***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Κάτι αστραφτερό, Jacqueline Woodson, Εκδόσεις Πόλις
Τρεις γενιές γυναικών μιας αφροαμερικανικής οικογένειας σε ένα μυθιστόρημα απαράμιλλο στιλιστικά με την αφαιρετική δύναμη της γραφής να καθιστά ορατή κάθε αθέατη λεπτομέρεια, εστιάζοντας στο ουσιώδες και να σηματοδοτεί μια εντυπωσιακή καταγραφή αφηγηματικής κομψότητας.
Βραβευμένη, πολυμεταφρασμένη και ιδιαίτερη η γραφή της Τζάκλιν Γούντσον, υπογράφει αυτή τη φορά μια ιστορία για την οικογενειακή συνέχεια και την κληροδότηση αξιών θέτοντας, εκ των προτέρων, σημαντικά θέματα όπως είναι οι ταξικές διαφορές, οι φυλετικές νοοτροπίες και οι διαχωρισμοί που συνεπάγονται διαχρονικά, η αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας, η ανάγκη για εκπαίδευση, ο εφηβικός έρωτας και οι αποφάσεις στις οποίες ενίοτε οδηγεί, οι φιλοδοξίες για ένα μέλλον αδιαπραγμάτευτα ελεύθερο, ο διαχειρισμός της απώλειας, οι ευθύνες του γονεϊκού ρόλου, οι σχέσεις γονιού και παιδιού και κυρίως οι σχέσεις μητέρας και κόρης, όπως διαμορφώνεται στον χρόνο.
Με εσωτερικές παλινδρομήσεις που καταγράφουν τις συναισθηματικές και ψυχολογικές διακυμάνσεις των ηρώων και ταυτόχρονα καλύπτουν χρονικά άλματα στην αφήγηση, η Γούντσον παρακολουθεί τη διαδρομή ζωής τριών γενιών μιας οικογένειας, αρχής γενομένης από την τελετή ενηλικίωσής της Μέλοντι στα δεκαέξι της χρόνια στο Μπρούκλιν του 2021. Η Μέλοντι βρίσκεται ανάμεσα σε ανθρώπους που την αγαπούν και τη στηρίζουν, όταν κάνει μια εντυπωσιακή είσοδο στον χώρο της τελετής, ντυμένη με το φόρεμα που φορούσε η μητέρα της για τη δική της τελετή που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, καθώς μερικοί άνθρωποι ενηλικιώνονται εντελώς απρόσμενα από τις περιστάσεις που δημιουργεί η ίδια τους η ζωή.
Με αφορμή τη ζωή της μητέρας της Μέλοντι η συγγραφέας στήνει το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο οι άνθρωποι καλούνται να διαχωρίσουν τις επιθυμίες τους από τις φιλοδοξίες τους και να εκτιμήσουν τις αποφάσεις τους, όσο πρώιμες και αν είναι. Ο γονεϊκός ρόλος που αποδέχεται στα δεκαπέντε της χρόνια η Άιρις, η μητέρα της Μέλοντι, γίνεται η αφορμή για τη δημιουργία συγκρουσιακών συναισθημάτων, όταν η έφηβη συνειδητοποιήσει ότι η μητρότητα θα γίνει τροχοπέδη στην εξελικτική της πορεία. Με εντυπωσιακό θάρρος θα ανατρέψει τα δεδομένα διεκδικώντας την προσωπικής της ελευθερία και θα φύγει μακριά για να σπουδάσει, αφήνοντας τη Μέλοντι στην αγκαλιά του, επίσης, πολύ νεαρού πατέρα της. Η απόσταση, η ανεπιθύμητη, εν τέλει, μητρότητα, το βάρος μιας απροσδόκητης στροφής της ζωής θα δημιουργήσουν τις συνθήκες αποξένωσης ανάμεσα στη μάνα και στην κόρη, συνθήκες που θα παραμείνουν ίδιες σε όλη τους τη ζωή.
Ο φυλετικός ρατσισμός, έντονος και υπόκωφα διακριτός, γίνεται ένα από τα σημεία αναφοράς ανάμεσα στις δυο γυναίκες και στη Σέμπι, τη μητέρα της Άιρις, μέσα από τις αναμνήσεις της οποίας ο αναγνώστης πληροφορείται για τις τραγικές και ακραίες διακρίσεις που υπαγόρευε ο ρατσισμός στους αφροαμερικανούς. Αναμνήσεις που όσο και αν προσπαθεί κανείς να αποτινάξει, εκείνες παραμένουν εκεί να αναμοχλεύουν πληγές και απορίες. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα:
«Κάθε μέρα, από τότε που ήταν μωρό, έλεγα στην Άιρις αυτή την ιστορία. Πώς κατέφτασαν με κακές προθέσεις. Πώς το μόνο που ήθελαν ήταν να μας δουν πεθαμένους. Με τα χρήματά μας να έχουν καεί. Με τα μαγαζιά και τα σχολεία και τις βιβλιοθήκες μας, τα πάντα, να έχουν χαθεί. Και παρόλο που όλα αυτά έγιναν είκοσι ολόκληρα χρόνια πριν αρχίσω να υπάρχω έστω σαν σκέψη, τα κουβαλάω ακόμη. Κουβαλάω την απώλεια. Η Άιρις κουβαλάει την απώλεια. Και παρακολουθώντας τη εγγονούλα μου να κατεβαίνει εκείνα τα σκαλιά, είμαι πια σίγουρη πως κι αυτή κουβαλάει την απώλεια επίσης.
Μα κι οι δυο τους είν’ ανάγκη να ξέρουν πως, μέσα στην απώλεια, πρέπει να κουβαλάς και πολλά άλλα πράγματα. Το φευγιό. Τη σωτηρία.
Την επιβίωση».
Τρεις γενιές σε μια αγωνιώδη συνύπαρξη μάχονται να επιβιώσουν και να εξασφαλίσουν μια καλύτερη κοινωνική θέση, απαλλαγμένη από προκαταλήψεις φυλετικών διακρίσεων και παράλληλα αγωνίζονται να αντέξουν, να μη χάσουν την ανθρωπιά τους, κυρίως όμως, να μη χάσουν το δικαίωμά τους στην ελπίδα των ονείρων τους, να μην αφεθούν βορά στις τρικυμίες της ζωής και να επικρατήσουν ισόνομα, ισότιμα και στο πλαίσιο της δικαιοσύνης σε έναν κόσμο όπου η κυριαρχία των λευκών είναι αδιαπραγμάτευτη.
Σημαντικός είναι ο τρόπος που η Γούντσον επιλέγει να εστιάσει και να αποδώσει αυτή την ιστορία. Εναλλάσσοντας την πρωτοπρόσωπη με την τριτοπρόσωπη αφήγηση, άλλοτε με διάθεση εξομολόγησης, ενίοτε με έναν ήπιο καταγγελτικό ύφος και άλλοτε αποστασιοποιημένα καταθέτει ένα κείμενο ιδιαίτερα δροσερό και υπαινικτικό, στηριζόμενη στην αρχή της αφαιρετικής δύναμης του λόγου, χωρίς, ωστόσο, να αφήνει κενά ή να δημιουργεί αφηγηματικά άλματα. Με μια λιτή, ευθύβολη γραφή, που αποδίδει άριστα στην ελληνική γλώσσα η Άννα Μαραγκουδάκη, αποδιώχνει τα περιττά και επικεντρώνεται στην ουσιαστική αναμέτρηση των ηρώων με τα πάθη τους, τα λάθη και τις αποφάσεις τους καταφέρνοντας να δημιουργήσει μια ρωμαλέα λογοτεχνική αφήγηση με αδρούς ήρωες που αναζητούν τη δικαίωση.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
