***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Ο αμερικανικός φιλελληνισμός, Η επίδραση της επανάστασης του 1821 στις ΗΠΑ, Santelli Maureen Connors, Εκδόσεις Ψυχογιός
Μέσα στον καταιγισμό των πανηγυρικών εκδόσεων που γνωρίζει φέτος η χώρα μας, το σύγγραμμα Ο αμερικανικός φιλελληνισμός της Santelli ξεχωρίζει για την πρωτοτυπία του θέματός του και για την απουσία ελληνικής βιβλιογραφίας στο εν λόγω ζήτημα.
Το παρόν πόνημα δεν ασχολείται, όπως άλλωστε προδίδει και ο τίτλος του, ούτε με τους πασίγνωστους ήρωες του 1821, ούτε με τα συντάγματα του Αγώνα, αλλά ούτε και με τους γνωστούς Ευρωπαίους φιλέλληνες. Αντιθέτως, εστιάζει σε μία πτυχή της ιστορίας της Ελληνικής Επανάστασης, η οποία παραμένει άγνωστη, εν πολλοίς, στο ευρύ κοινό, αφού όταν ακούμε τη λέξη “φιλελληνισμός” ο νους μας εύλογα πηγαίνει στον λόρδο Μπάυρον, την κορυφαία μορφή του φιλελληνισμού και σε άλλους Άγγλους, Γάλλους και Γερμανούς, κυρίως φιλέλληνες.
Κι όμως. Το κύμα του φιλελληνισμού, το οποίο σάρωσε την εποχή εκείνη την Ευρώπη, κόντρα στις αυταρχικές αρχές του Αυστριακού καγκελάριου Μέτερνιχ, έφτασε μέχρι και την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και επηρέασε τόσο την αμερικανική εξωτερική πολιτική, όσο και, εμμέσως, τον Αμερικανικό Εμφύλιο.
Το κίνημα του φιλελληνισμού στις ΗΠΑ ονομάστηκε “Ελληνική Φωτιά” από τη σύνδεσή του με το περίφημο υγρόν πυρ των Βυζαντινών. Οι απαρχές του ανιχνεύονται την εποχή που ο λόρδος Βύρωνας επισκέφθηκε την Ελλάδα, δηλαδή το 1823, για να γνωρίσει την κορύφωση τον επόμενο χρόνο με τον θάνατό του στο Μεσολόγγι.
Βέβαια, σύμφωνα με την Αμερικανίδα ιστορικό M.C. Santelli, ο φιλελληνισμός και η λατρεία για την αρχαία Ελλάδα δεν ήταν άγνωστες καταστάσεις για την Αμερική του 18ου αιώνα, αφού το Κίνημα του Διαφωτισμού είχε απλώσει τις ρίζες του και στον Νέο Κόσμο, με αποτέλεσμα ο κόσμος των αρχαίων Ελλήνων να έχει καταστεί ήδη οικείο πεδίο για πολλούς Αμερικανούς, όπως για παράδειγμα τον πρόεδρο Τζέφερσον.
Η αντιπάθεια επίσης για τους μουσουλμάνους, και ιδίως τους Τούρκους, ήταν ήδη βαθιά εντυπωμένη στο μυαλό των Αμερικανών, εξαιτίας των επιθέσεων των Βερβερίνων πειρατών στα αμερικανικά πλοία, τα οποία τότε ακριβώς ξεκινούσαν να σεργιανίζουν την Ανατολική Μεσόγειο και να θέτουν τα θεμέλια της κατοπινής υπερδύναμης.
Η επίσημη κυβέρνηση των ΗΠΑ, βέβαια, δεν στήριξε επισήμως τον Αγώνα των Ελλήνων, διότι ο πρόεδρος Μονρόε και κατόπιν ο Άνταμς, επιθυμούσε να συνάψει εμπορικές συνθήκες με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, χάριν των πολυάριθμων Αμερικανών εμπόρων οι οποίοι ήθελαν να δημιουργήσουν ένα νέο πεδίο δραστηριοτήτων στην Ανατολική Μεσόγειο για το πρόσφατα ιδρυθέν κράτος τους.
Παρ’ όλα αυτά, όμως, ο αμερικανικός λαός και ιδίως οι γυναίκες, δραστηριοποιήθηκαν τα μέγιστα στο να προσφέρουν αρωγή στους Έλληνες αμάχους, κυρίως υπό τη μορφή αποστολής ιματισμού και τροφίμων, αλλά και πολεμοφοδίων. Φιλελληνικοί σύλλογοι φύτρωσαν σαν τα μανιτάρια σε πολλές μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ, όπως τη Βοστόνη και τη Νέα Υόρκη, και ανέπτυξαν σημαντική δράση.
Τα πιο γνωστά ονόματα του αμερικανικού φιλελληνισμού είναι, το δίχως άλλο, εκείνα των Έβερετ και Χάου. Αυτό το οποίο δεν είναι, όμως, ιδιαιτέρως γνωστό, είναι η επίδραση την οποία είχε ο Αγώνας της Ελληνικής Ανεξαρτησίας στις ΗΠΑ.
Χάρη στο περίφημο γλυπτό του Πάουερς Η Ελληνίδα σκλάβα και την ομόφωνη καταδίκη της δουλείας των λευκών, ξεκίνησαν οι συζητήσεις στις ΗΠΑ σχετικά με το πόσο αποδεκτή είναι και η δουλεία των μαύρων του Νότου. Οι διχογνωμίες για το συγκεκριμένο θέμα μεταξύ Βορείων και Νοτίων, Προοδευτικών και Συντηρητικών Αμερικανών, οδήγησαν τελικά στο ξέσπασμα του Αμερικανικού Εμφυλίου. Μία από τις αφετηρίες του, επομένως, θεωρείται και η Ελληνική Επανάσταση. Το ίδιο συνέβη και με τις συζητήσεις σχετικά με την εκπαίδευση και τη θέση των γυναικών.
Όλα τα παραπάνω, τα εξετάζει η M.C. Santelli στο έξοχο πόνημα, ένα πόνημα καλογραμμένο και ευκολοδιάβαστο, το οποίο αποτελεί μία σπουδαία συμβολή στην ιστοριογραφία της Ελληνικής Επανάστασης, ιδίως στους τομείς του φιλελληνισμού και της μακροπρόθεσμης επίδρασης του ελληνικού Αγώνα της Ανεξαρτησίας.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
