Χριστίνα Χρυσανθοπούλου, Χαμένες πλατείες, Εκδόσεις Κέδρος
Δέκα χρόνια μετά το πρώτο της μυθιστόρημα, Ζοή με όμικρον, η Χριστίνα Χρυσανθοπούλου επανέρχεται πεζογραφικά με μία συλλογή διηγημάτων αυτή τη φορά, ομαδοποιημένων κάτω από τον τίτλο Χαμένες πλατείες. Ήδη, από τη φράση αυτή, ο αναγνώστης μπορεί να διαμορφώσει κάποιες πρώτες προσδοκίες και την αίσθηση μιας αναζήτησης, μιας διερεύνησης που πραγματοποιείται ταυτόχρονα σε δύο επίπεδα. Πρώτα, στο επίπεδο των ιστοριών που πλάθει η συγγραφέας και που, άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο φανερά, προσιδιάζουν σε πορείες προς την ανεύρεση μίας αλήθειας, μίας αλήθειας που μπορεί να είναι εσωτερική, να αφορά δηλαδή την ψυχοσύνθεση και την ψυχο – ανατομία του ίδιου του ήρωα, είτε εξωτερική, να προκύπτει δηλαδή από πραγματικά γεγονότα και περιστατικά. Το δεύτερο επίπεδο είναι αυτό της αφήγησης. Γιατί, εκείνο που γίνεται άμεσα αντιληπτό από τις πρώτες κιόλας σελίδες της συλλογής είναι η μέριμνα, η διάθεση και η τάση της πεζογράφου να διαμορφώσει κατά τέτοιο τρόπο τον αφηγηματικό της λόγο, ώστε αυτός να «δείχνει» ή ακόμα και να «προδίδει» το παρόν της δημιουργίας του, να μοιάζει δηλαδή πως πλάθεται ως ύλη τη στιγμή ακριβώς που συλλαμβάνεται ως ιδέα, δημιουργώντας ουσιαστικά την εντύπωση χάραξης μίας πορείας λεκτικής, αφηγηματικής, καλλιτεχνικής.
Στα εφτά συνολικά διηγήματα του βιβλίου, άλλα μικρότερης και άλλα μεγαλύτερης έκτασης, παρακολουθεί κανείς τις τροχιές που διαγράφουν οι ζωές απλών, καθημερινών ανθρώπων, τροχιές οι οποίες πολλές φορές τέμνονται για να ακολουθήσουν και πάλι τον δικό τους διαφορετικό η καθεμία δρόμο. Πολλές φορές δίνεται η αίσθηση και η εντύπωση του τυχαίου που εμποτίζει τις ζωές τους, επιλογή όχι τυχαία αφού μέσα στο σύγχρονο κοινωνικό, άρα και λογοτεχνικό πεδίο, η τυχαιότητα που φαίνεται να καθοδηγεί τον ανθρώπινο βίο, τις σχέσεις και τη συμπεριφορά αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παραμέτρους της συγχρονίας. Αυτήν ακριβώς την παράμετρο φαίνεται πως θέλει να τονίσει και η συγγραφέας, χωρίς όμως να αδιαφορεί, να προσπερνά ή να υποτιμά τον παράγοντα της προσωπικής επιλογής, του αυτοπροσδιορισμού και της αυτοδιάθεσης του ανθρώπου που, ακόμα κι όταν μοιάζει καθοδηγούμενος ή επηρεαζόμενος από άλλες δυνάμεις, δεν παύει να διατηρεί την προσωπική του βούληση και επιλογή.
Η πρώτη ύλη των ιστοριών της Χρυσανθοπούλου αντλείται, κατά βάση, από το επίπεδο της καθημερινότητας, στοιχείο που προσδίδει έναν ρεαλιστικό προσανατολισμό στο βιβλίο και μία έντονη χροιά του πραγματικού που διατηρεί το ενδιαφέρον και την προσοχή του αναγνώστη στο εδώ και το τώρα της εκτύλιξης της ιστορίας. Μία γυναίκα που αναδιφά το παρελθόν της, θέλοντας να ξεφύγει από το παρόν, ένα κορίτσι που εγκαταλείπει με βίαιο τρόπο την αθωότητα, ένα επιτυχημένο στέλεχος βιώνει την πτώση και την ήττα, περιπλανιέται άστεγο και αξιολύπητο μέχρι να καταλήξει στην αυτοκαταστροφή, ένας ασφαλιστής με καταγωγή από τον Πόντο εξακολουθεί να έχει πίστη στα θαύματα, ένας ηλικιωμένος που κάθε απόγευμα παίρνει τον δρόμο για την πλατεία και ο κατάκοιτος φίλος του που ανατρέχει στο παρελθόν και βλέπει τη ζωή προς τα πίσω, ένας σεισμός και όσα αυτός φέρνει στην επιφάνεια και ένας σκύλος που περιπλανάται συνεχώς αλλάζοντας σπίτια, ζωές και πραγματικότητες, αποτελούν τους πυρήνες των ιστοριών της Χρυσανθοπούλου που μεγαλώνουν σιγά σιγά για να αποτελέσουν τους μικρόκοσμους των διηγημάτων της. Η αφόρμηση και η αφορμή από το επίπεδο της πραγματικότητας, ωστόσο, δεν καθηλώνει τις ιστορίες αυτές σε μία απλή αναπαραγωγή της. Ίσα ίσα που αυτές μοιάζουν να θέλουν να ξεφύγουν από αυτό συνιστώντας ένα είδος αποτίμησής της σύγχρονης συνθήκης, του ανθρώπου και του περιβάλλοντος χωροχρόνου.
Ο λόγος της Χρυσανθοπούλου που συγκροτεί την αφήγηση έχει τον δικό του ιδιαίτερο ρυθμό. Αυτό που κυρίως τον χαρακτηρίζει είναι η παρεμβολή κενών, μεγαλύτερων ή μικρότερων κάθε φορά, που διαμορφώνουν μία αφήγηση κοφτή και ασθματική, ταυτόχρονα όμως ιδιαίτερα ελκυστική για τον αναγνώστη που καλείται να γεφυρώσει τα κενά και να αναδιαμορφώσει με τους δικούς του όρους την ιστορία. Αυτό, βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ούτε σηματοδοτεί την απόσυρση της πεζογράφου. Αντίθετα, η φωνή της παραμένει ιδιαίτερα δυναμική, παρατήρηση που αποδεικνύεται κυρίως από το γεγονός ότι προσδίδει στην αφήγησή της έναν τόνο και μία χροιά τόσο οικεία, ώστε να συμπαρασύρει τον αναγνώστη στην παρακολούθηση μίας ανεμπόδιστης εξιστόρησης που θα μπορούσε κάλλιστα να προκύπτει ως παραμυθιακού τύπου αφήγηση, όπως παραδοσιακά ορίζεται η διηγηματική λειτουργία και πράξη. Οι ιστορίες της Χρυσανθοπούλου, λοιπόν, προσφέρονται ως ανάγνωσμα, προσφέρονται όμως και ως ερέθισμα και αφορμή για περίσκεψη πάνω στον άνθρωπο και στον τρόπο με τον οποίο αυτός αναζητά και αναπλάθει τον εαυτό του.
Αποκτήστε το βιβλίο
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
