Ο Franz Kafka & η Βραζιλία, της Ιωάννας Γιολδάση
Franz Kafka Στοίβες από άχρηστα χαρτιά. Μάτια κενά και πρόσωπα ανέκφραστα. Δαιδαλώδη κτίρια. Οι ανθρώπινες σχέσεις βρίσκονται σε τέλμα ενώ η προσωπική ταυτότητα σιγά σιγά εκμηδενίζεται. Η επαφή γίνεται παράλογη όπως και οι διάλογοι που την πλαισιώνουν. Η εξουσία είτε θα σε τρελάνει καθιστώντας σε ανήμπορο να αντιδράσεις, είτε όντας ένα από τα όργανα […]
Τι είναι ο Ξένος; της Ιωάννας Ντέντε [Αλμπέρ Καμύ]
Την αφορμή μου έδωσε μια συζήτηση με φίλη που δε διαβάζει γενικά ξένη λογοτεχνία. Στην ελληνική τα βρίσκουμε μια χαρά κι έτσι της πρότεινα μερικά βιβλία ξένης πιστεύοντας ότι θα της αρέσουν. Η κουβέντα έφτασε στον Ξένο του Καμύ κι η ερώτηση της με οδήγησε σε αδιέξοδο: «Ποιο είναι το θέμα;» ρώτησε αλλά απάντηση δε […]
Συζητώντας με τον GünterGrass (IΙ), της Αγλαΐας Παντελάκη
«Η υποταγή είναι μία προσπάθεια να κάνεις καριέρα ανενόχλητος» ZEIT: Αισθάνεστε ένοχος που παραμελήσατε κάποια πράγματα κατά τη διάρκεια του πολέμου; Grass: Ένοχος είναι υπερβολικό, υπεύθυνος θα έλεγα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να διατηρήσω στη μνήμη μου την αποτυχία μου και να προχωρήσω. Ίσως σημαίνει ότι πρέπει να καταστήσω σαφές στους άλλους σε ένα βιβλίο, […]
Πείστε μας Miss Austen! της Ιωάννας Γιολδάση
Φανταστείτε τον εαυτό σας σαν μια γυναίκα του 19ου αιώνα, ερχόμενη από μια πολύτεκνη οικογένεια, μεγαλωμένη σύμφωνα με τις πεποιθήσεις της κοινωνίας πως πρέπει να καταπιέζεις κάθε σου ορμή, να μην είσαι ούτε να φαίνεσαι ανεξάρτητη και να δέχεσαι σε κάθε περίπτωση την αντρική εξουσία…τώρα προσθέστε και την ιδιότητα της συγγραφέως. Το όνομα αυτής Jane […]
Συζητώντας με τον Günter Grass (I), της Αγλαΐας Παντελάκη
Στα 86 του χρόνια, ο Günter Grass παραμένει ο «παράξενος» του γερμανικού έθνους – και ο σπουδαιότερός του συγγραφέας. Μία συζήτηση γύρω από το φιλί της μούσας, τις κριτικές που οργιάζουν και το λόγο για τον οποίο συνεχίζει να γράφει, ενώ μάλλον δεν θέλει να ξαναδημοσιεύσει. Μία συνέντευξη στον Christof Siemes «Ο άνθρωπος είναι ένα κυρτό […]
Αποφθέγματα που αγαπήσαμε
Είτε τα έχουν εκφράσει σε συνεντεύξεις τους, είτε είναι αποσπάσματα από τα έργα τους, εμείς τα ξεχωρίσαμε “Ίσως όλοι σε αυτό τον καταραμένο κόσμο φοβούνται ο ένας τον άλλον.” Of Mice And Men, John Steinbeck (1937) “Ο τρόμος με έκανε σκληρή”. Wuthering Heights, Emily Brontë (1847) Ήμασταν οι άνθρωποι που δε […]
Κώστας Ταχτσής. Tο βιβλίο που του κόστισε τη μισή του ζωή, της Ιωάννας Ντέντε
«Ο θρήνος ταιριάζει στις γυναίκες κι αυτό με βόλευε. Oπως όλες τις “πατρίδες”, έτσι και την Ελλάδα τη φανταζόμαστε και την παριστάνουμε, παραδόξως, σαν γυναίκα. Μια γυναίκα, λοιπόν, ταυτίζεται πολύ εύκολα με την ίδια την Ελλάδα. Έτσι, όταν διαμαρτύρεται και κλαίει η ηρωίδα, διαμαρτύρεται και κλαίει η Ελλάδα. Κι εγώ ακριβώς αυτό ήθελα να κάνω […]
Άννα Φρανκ: ένας κόσμος δημιουργείται από το τίποτα, της Αγλαΐας Παντελάκη
Η Mirjam Pressler μιλά για το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ Για πρώτη φορά όλα τα κείμενα της Άννας Φρανκ δημοσιεύτηκαν σε έναν τόμο, με τη μορφή απάντων. Η ειδική μελετητής της Άννας Φρανκ και μεταφράστρια, MirjamPressler, αφηγείται τι καινούριο έχει να μας διδάξει η έκδοση των απάντων και εξηγεί τους λόγους για τους οποίους το ημερολόγιο, […]
Η Μήδεια κόβει τον ομφάλιο λώρο – Μια ανθολογία, του Μάριου-Κυπαρίσση Μώρου
Ντίνος Χριστιανόπουλος – Το χούφταλο Έγινε χούφταλο κι ακόμα επιμένει να με κάνει κουμάντο: «Γιατί άργησες; πού ήσουν τέτοια ώρα;» (γυρνώ στις δέκα, και το βρίσκει αργά). Μάτι επιτιμητικό, γεμάτο κακία, γυναίκα που συνήθισε για το παραμικρό να τιμωρεί το παιδί της. Και τώρα που μεγάλωσα, ακόμη τα ίδια. Να μη με δει καμιά βραδιά […]
Κ.Π. Καβάφης: Ποίηση και Ιστορία, της Τέσυς Μπάιλα
Μέσα στην ιστορική νομοτέλεια ο Καβάφης νιώθει πρώτιστα ιστορικός ποιητής. Ο ίδιος άλλωστε το δηλώνει λέγοντας: «αισθάνομαι μέσα μου 125 φωνές να με λέγουν ότι θα μπορούσα να γράψω ιστορία». Τονίζει επίσης ότι είναι «ελληνικός» με την έννοια ότι νιώθει ως απόδημος Έλληνας τη νοσταλγία και την περηφάνια για μια ιδεατή πατρίδα αλλά ταυτόχρονα κρίνει […]
Όταν ο Ο’ Νηλ έγραψε για την Ηλέκτρα, της Ιωάννας Γιολδάση
Δανειζόμαστε θέματα και μορφολογικά στοιχεία από την Ορέστεια του Αισχύλου (458 π.Χ), προσθέτουμε την ιδιοφυία του Ευγένιου Ο’Νηλ και το αποτέλεσμα συγκλονίζει. Ο λόγος για το θεατρικό έργο Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα (26 Οκτωβρίου 1931, ημερομηνία πρώτης παράστασης). Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με κάποια απαραίτητα trivia.Το Αμερικανικό θέατρο αναπτύχθηκε σχετικά αργά. Ήταν στον 20ό […]
Παιδική λογοτεχνία: το παράδειγμα των Σαρή και Ζέη, της Ιωάννας Ντέντε
Αγαπώ την παιδική λογοτεχνία και κατά περιόδους διαβάζω κάτι, έστω και μικρό. Νομίζω ότι διαβάζω περισσότερο παιδική λογοτεχνία απ’ ότι έκανα όταν ήμουν παιδί. Βέβαια, τα πρώτα μου αναγνωστικά βήματα έγιναν σε μικρή ηλικία και μάλιστα με προτροπή των αγαπημένων μου δασκάλων, ¨Τα ψηλά βουνά¨ και ¨Το καπλάνι της βιτρίνας¨ ήταν τα πρώτα μου αναγνώσματα. […]
Δύο κείμενα του Ντίνου Χριστιανόπουλου για τη Μεγάλη Πέμπτη, του Μάριου – Κυπαρίσση Μώρου
Η αγάπη του Ντίνου Χριστιανόπουλου για τη θρησκευτικότητα των Ελλήνων είναι γνωστή και πολυσυζητημένη. Πρόσωπα της εκκλησιαστικής γραμματείας διατρέχουν τις σελίδες του, συζητούν, πάσχουν και εξιλεώνονται. Μιλάμε για πρόσληψη βιβλικών και μη προσώπων στο σήμερα. Με τη δημοσίευση της πρώτης του συλλογής «Η εποχή των ισχνών αγελάδων», η Μαρία η Αιγυπτία, ο Δημάς, ο Απόστολος […]
Περί συγγραφής κουβέντα, της Ιωάννας Ντέντε
Ο Stephen King θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς τρόμου σε όλο τον κόσμο εδώ και πολλά χρόνια. Έχει γράψει άπειρα βιβλία, πολλά από τα οποία έχουν γίνει ταινίες με μεγάλη επιτυχία. Πρόσφατα προβλήθηκε στις αίθουσες του κινηματογράφου η ταινία Carrie, που αφορά το βιβλίο που έγινε η πρώτη επιτυχία του συγγραφέα. Κάπου εδώ τελειώνει […]
Ο Ντοστογιέφσκι και η ηθική της ελευθερίας, της Τέσυς Μπάιλα
Μπορούν οι νόμοι της ηθικής να κυριαρχήσουν στους ορίζοντες της ελευθερίας και σε ποιο βαθμό η ελευθερία μπορεί να περιοριστεί υπακούοντας στους νόμους αυτούς και ο άνθρωπος υποταχθεί σε μια λογική που μπορεί να είναι ακόμη και επικίνδυνη για τον ίδιο; Για τον Ντοστογιέφσκι η ελευθερία είναι η πρώτιστη και ευγενέστερη αξία ζωής, η […]
Ρίχνοντας φως στο Σκοτεινό Ρομαντισμό, της Ιωάννας Γιολδάση
Βρισκόμαστε στην Αμερική του 19ου αιώνα. Μερικές δεκαετίες πριν υπεγράφη η Διακήρυξη Ανεξαρτησίας και πλέον η χώρα αρχίζει να εδραιώνεται σαν καπιταλιστικό κράτος. Ο ευρωπαϊκός Ρομαντισμός θα μεταφερθεί στην ήπειρο όπου θα πάρει θέση απέναντι στον Διαφωτισμό. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Διαφωτισμός θέλει στο κέντρο του σύμπαντος τον άνθρωπο και ενώ εκείνη τη περίοδο ξεκινά […]
«Η διαχρονική πάντα, Φόνισσα του Α. Παπαδιαμάντη» της Εύας Κάκια
Κανείς δεν είναι σε θέση να αρνηθεί τη σπουδαιότητα αυτού του κοσμήματος της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ακόμα και σήμερα η διαχρονινικότητά του είναι παρούσα. Με κεντρικό πρόσωπο μια ηλικιωμένη πλέον χήρα και δίνοντας της το όνομα Φραγκογιαννού, όνομα του συζύγου της φυσικά. Επρόκειτο μια τραγική φιγούρα μιας βασανισμένης γυναίκας μαθημένης να υπηρετεί χωρίς να φέρνει αντιρρήσεις […]
Μια κρούστα τρέλας γύρω απ’ το μυαλό, της Παναγιώτας Κουτελίδα
Αυτή ήταν η…συνταγή που προτάθηκε στον Ιάκωβο Καμπανέλλη από τον Ισπανό συγκρατούμενό του Γιοζέφ Μπαλλίνα, για να μπορέσει να επιβιώσει στις απάνθρωπες συνθήκες του Μαουτχάουζεν. Έχοντας σώας τας φρένας, μελετώντας με τη λογική τα τεκταινόμενα στο μακάβριο στρατόπεδο συγκέντρωσης θα ήταν δύσκολο να κατανοήσει κανείς την αχαλίνωτη βιαιότητα και να μη χάσει τα λογικά του. […]
Ο ταλαντούχος κύριος Λώρενς, της Ιωάννας Γιολδάση
Ένας σχεδόν αγράμματος ανθρακωρύχος και μια πρώην δασκάλα που δούλευε σε εργοστάσιο δαντέλας έφεραν στον κόσμο το 1885 τον μικρό Ντέιβιντ Χέρμπετ Λώρενς το μέλλον του οποίου έμελλε να χαρακτηριστεί το λιγότερο πολυτάραχο. Μεγάλωσε μέσα στην ανέχεια και τους συνεχείς τσακωμούς των γονιών του. Η σχέση με τον πατέρα του ήταν κακή, στο άλλο άκρο […]
‘ΓΕΝΝΗΘΗΚΑ ΙΟΥΛΙΟ, ΛΥΚΟΦΩΣ, ΑΣΤΕΡΙΣΜΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ.’ της Ιωάννας Ντέντε [ Μαργαρίτα Καραπάνου ]
Η ‘Κασσάνδρα και ο Λύκος’ θεωρώ ότι ανήκουν στην κατηγορία των βιβλίων που σου προκαλούν μόνο έντονα συναισθήματα. Είναι από εκείνα τα βιβλία που σου αρέσουν ή όχι. Ο λόγος; Ο τρόπος γραφής της Καραπάνου. Άμεσος, αληθινός. Λόγος κοφτερός σαν λεπίδα. Σκληρός, χωρίς περιστροφές. Από τις πρώτες μόλις σελίδες παρουσιάζεται ένας βιασμός, απλά, χωρίς δακρύβρεχτες […]
Η φωτογραφική ποιητική του Ανδρέα Εμπειρίκου και η αφηγηματική της αξία, της Τέσυς Μπάιλα
Παραφράζοντας τον Φλωμπέρ που έλεγε ότι: «κάθε έργο προς σύνθεση έχει τη δική του ποιητική που πρέπει να τη βρούμε» θα μπορούσαμε να πούμε ότι κάθε τέχνη έχει τη δική της αφηγηματική δυναμική μια δυναμική που πρέπει να την αναζητήσουμε στη σχέση που διαμορφώνεται από την αξία της ως μορφής επικοινωνίας. Μια δυναμική που προεκτείνει […]
Το πορτρέτο του…φαίνεσθαι, κατά τον Όσκαρ Ουάιλντ, της Εύας Κάκια
Ανέκαθεν ο άνθρωπος ως κομμάτι της εκάστοτε κοινωνίας, έπεφτε στη παγίδα του φαίνεσθαι. Έμενε σε ότι καθόριζαν οι τύποι, οι κανόνες, η δήθεν ηθική. Έμενε σε ότι αντίκριζαν τα μάτια και σε ότι τα γοήτευαν. Δύσκολα η ανθρώπινη φύση βλέπει με τον νου και την ψυχή και γι΄ αυτό το σφάλμα της, είναι καταδικασμένη να […]
Μ. Καραγάτσης: Έρωτας και θάνατος, της Ιωάννας Ντέντε
Την πρώτη φορά που διάβασα τη Μεγάλη Χίμαιρα πρέπει να ήμουν γύρω στα δεκαεπτά και τολμώ να πω ότι δε μου άρεσε ιδιαίτερα. Θύμωσα με τη Μαρίνα αλλά και τον ίδιο τον Καραγάτση που άφησε την ηρωίδα του να καταστραφεί. Παρόλο που απόλαυσα περισσότερο το τρίτο μέρος του βιβλίου, όπου έρχεται η συναισθηματική, ψυχολογική και […]
Ο Έσσε και η δερμάτινη βαλίτσα, της Αγλαΐας Παντελάκη
Δεν πρόκειται για σενάριο ταινίας, αλλά για πραγματική ανακάλυψη που συνέβη στη Βόρεια Γερμανία. Καθώς μία κυρία από το Αμβούργο ψαχούλευε την κληρονομιά αποθανόντων συγγενών, ανακάλυψε μια μυστηριώδη δερμάτινη βαλίτσα, γεμάτη με πράγματα ενός παγκοσμίου φήμης άντρα. Η εν λόγω κυρία – εγγονή του φιλότεχνου διευθυντή σπουδών Walter Schadow και της συζύγου του Nora – […]
Οθωμανική λυρική ποίηση (15ος-19ος αι.) του Μάριου – Κυπαρίσση Μώρου
Ποίηση 1453 Κανένας βασιλιάς του Βυζαντίου δεν έγραψε ποτέ ποιήματα, ενώ οι σουλτάνοι ήταν όλοι ποιητές, διατείνεται ο Τουργκούντ Οζάλ. Πόσο ποιητές μπορεί να ήταν οι σουλτάνοι, που η χατζάρα τους κολύμπαγε στο αίμα των θυμάτων τους; Ενώ ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, το ένα και μοναδικό του ποίημα, το ‘γραψε με το ίδιο του το αίμα. […]
Άνοιξη παρά τέταρτο” ή αλλιώς Σκέψεις πάνω σε έναν ξένο πίνακα, της Τέσυς Μπάιλα
Κοιτάζοντας κανείς τον πίνακα του Νικολάου Λύτρα με τίτλο «Το Ψάθινο Καπέλο», έργο του 1925, αντιλαμβάνεται αμέσως τον τρόπο που επέλεξε ο ζωγράφος για να αποδώσει έναν κόσμο που αρχίζει και πάλι να ανασυντίθεται μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ένας ηλιοκαμένος νεαρός, λιτά ντυμένος με μια απλή ελαφριά πουκαμίσα κι ένα μεγάλο ψάθινο […]
Το μοναδικό μυθιστόρημα του Charlie Chaplin γίνεται βιβλίο, της Αγλαΐας Παντελάκη
Το χειρόγραφο με τίτλο «Τα φώτα της σκηνής» (Footlights) ανακαλύφθηκε στα αρχεία της Ταινιοθήκης της Μπολόνιας Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη γέννηση του κινηματογραφικού χαρακτήρα του Σαρλό, εκδίδεται το μοναδικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Charlie Chaplin. Οι Εκδόσεις της Ταινιοθήκης της Μπολόνιας ανακοίνωσαν στην ιστοσελίδα τους την έκδοση του βιβλίου Footlights, το […]
«Αυτός ο άθλιος, άκαρδος Ρεμπώ», της Τέσυς Μπάιλα
Αυτός ο άθλιος, άκαρδος Ρεμπώ Φευγαλέες στιγμές αισθαντικότητας ή μήπως μια αναπόσπαστη αγωνία για τη γένεση μιας νέας ελπίδας είναι όλα όσα συνθέτουν την ποίηση ενός ανθρώπου τόσο αντιφατικού όσο υπήρξε ο Αρθούρος Ρεμπώ, ο ποιητής που υπέγραφε πάντα ως «Αυτός ο άθλιος, άκαρδος Ρεμπώ». Ο Καμύ έλεγε γι’ αυτόν ότι «ήταν […]
Το μετέωρο βήμα του…τρελού λαγού, της Παναγιώτας Κουτελίδα
Ανάμεσα στη ζωή και στο θάνατο, στην αλήθεια και στο ψέμα, στο ατομικό και στο κοινωνικό Εγώ, το έργο του Μίλτου Σαχτούρη αρνήθηκε εξ αρχής πεισματικά να ενταχθεί σε καθιερωμένα ρεύματα και παραδεδομένες νοοτροπίες και συνεχίζει, παρά τη σκληρή κριτική που αρχικά δέχτηκε, να διανύει τη δική του μοναδική πορεία […]