***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Όταν η ανάγκη γεννά την “Αγάπη” και το αιολικό ήθος- απαράλλαχτα ίδιο από την εποχή της Σαπφούς ως τις μέρες μας– έναν ολόκληρο πολιτισμό, «η ευγένεια γίνεται κοινό κτήμα και τρισμεγεθύνεται», για να θυμηθούμε τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη με αφορμή την πολυτελή έκδοση του Συλλόγου Κυριών & Δεσποινίδων Μηθύμνης «Η Αγάπη» από τις εκδ. Τοπίο.
Πρόκειται για έναν αφιερωματικό τόμο για τα εκατό χρόνια από την ίδρυση του Συλλόγου, στον οποίο ιστορούνται η δράση και η προσφορά των γυναικών από το 1922 μέχρι σήμερα και παρουσιάζεται με τον πλέον ανάγλυφο τρόπο τι σημαίνει «να μπαίνει ένας πολιτισμός όχι στην ιστορία με πολέμους, αλλά στη ζωή με τον ήλιο στην κοιλιά», μια και η δράση αυτού του Συλλόγου αποδεικνύει περίτρανα τι θα πει να είσαι φορέας μιας μεγάλης πολιτισμικής παράδοσης που σου κληροδοτήθηκε ατόφια και αναλλοίωτη από την αρχαιότητα.
Η ιστορική φωτογραφία του Συλλόγου στη Μήθυμνα (1922). Τα ιδρυτικά μέλη της «Αγάπης» γύρω από τον Μητροπολίτη Μηθύμνης Διονύσιο.
Μια ιστορική, συλλεκτική έκδοση—εκδόθηκαν μόλις 500 αντίτυπα– για τις γυναίκες εκείνες από τον Μόλυβο, οι οποίες ανέλαβαν μια σημαντική πρωτοβουλία, ώστε να μπορέσουν να βοηθήσουν έμπρακτα και να εμψυχώσουν, με μοναδικό και πρωταρχικό εφόδιο τη δύναμη της δικής τους ψυχής, τους πολεμιστές στο Μικρασιατικό μέτωπο, να δράσουν αλληλέγγυες δηλαδή με όλους εκείνους που η ζωή τους είχε οριστεί στο μετερίζι του πολέμου, υποτασσόμενες οι ίδιες στη μοίρα των κοινών αγώνων ενάντια σε ό,τι καταδίκαζε η προσωπική τους ευαισθησία.
Γιατί τι άλλο από δείγμα υπέρμετρης κοινωνικής ευαισθησίας μπορεί να λογιστεί η ίδρυση ενός τέτοιου Συλλόγου. Μια ευαισθησία που μετατράπηκε σε ύψιστο χρέος. Μια και η ανάγκη για την ύπαρξη αυτού του Συλλόγου συνεχίστηκε και μετά το τέλος του Μικρασιατικού πολέμου και συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, κάνοντας πράξη την αλληλεγγύη, τη φιλανθρωπία και την αρραγή αδελφικότητα σε όλους όσοι αντιμετωπίζουν προβλήματα επιβίωσης κάθε είδους.
Το εξώφυλλο από την ενότητα «Τα γράμματα από το Μέτωπο»
Στον πολύτιμο αυτόν τόμο περιλαμβάνεται το αρχείο του Συλλόγου αποτελούμενο από Πρακτικά Συνεδριάσεων και Πρωτόκολλα αλληλογραφίας, βραβεύσεις, όπως η σημαντικότατη από την Ακαδημία Αθηνών, ανέκδοτες φωτογραφίες και καταστατικά, πρακτικά, γράμματα από το Μικρασιατικό μέτωπο και άλλα στοιχεία, τα οποία δημοσιεύονται για πρώτη φορά και έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, συγκινητικές επιστολές ευχαριστίας από τους πολεμιστές και έπαινοι.
H «Αγάπη» κέρδισε τις καρδιές των Μολυβιατών και δείγματα της επιρροής της, στη διαχρονική της πορεία, αποτυπώνονται σε δημοσιεύματα και διακρίσεις. Μεγάλη στιγμή για τον Σύλλογο είναι όταν το 1987 η Ακαδημία Αθηνών του απονέμει Έπαινο για την προσφορά του.
Και είναι σπαρακτικά συγκινητικό να διαβάσει κανείς τα γράμματα αυτά, τα οποία έχουν σταλεί κυριολεκτικά μέσα από τη φωτιά του πολέμου και μεταφέρουν, έναν αιώνα μετά, το βιωματικό φορτίο των ανθρώπων εκείνων και την ευγνωμοσύνη τους, τη νοσταλγία για την αγκαλιά του τόπου τους και την οσμή της ιστορικής μνήμης στο παρόν, την αγωνία και τον κουρνιαχτό της ψυχής των ανθρώπων που τα έγραψαν κάτω από αντίξοες και συχνά δραματικές συνθήκες.
Μία από τις 43 ευχαριστήριες επιστολές από το Μικρασιατικό Μέτωπο μετά από την αποστολή δεμάτων με δώρα εκ μέρους του Συλλόγου προς τους στρατευμένους Μολυβιάτες: «Προύσσα τῆ 14/8/22 Ἀξιώτιμον Κυρίαν πρόεδρον Ἐλάβον τό Δέμα τοῦ Συλώγου σας ἐνεπλίσθην χαρᾶς συγγινούμενος διά τήν ἀνάμνισιν τῆς ἀγαπητῆς μας πατρίδας ἧς εὐρισκόμενοι μακράν καί ἐκτελοῦντες τό ἱερόν καθῆκον ἀγρηπνοῦντες νηκτιημερῶν πρός σωτηρίαν ἀδελφῶν μας τῶν ὑποδούλων καί εἴθε ἡ ἀγαπητή μας πατρίς νά ἀνταμείψει ὑμᾶς μετά τό πέρας τοῦ δυσχεροῦς τούτου ἔργου μας. Πρός σᾶς δέ τάς ἀγνάς μας ἀδελφάς αἵτινες ὑποφέρεται τόν βαρήν τοῦτον χωρισμόν τῶν λατρευτῶν σας ἀδελφῶν πέμπωμεν Θερμά εὐχαριστήρια μεθ’ ὑπολήψεως ὁ καί ξενιτεμένος σας ἀδελφός ὑπέρ τῆς δόξης τῆς πατρῖδος. Καμπάς Νικόλαος».
Παράλληλα παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο η συλλογική διαχείριση, το ομαδικό πνεύμα, η αυτοδιάθεση στον κοινό σκοπό και η αυτοδιαχείριση μπορούν να μετατρέψουν την απόγνωση σε αισιοδοξία, την απελπισία σε ελπίδα, την πνιγηρότητα σε οξυγόνο ζωής. Πώς καταφέρνει το ψυχικό απόθεμα των ανθρώπων, το μοίρασμα και το ξόδεμα της αγάπης να γίνει η αφορμή για μια ζείδωρη ανάσα απαραίτητη σε κάθε δύσκολη ιστορική περίοδο αυτού του τόπου από την εποχή εκείνη ως τις μέρες μας.
Από το πρώτο καταστατικό του Απριλίου 1922: Ἄρθρον 30ον Ἡ σφραγίς τοῦ Συλλόγου φέρει εἰς τό μέσον τήν Ἀθηνᾶν, πέριξ δέ «Σύλλογος Κῶν καί Δίδων Μηθύμνης Ἡ Ἀγάπη» καί τό ἔτος τῆς ἱδρύσεως τοῦ Συλλόγου, 1922.
Ένα παράδειγμα συναδέλφωσης, σύμπραξης και εν τέλει συνοδοιπορίας ιδιαίτερα για τη σημερινή ελληνική κοινωνία που πάσχει ξανά και δοκιμάζεται οδυνηρά. Ένα ηχηρό μήνυμα συστράτευσης που μπορεί να ξεκίνησε από έναν μικρό τόπο κατάφερε όμως να κάνει τις κοινωνίες να νιώσουν πως η ανάγκη, η αγάπη και η αφοσίωση δε γνωρίζει έμφυλες διακρίσεις, ούτε διακρίσεις κανενός είδους, είναι ίδιον ενός ολόκληρου πολιτισμού και συγκροτεί την αναπότρεπτη αντίδραση σε όλα όσα δοκιμάζουν τους λαούς, καθώς πρόκειται για μια πρωτοβουλία νέων γυναικών και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία η θέση της γυναίκας δυσχέραινε σημαντικά κάθε τέτοια προσπάθεια και καθοριζόταν από περιοριστικές κοινωνικές νοοτροπίες.
Σε πείσμα όλων αυτών οι γυναίκες αυτές ρίχτηκαν σε μια πάλη για την εξασφάλιση οικονομικών πόρων και τη χρηματοδότηση των αναξιοπαθούντων. Με δυναμισμό και εργατικότητα δέχθηκαν δωρεές, διοργάνωσαν θεατρικές παραστάσεις, έκαναν γιορτές, λαχειοφόρες αγορές, επιχειρηματικές κινήσεις. Όλα αυτά για να μπορέσουν να έχουν μια οικονομική δυνατότητα που θα τους επέτρεπε τη συνέχιση του έργου τους με σκοπό την ανακούφιση όσων είχαν πραγματικά ανάγκη.
Ο Μόλυβος από το Κάστρο, 1960 (αρχείο Βιργινίας Μανταίου).
Ο Μόλυβος από το Κάστρο, 2016 (φωτο: Δ. Ταλιάνης)
Το σπάνιο ιστορικό περιεχόμενο που φιλοξενείται στις σελίδες αυτού του τόμου, χωρισμένο σε ενότητες, οι υψηλές τυποτεχνικές προδιαγραφές της έκδοσης και ο περιορισμένος αριθμός αντιτύπων είναι οι παράγοντες εκείνοι που το κάνουν συλλεκτικό. Οι συνεργάτες του έργου όμως είναι εκείνοι που τον καθιστούν εξαιρετικά σημαντικό.
Συγκεκριμένα να αναφέρουμε ότι η έρευνα, η μελέτη και ο σχολιασμός των αρχειακών στοιχείων έγιναν από τον συγγραφέα Πάνο Θεοδωρίδη. Η επιμέλεια και η προσαρμογή στοιχείων και κειμένων έγινε από τον ποιητή Διονύση Καρατζά. Σύμβουλος έκδοσης ήταν ο ιστορικός Στρατής Αναγνώστου. Η καλλιτεχνική επιμέλεια έγινε από την εικαστικό Γαβριέλλα Μαυριδή. Ενώ ο συντονισμός του έργου και η εκτέλεση της παραγωγής ολοκληρώθηκε από τον Δημήτρη Ταλιάνη στις Εκδόσεις Τοπίο.
Ένα σημαντικό έργο για τη δύναμη της «Αγάπης» και το αιολικό ήθος που γέννησε έναν ολόκληρο πολιτισμό.
Απόσπασμα από το βιβλίο:
«Εδώ τελειώνουν τα έργα της θάλασσας, τα έργα της «Αγάπης». Γεννήθηκαν από έναν σπόρο που σκάλωσε στον βράχο του Μολύβου, βρήκε νερό και θαλπωρή, πέταξε κλάδους και φύλλα για να χτίζουν τις φωλιές τους τα πουλιά. Και η θάλασσα, εκείνη που την τάραζαν ναυμαχίες και αέρηδες της τρικυμίας, βρήκε εδώ νηνεμία και απαντοχή χάρη στις γυναίκες της «Αγάπης», που δεν περιμένουν από τον Οδυσσέα τους τα δώρα ούτε απ’ το πέλαγος μποτίλιες με ελπίδες. Γυναίκες καρτερικές, που κοίταξαν και φρόντισαν τη φτώχεια και τον πόνο της διπλανής θύρας, ψιθύρισαν σε παιδιά κι εγγόνια το δικό τους τραγούδι: εμείς, που τίποτε δεν είχαμε, χαρίσαμε Αγάπη, διδάξαμε Γαλήνη».
Σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων Μηθύμνης «Η Αγάπη»
«Ένας αιώνας Αγάπης», εκδ. Τοπίο.
***Ευχαριστούμε τον κ. Δημήτρη Ταλιάνη και τις εκδ. Τοπίο για την παραχώρηση του φωτογραφικού αρχειακού υλικού για τις ανάγκες του συγκεκριμένου άρθρου.***
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
