Σκέψεις ως προς την πλοκή και τους ήρωες ενός μυθιστορήματος.
Πολλές φορές συζητώντας με φίλους συγγραφείς, αλλά κυρίως με συστηματικούς αναγνώστες, τίθεται το θέμα κατά πόσο ο συγγραφέας είναι ο απόλυτος κυρίαρχος της πλοκής, της εξέλιξης και της μοίρας των ηρώων του βιβλίου που γράφει. Το θέμα ομολογώ πως δε με απασχολούσε όταν έγραφα τα πρώτα μου βιβλία, αλλά στη συνέχεια, κυρίως λόγω των συζητήσεων που άνοιξε ο θάνατος ενός πολύ συμπαθούς, στους αναγνώστες, ήρωά μου, άρχισε να με ενδιαφέρει αρκετά και να με κάνει κατά τη διάρκεια της συγγραφής να σκέφτομαι όλο και περισσότερο την τύχη κάποιων πρωταγωνιστών.
Αλλά τι τελικά σημαίνει αυτό το «σκέφτομαι τους ήρωές μου;»
Ισχυρίζομαι, και πιστεύω μέσα μου, ότι γράφοντας την πλοκή ενός μυθιστορήματος δεν επηρεάζομαι από τι θα πουν αύριο οι αναγνώστες όταν το διαβάσουν. Όμως μήπως και μόνο κάνοντας αυτή τη σκέψη έχεις ήδη επηρεαστεί σαν συγγραφέας, μην πω λογοκριθεί;
Η Άννι Γουίλκς είναι η ηρωίδα στο Μίζερι του Στίβεν Κίνγκ. Η Άννι είναι μια ψυχασθενής πρώην νοσοκόμα, φανατική θαυμάστρια του Πολ Σέλντον, συγγραφέα και κεντρικού ήρωα του βιβλίου του Κινγκ. Όταν η Άννι μαθαίνει ότι ο Πολ έχει σκοτώσει τη λατρεμένη της ηρωίδα (στη σειρά των βιβλίων του) η Άννι ουρλιάζει: «είσαι ο συγγραφέας! Κι ο συγγραφέας είναι θεός για τους χαρακτήρες του, δε χρειάζεται να σκοτώσει κάποιον αν δεν το θέλει!»
Η γνώμη του Κινγκ είναι αυτή: ο συγγραφέας δεν είναι θεός. Αν αγνοήσει το τραγούδι της ιστορίας που παίζει μέσα του και ακολουθήσει ένα δικό του τραγούδι, τότε το αυθεντικό τραγούδι θα σταματήσει. Κι αυτό το τραγούδι είναι ο μίτος της Αριάδνης, τα ψίχουλα που πρέπει να ακολουθήσει αν θέλει να βγει απ’ αυτό το μπερδεμένο δάσος της πλοκής που φύτεψε ο ίδιος…
Όταν ο Κινγκ σκοτώνει ένα παιδί, έναν πολυαγαπημένο από τους αναγνώστες του ήρωα, προκαλεί ένα αναγνωστικό σοκ. Γνωρίζει ότι θα κατακλυστεί από μηνύματα αναγνωστών γεμάτα διαμαρτυρία, απορία, θυμό, οργή, αμφισβήτηση, κι ό,τι άλλο βάλει ο νους για την τύχη που επιφύλαξε στον πιο συμπαθητικό ήρωα που δημιούργησε ποτέ, όπως κι ο ίδιος ομολογεί. Και προσθέτει: όταν τους απαντήσει ότι λυπάται όσο εκείνοι, ότι είναι τόσο ξαφνιασμένος όσο εκείνοι, θα τον πιστέψουν; Αποκλείεται, συμπληρώνει ο ίδιος.
Αυτό είναι ένα παράδειγμα του πόσο «ταγμένος» είναι ή πρέπει να είναι ο συγγραφέας στο σχεδιασμό και στη σύλληψη της ιστορίας του. Βέβαια, εδώ γεννάται μια απορία: αν τα πράγματα είναι έτσι τότε πώς συνεργάζεται ο Κινγκ με τον editor του, ο ρόλος του οποίου καμία φορά, στις ΗΠΑ, φτάνει όχι μόνο στην αλλαγή της μοίρας ενός ήρωα, αλλά ακόμα και στην κατάργησή του, στο θάνατό του; Δε θα το μάθουμε ποτέ…
Τα σίγουρο είναι πως γράφοντας μια ιστορία, η ζωή κυλάει δίπλα μας. Και βρίθει επηρεασμών. Όσο κι αν μερικοί συγγραφείς ισχυρίζονται πως «όταν γράφουν δε διαβάζουν για να μην επηρεαστούν» (μερικοί έλληνες το κάνουν αενάως) δεν μπορείς να αγνοήσεις τις δεκάδες εικόνες που βλέπεις τριγύρω σου, τις συζητήσεις που θα ακούσεις θέλοντας και μη. Κι αυτές ίσως μπουν στο γραπτό σου, ίσως αλλάξουν την ιστορία σου χωρίς να το συνειδητοποιήσεις. Κι εδώ θα προστεθεί ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο, ανεξάντλητο, το κατά πόσο οι ήρωές σου, επηρεάζουν οι ίδιοι την ιστορία που γράφεις, κατά πόσο αντιδρούν στη μοίρα που τους επιφύλαξες και ποια είναι τα κόλπα που επιστρατεύουν για να σωθούν ή να κερδίσουν περισσότερες σελίδες συμμετοχής. Ίσως σ’ ένα επόμενο άρθρο.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
