Οι εκατό μέρες, Joseph Roth, Εκδόσεις ‘Αγρα
“Παντού στη χώρα και στον κόσμο τον αγαπούσαν τον αυτοκράτορα οι γυναίκες”.
Ο λόγος για τον μεγάλο στρατηλάτη, τον πάντοτε αγαπητό στο ωραίο φύλο, τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Ο Joseph Roth τον παρουσιάζει στο βιβλίο του “Οι εκατό μέρες” όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
Για τον πολιτικό και στρατηγό Ναπολέοντα, το τέκνο που γεννήθηκε στον αστερισμό της Γαλλικής Επανάστασης, έχουν γραφτεί ουκ ολίγα πονήματα. Οι μάχες που έδωσε, τόσο αυτές που κέρδισε όσο και αυτές που έχασε, έχουν εξιστορηθεί λίαν επαρκώς από τους ιστορικούς. Το ίδιο και η πολιτική του διακυβέρνηση στη Γαλλία και τις χώρες που κατέλαβε, το ίδιο και των αδελφών του στην Ισπανία και την Ιταλία.
Όμως, σχετικά με τον άνθρωπο Ναπολέοντα που κρυβόταν πίσω από τον μεγάλο στρατηλάτη, έχουν γραφτεί πολύ λιγότερες αράδες και αυτές σίγουρα όχι με τον τόσο ιδιαίτερο τρόπο του συγκεκριμένου συγγραφέα.
O Joseph Roth, Ουκρανοεβραίος μεγαλωμένος στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία, πέθανε αλκοολικός στη γόνιμη ηλικία των σαράντα πέντε ετών εν έτει 1939. Ως τότε είχε προλάβει να μεταναστεύσει από τη ναζιστική Γερμανία και είχε καταφέρει να συγγράψει ουκ ολίγα πονήματα. Το βιβλίο του που ξεχωρίζει περισσότερο από τα άλλα είναι “Οι εκατό μέρες”, ένα βιβλίο στο οποίο αφηγείται τις τελευταίες εκατό μέρες του Ναπολέοντα, αυτές κατά τις οποίες είχε μόλις δραπετεύσει από τη νήσο Έλβα και σχεδίαζε να κατακτήσει και πάλι τον κόσμο εκ νέου, πριν από τη νέα μεγάλη και οριστική του πανωλεθρία στο Βατερλώ, το οποίο ανέτρεψε όλα του τα σχέδια.
“Οι εκατό μέρες” είναι χωρισμένες σε τέσσερα βιβλία. Τα δύο από αυτά αφηγούνται την ιστορία από την πλευρά του ίδιου του Βοναπάρτη, ενώ τα υπόλοιπα δύο από το μέρος μίας γυναίκας, μιας πλύστρας που δούλευε στο παλάτι του, της Αντζελίνα Πιέτρι.
Η Αντζελίνα Πιέτρι είναι μία κλασική γυναίκα της εποχής της, μητέρα, από χαμηλή κοινωνική τάξη, η οποία, όπως όλες οι γυναίκες που συνάντησαν από κοντά τον Βοναπάρτη, δεν μπόρεσε να μείνει αλώβητη από τη γοητεία του.
Αυτή ακριβώς η αντίθεση μεταξύ της διάσημης μορφής του μεγάλου στρατηλάτη από τη μία και της άσημης πλύστρας του από την άλλη αποτελεί ένα έξοχο λογοτεχνικό εργαλείο στα έμπειρα χέρια του J.R. Κατά έναν παράδοξο τρόπο οι δύο αντιθετικές αυτές μορφές συγκλίνουν και η θλιβερή τους μοίρα συνδέεται.
Πέρα από την αντίθεση αυτή, υπάρχουν κάποια επαναλαμβανόμενα μοτίβα στο βιβλίο,τα οποία προσφέρουν περαιτέρω συνοχή στο σώμα του έργου: η συνάντηση του αυτοκράτορα με τη μητέρα του, η ταμπακιέρα του αυτοκράτορα και κυρίως η φράση “Ζήτω ο αυτοκράτορας”, φράση που επαναλαμβάνεται διαρκώς και σηματοδοτεί την άνοδο, αλλά και την πτώση του μεγάλου στρατηλάτη.
Οι περιγραφές του J.R., ολοζώντανες και με πολλούς επιθετικούς προσδιορισμούς, είναι γλαφυρότατες. Το ίδιος και η γλώσσα που χρησιμοποιεί. Η γραφή του διαθέτει έναν ρυθμό και μία μουσικότητα, με κάθε πρόταση να ομοιάζει και σε ένα ξεχωριστό μουσικό θέμα.
Η γραφή είναι τόσο αισθαντική και προκαλεί τόσα πολλά και ποικίλα συναισθήματα, έτσι ώστε δύσκολα θα καταφέρουμε να μην συγκινηθούμε καθώς θα διαβάζουμε για την ήττα του Ναπολέοντα στο Βατερλώ. Καθώς γυρνάμε τις σελίδες του βιβλίου, νιώθουμε λες και η ήττα αυτή να αφορούσε προσωπικά εμάς τους ίδιους. Τόσο μεγάλο αίσθημα είναι το συναίσθημα της ενσυναίσθησης το οποίο προσφέρει ο J.R.μέσω της αριστοτεχνικής του πένας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι, πέρα από το κλασικό μπλε σακάκι του Ναπολέοντα και το διάσημο καπέλο του, τίποτε άλλο στο πόνημα του J.R. κατά τα άλλα, δεν θα μας θυμίσει τον πασίγνωστο στρατηγό όπως τον ξέραμε από τις σελίδες της Ιστορίας του σχολείου. Εδώ, ο ευφυής και χαρισματικός αυτός άντρας, έρμαιο των συναισθημάτων και της απογοήτευσης που τον έχει καταβάλει από την ήττα, παρουσιάζεται μπροστά μας πιο ανθρώπινος από ποτέ. Και σε αυτό ακριβώς το γεγονός έγκειται η αξία του εν λόγω βιβλίου.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
