισσότερους από εσάς. Παρόλα αυτά δεν μπορώ να σταματήσω να επιχειρώ, αφού καλύτερα αυτοπροσδιορίζομαι ως ξυπόλητος επιχειρηματίας, από ότι ποιητής […]
D-DAY 70, του Γιώργου Γλυκοφρύδη
Για ένα μικρό χρέος σε όλους εκείνους που θυσιάστηκαν 70 χρόνια πριν. Επειδή η μνήμη των λαών της Ευρώπης δείχνει να θαμπώνει. Λένε ότι το 1842 σε μία φυτεία στην Αλαμπάμα οι σκλάβοι ξέθαψαν ένα θεόρατο σκελετό, τα κόκαλα μιας γιγαντιαίας φάλαινας, ενός Λεβιάθαν, από την εποχή που όλος ο κόσμος ήταν καλυμμένος με […]
Μη με λησμόνει, της Σωτηρίας Γεωργαντή
Η μνήμη και η λήθη στήνουν πάντα τον παράξενο χορό τους στις σελίδες ενός λογοτεχνικού έργου. Άραγε ο συγγραφέας γράφει ό,τι θυμάται; Ή μήπως γράφει για να μην ξεχάσει; Αυτή η μάχη μεταξύ μνήμης και λήθης διαδραματίζεται τόσο στο κεφάλι του συγγραφέα όσο και στο κεφάλι του αφηγητή. Το παιχνίδι περιπλέκεται ακόμα περισσότερο όταν οι […]
Ζητείται επειγόντως ένας …. «Ερωτόκριτος», της Εύας Κάκια
Φυσικά και αναφέρομαι στο γνωστό σε όλους τους φίλους της λογοτεχνίας , το αριστουργηματικό ποίημα από τον Βιτσέντζο Κορνάρο. Στολίδι της κριτικής λογοτεχνίας, το οποίο εντοπίζεται στο σχετικά βαθύ παρελθόν αλλά δεν παύει να είναι διαχρονική η σημασία του, αφού πρόκειται για έναν ύμνο στον έρωτα και φτάνει σ΄ εμάς σαν ένα παλιό καλό κρασί. […]
Η πεντάμορφη και το τέρας. [Η συγγραφέας, λίγη Ιστορία, το μυθιστόρημα, η ταινία.], του Γιώργου Γλυκοφρύδη
Κάποια άγνωστη ημερομηνία του 1685 στην παραθαλάσσια πόλη La Rochelle, στην Γαλλία, στα 450 χιλιόμετρα δυτικά από το Παρίσι στα 130 από το Πουατιέ, στα παράλια του Ατλαντικού, γεννιέται η Gabrielle-Suzanne Barbot. Κόρη του Jean Barbot και της νταμ Suzanne Allaire. (Ο Jean Barbot είναι αξιωματικός του ιππικού, άρχοντας του Romagné και των Mothais, και […]
Το πάντρεμα του Ρεαλισμού με τη Μαγεία, της Ιωάννας Γιολδάση
Ο λογοτεχνικός γάμος του Ρεαλισμού με τη μαγεία μετρά δυο αιώνες ζωής. Πρόκειται για μια ευλογημένη και συναρπαστική μίξη που δεν απογοητεύει. Συμβαίνει όταν το ασυνήθιστο εισβάλλει στο κοινότυπο δίνοντας του ξεχωριστή πνοή. Μαγικές στιγμές τρυπώνουν απρόβλεπτα στις σελίδες και παρουσιάζονται σαν μια επέκταση του συνηθισμένου. Το άριστο αποτέλεσμα δεν αφήνει περιθώριο στους αναγνώστες να […]
Χιούμορ: Το αλάτι της λογοτεχνίας, του Δημήτρη Στεφανάκη
Ο Οκτάβιο Παζ είχε πει κάποτε για το χιούμορ “πως είναι η μεγάλη επινόηση του σύγχρονου πνεύματος”. Παράξενο, γιατί ο Παζ είναι ποιητής κι οι ποιητές παίρνουν συνήθως πολύ στα σοβαρά τις λέξεις και την τέχνη τους. Θα περίμενε κανείς να το ακούσει από τα χείλη ενός μυθιστοριογράφου. Όμως οι μεγάλοι μυθιστοριογράφοι, πέραν του ότι […]
Η Μηχανική της Πραγματικότητας, του Αλέξη Σταμάτη
“Το στόχο τον πετυχαίνεις, όταν γίνεις εσύ ο στόχος” Μια από τις πιο κοινότοπες ερωτήσεις που κάνουν οι δημοσιογράφοι στους συγγραφείς αφορά σε αυτό το διαβόητο αμάγαλμα φαντασίας και πραγματικότητας. Η αλήθεια είναι πως στην καθημερινότητα ενός συγγραφέα – κι όχι μόνο την “επαγγελματική” – φαντασία και πραγματικότητα διαπλέκονται συχνά με ένα πολλές φορές […]
Εκατό χρόνια μοναξιά στο νάιτ κλαμπ, της Αγλαΐας Παντελάκη
Gabriel García Márquez αναμνήσεις Πώς με υπερασπίστηκε μία φορά απέναντι στον Φιντέλ Κάστρο και πώς περίμενα στο νάιτ κλαμπ τη συνέχεια του «Εκατό χρόνια μοναξιά»: οι αναμνήσεις μου από συναντήσεις με τον Gabriel García Márquez. του Walter Haubrich Βρισκόμουν – μάλλον κακώς – στη μεγάλη αίθουσα του Παλατιού της Επανάστασης, στη δεξίωση που θα παρέθετε ο […]