«Μα τι χρειάζονται οι ποιητές σε τόσο μίζερους καιρούς;»
Φρήντριχ Χαίλντερλιν
Το Literature ανοίγει τον φάκελο Ελληνική Ποίηση 2018-2019 και εγκαινιάζει μια νέα σειρά συνεντεύξεων με τους πλέον καταξιωμένους σύγχρονους Έλληνες ποιητές. Στο πλαίσιο αυτό θα φιλοξενηθούν οι απόψεις των σημαντικότερων Ελλήνων ποιητών της σημερινής εποχής με σκοπό να φανούν οι απόψεις των δημιουργών αναφορικά με το παρόν και το μέλλον της Ελληνικής ποίησης. Στόχος είναι επίσης να παρουσιαστεί το έργο, οι ιδέες αλλά και η προσωπικότητα των ανθρώπων εκείνων, οι οποίοι επιμένουν να λειτουργούν ποιητικά σε καιρούς τόσο «μίζερους», γράφοντας εκλεκτή ποίηση, στη γλώσσα του Ομήρου και συνεχίζοντας επάξια την αδιάλειπτη για 3000 χρόνια παρουσία της ποίησης στην Ελλάδα.
Επιμέλεια: Τέσυ Μπάιλα
Τον συναντήσαμε στο αγαπημένο του στέκι στο καφενείο «Κυδαθηναίων», στην Πλάκα για να μιλήσουμε μαζί του για την Ποίηση, την κρίση και τον ρόλο που έχει παίξει στις συνειδήσεις των ανθρώπων, για το μέλλον της και την εξωστρέφειά της, για τον έρωτα και τον τρόπο που σημάδεψε τη δική του ποίηση, για τον σύγχρονο αναγνώστη, την έμπνευση και την «προδοσία» που διέπραξε στην Ποίηση με την έκδοση της πρώτης του συλλογής διηγημάτων από τις εκδόσεις Κίχλη αλλά και το «Οροπέδιο», το περιοδικό που εκδίδει από το 2006, έργο ζωής του Δημήτρη Κανελλόπουλου.
Γνωρίσαμε έναν πληθωρικό, σεμνό ποιητή με μια διακριτή, αρχοντική ευγένεια, σπάνια στις μέρες μας, που δε δίστασε να μιλήσει για όλα και να καταθέσει με ανοιχτά χαρτιά την άποψή του στρέφοντας τη συζήτηση στα προσωπικά μονοπάτια των ανησυχιών του. Μας μίλησε για την ανάγκη να υπάρξει ομοθυμία και συναντίληψη στην κοινωνία που μόνο έτσι θα κατορθώσει να ξεπεράσει τα τεράστια προβλήματά της. Για τις διάφορες σχολές δημιουργικής γραφής και την έκδοση της Ποίησης επί πληρωμή που αποδυναμώνει την Ποίηση, για τις προσωπικές του δυσκολίες. Ένας μεγάλος ποιητής που, όπως ο ίδιος λέει, δεν έχει ενταχθεί από κανέναν κριτικό σε καμιά ποιητική γενιά.
Γεννήθηκε στη Νεμούτα Ηλείας. Το 1958 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Babes-Bolyai του Κλουζ-Ναπόκα της Ρουμανίας και Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εργάστηκε σε εκδοτικούς οίκους και ως φιλόλογος στην ιδιωτική εκπαίδευση. Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές «Ομίχλη πέτρινη» (Ηριδανός 1986), «Σκυθικές ερημίες» (Κολωνός 1996), «Σιγή ασυρμάτου» (Κολωνός 2005), «Κλίνη σπόρου, καλή» (Οροπέδιο 2010), «Το φράγμα της μνήμης» (Οροπέδιο 2017) και την πρώτη του συλλογή διηγημάτων με τίτλο: «Ο θάνατος του αστρίτη και άλλες ιστορίες» (Κίχλη, 2018). Ποιήματα και διηγήματά του έχουν δημοσιευτεί σε διάφορα περιοδικά. Επιμελήθηκε το αφιέρωμα στη ρουμανική λογοτεχνία του περιοδικού «Πολιορκία», την ανθολογία νεοελληνικής ποίησης στα ρουμανικά με τίτλο «42 de poeti greci contemporani» και το αφιέρωμα του περιοδικού “Πλανόδιον” στον Ρουμάνο ποιητή Anatol E. Baconsky. Από το 2006 εκδίδει το περιοδικό “Οροπέδιο”.
Μπορεί η ποίηση να λειτουργήσει ως οδηγός επιβίωσης στις μέρες μας;
Το ερώτημα έχει τεθεί και στο παρελθόν. Δεν νομίζω ότι έχει απόλυτη σχέση η ποίηση με το τι συμβαίνει στις μέρες μας, αν εννοείται προφανώς την κρίση στην οποία βρισκόμαστε. Η Ποίηση σε τι να βοηθήσει στην κρίση; Υπάρχει μια αντίληψη που λέει ότι η Ποίηση μπορεί να κινητοποιεί τις μάζες, τους ανθρώπους για διάφορα αιτήματα. Εγώ δε συμμερίζομαι αυτή την άποψη.
Αλλάζοντας, ίσως, τις συνειδήσεις των ανθρώπων;
Η συνείδηση του ανθρώπου δεν αλλάζει από τη μια μέρα στην άλλη. Να μιλήσω ως μαρξιστής που υπήρξα, αλλά δεν είμαι πια, και χωρίς βεβαίως να είμαι αντιμαρξιστής. Η συνείδηση του ανθρώπου μεταπλάθεται και μετασχηματίζεται μέσα σε μακρά περίοδο και σ’ αυτό συντελούν πολλά πράγματα: κυρίως οι οικονομικές, οι πολιτικές, κοινωνικές και πολιτιστικές συνθήκες. Δηλαδή το πολιτιστικό και κοινωνικό εποικοδόμημα, το οποίο δημιουργεί ο άνθρωπος, και είναι προϊόν της συνείδησής του, μετασχηματίζεται πάρα πολύ αργά. Πολλές μικρές αλλαγές στην οικονομία, επιφέρουν μεγάλους μετασχηματισμούς, οι οποίοι έχουν αντανάκλαση στο κοινωνικό πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Βεβαίως, σε κάποιο βαθμό ανάπτυξης της κοινωνίας μπορεί να προσφέρει η Ποίηση και κυρίως η Λογοτεχνία, αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με τον νοητό χρόνο όπως τον μετράμε εμείς. Μπορεί να δίνει τροφή στην ψυχή των ανθρώπων, να τους ημερεύει, να τους ενημερώνει, να τους ξεσηκώνει αλλά δε νομίζω ότι παίζει κυρίαρχο ρόλο στον μετασχηματισμό της κοινωνίας.
Φωτογραφία: Τέσυ Μπάιλα
Πότε γράφει κανείς ποίηση; Όταν δονείται από το πάθος των συναισθημάτων ή όταν απομακρύνεται από αυτό και βλέπει καθαρότερα;
Η Ποίηση δεν είναι μόνο πάθος και συναίσθημα είναι και γνώση, είναι και η αντίληψη που έχει ο καθένας για τα πράγματα. Μοιάζει με την Ιστορία, η Ποίηση, και αναλόγως την σκοπιά από την οποία βλέπει ο ποιητής την κοινωνία, καταγράφει τις εμπειρίες του, τα συναισθήματά του ή οτιδήποτε άλλοι. Δεν είναι μόνο συναίσθημα. Είναι και γνώση και εμπειρία, ακόμη και ο πολιτισμός που φέρνει ο καθένας μέσα του.
Είναι επικίνδυνη η ενασχόληση με την Ποίηση;
Να σας πω εγώ, δεν βλέπω να είναι επικίνδυνη. Καταρχήν η Ποίηση είναι μια ιδιωτική υπόθεση. Εμένα δεν με έμαθε κανείς να γράφω ποιήματα, και δε νομίζω ότι κάποιος κατάφερε να δημιουργήσει μια μέθοδο, μέσω της οποίας γράφει κανείς με έναν τρόπο επώδυνο ή λιγότερο επώδυνο ή ανώδυνο ή ευχάριστο. Το έναυσμα να γράψει κανείς ένα ποίημα μπορεί να το προκαλεί μία εικόνα στον δρόμο, ένα συναίσθημα, ένα κοινωνικό, πολιτικό ή πολιτιστικό γεγονός. Είναι πολλές οι αφορμές, που μπορεί να δοθούν σε κάποιον να γράψει, αλλά μέθοδος συγκεκριμένη, κατά την γνώμη μου δεν υπάρχει. Είναι ένας συνδυασμός παραγόντων. Κυρίως είναι το ταλέντο σε συνδυασμό με τη γνώση.
Ο Βαλερύ έλεγε ότι: «ένα Ποίημα δεν τελειώνει ποτέ. Μόνο εγκαταλείπεται». Συμμερίζεστε αυτή την άποψη;
Ναι, τη συμμερίζομαι. Βέβαια είναι ένα θεώρημα που το διατυπώνει ο Βαλερύ. Κάποιος άλλος μπορεί να έχει μια άλλη άποψη, αλλά εγώ συμφωνώ με αυτή.
Πώς βλέπετε το μέλλον της ελληνικής ποίησης; Υπάρχει σήμερα μια ελληνική σχολή ποίησης με τον τρόπο που τη γνωρίσαμε από την περίφημη γενιά του ’30, ή τη γενιά του ’70;
Εννοείται, πως υπάρχουν «σχολές», με την έννοια του τρόπου που αντιλαμβάνεται μια ομάδα ανθρώπων ή μια γενιά την Ποίηση. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει μια τέτοια «Σχολή» σήμερα. Κι αυτό γιατί, η εποχή μας χαρακτηρίζεται από μια ατομικότητα και μια διασπορά πρωτόγνωρη. Η «Σχολή» με την έννοια της γενιάς, με την έννοια της «έκφρασης», μπορεί να υπάρχει. Δεν ανήκω προσωπικά σε κάποια «Σχολή» και δεν ανήκα ποτέ. Επομένως, δεν μπορώ να έχω μια καθαρή άποψη επ’ αυτού που ρωτάτε.
Φωτογραφία: Τέσυ Μπάιλα
Και η γνώμη σας για τη γενιά που δημιουργεί μια συγκεκριμένη «σχολή»;
Όπως σας προείπα, είμαι ένας άνθρωπος που δεν έχω ενταχθεί σε μια γενιά. Βεβαίως, όταν ήμουν νέος και αμφισβητούσα τον κόσμο, ήθελα να ανήκω κι εγώ σε κάποια γενιά, μάλλον στην γενιά του ’70, όπως λέγεται. Με έκαιγε ο πόθος να βρίσκομαι δίπλα σε μεγάλους ποιητές, όπως ο κ. Μαυρουδής, ο κ. Πατίλης, ο κ. Νιάρχος… Αργότερα κατάλαβα, ότι δεν είναι εύκολο να μπεις σε μια γενιά. Να ανήκεις σε μια γενιά. Η ζωή με έκανε να καταλάβω, ότι δεν έχω τα προσόντα να ανήκω στην γενιά του ’70. Αργότερα, κάποιοι μίλησαν για μια καινούργια γενιά. Εκείνη του ιδιωτικού οράματος που κατά τη γνώμη μου είναι η γενιά του ’70 και μισό, αλλά ούτε εκεί είχα τα προσόντα να μπω. Διότι αν τα είχα, οι σπουδαίοι ποιητές που την δημιούργησαν, δεν με ενέταξαν ούτε σε αυτή. Αν είχα βεβαίως τα προσόντα, πιστεύω ότι δεν θα με παρέλειπαν… Αργότερα, άλλοι «ειδικοί» δεν με τοποθέτησαν ούτε στη γενιά του ’80.
Όταν λέτε «οι ειδικοί» ποιούς εννοείται;
Οι «ειδικοί», είναι αυτοί που δημιουργούν τις γενιές και εντάσσουν μέσα τους διάφορους ποιητές. Προφανώς είναι κάποιοι που κατέχουν μια γνώση παραπάνω, για να μπορούν να επωμίζονται την ευθύνη και το βάρος μια τέτοιας σπουδαίας δουλειάς, όπως είναι η ένταξη των ποιητών στη μια, ή στην άλλη γενιά. Πάντως εγώ δεν κατετάγην σε καμία γενιά. Ίσως να μην αντιλαμβάνομαι κιόλας, τι πει να πει γενιά! Ναι! Αυτό είναι τώρα που το σκέφτομαι! Αυτό είναι: δεν καταλαβαίνω τι πάει να πει η γενιά! Αντιλαμβάνομαι όμως, την μεγαλοσύνη της Ποίησης. Γνωρίζω μερικούς εξαιρετικούς ποιητές οι οποίοι και να μην εντάσσονταν σε κάποια γενιά, πάλι εξαιρετικοί ποιητές θα ήταν! Αυτοί είναι ο Γιάννης Βαρβέρης! Αν και γεννημένος το 1955, τον τοποθέτησαν στην γενιά του ’70. Κι ακόμη έναν εξαιρετικό ποιητή. Τον Μανόλη Πρατικάκη. Γνωρίζω ότι υπάρχουν κι άλλοι, πάρα πολύ καλοί ποιητές, όπως είναι ο Κώστας ο Μαυρουδής, ο Γιάννης ο Πατίλης, ο Θανάσης Νιάρχος, ο Αντώνης ο Φωστιέρης, ο Γιώργος ο Μαρκόπουλος, ο συγχωρεμένος Καραβασίλης, ο Μιχάλης Γκανάς….Αλλά και πάρα πολλοί άλλοι που είναι εξαιρετικοί ποιητές. Αλλά αυτοί όλοι στέκονται ως ποιητές και διαχρονικά. Εκτός γενεών. Υπάρχουν βεβαίως και άλλοι, όπως ο Κώστας Σοφιανός, εξαίρετος ποιητής, συνομήλικος σχεδόν όλων των παραπάνω, τον οποίων δεν τον βλέπω στις Ανθολογίες της γενιάς του ’70. Τι να πω;
Αν γράφατε εσείς σήμερα «γράμμα σε έναν νέο ποιητή» τι θα τον συμβουλεύατε να κάνει;
Δεν είμαι ο άνθρωπος που θα μπορούσε να δίνει χρήσιμες συμβουλές σε άλλους ανθρώπους. Μάλλον θα τον συμβούλευα να διαβάζει πολύ και να γράφει. Τίποτε άλλο. Δεν έχω καμιά ειδική συμβουλή που θα μπορούσα να δώσω. Και δεν είμαι σε καμιά περίπτωση μέσα στα συστήματα εκείνα που προάγουν την Ποίηση και τις τέχνες γενικότερα.
Ποιοι είναι οι σπουδαιότεροι ποιητές για εσάς;
Ο Σολωμός, ο Καβάφης, και ο Σεφέρης. Είναι κι άλλοι πολλοί καλοί και σπουδαίοι ποιητές. Αλλά η πηγές που αναβλύζουν κι απ’ όπου όλοι μπορούμε να πιούμε νερό, είναι ο Σολωμός, ο Καβάφης και ο Σεφέρης. Συνεχώς επανέρχομαι σ’ αυτούς τους τρεις. \
Τι μέλλον πιστεύετε ότι έχει η ελληνική ποίηση στο εξωτερικό; Πόσο γνωστή είναι;
Κοιτάξτε, εγώ έχω ζήσει στο εξωτερικό και μάλιστα έχω εκδώσει στη ρουμανική γλώσσα μια ανθολογία με 42 Έλληνες ποιητές, η οποία εκδόθηκε το 1984 σε 10.000 αντίτυπα και μέσα σε έναν χρόνο εξαντλήθηκε. Αλλά στην Ρουμανία, στο κομμουνιστικό σύστημα στο οποίο ζούσα και σπούδαζα τότε, όλες οι βιβλιοθήκες ήταν υποχρεωμένες να αγοράζουν από 3 έως 5 αντίτυπα και ήταν πάρα πολλές οι βιβλιοθήκες. Η «Ανθολογία» διαβάστηκε στη Ρουμανία πάρα πολύ. Την ιδέα την πήρα από έναν ελληνιστή, με καταγωγή από τα Γρεβενά, ο οποίος είχε εκδώσει το 1936 μια ανθολογία της ελληνικής Ποίησης, από τον Σολωμό ως το 1935-1936 που εκδόθηκε. Είχε ανθολογήσει περίπου 100 ποιητές, από τον Σολωμό μέχρι την δεκαετία του ’30. Αυτοί όμως που είναι γνωστοί ποιητές στο εξωτερικό, είναι ο Καβάφης και ο Σεφέρης. Έχω την εντύπωση ότι δε βοηθάει η ελληνική γλώσσα τους ξένους. Είναι μια γλώσσα παλιά, είναι πλούσια αλλά δεν ξέρω αν μπορούν να αποδοθούν τα νοήματά της. Πρέπει να είναι ένας πολύ καλός μεταφραστής. Εξ’ όσων γνωρίζω υπάρχουν στα Αγγλικά καλές μεταφράσεις αλλά νομίζω ότι όλα επικεντρώνονται στον Καβάφη και στον Σεφέρη.
Φωτογραφία: Τέσυ Μπάιλα
Ο σύγχρονος αναγνώστης είναι ικανός να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά της ποίησης ή έχει χάσει την παρθενικότητα των αισθήσεών του σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην μπορεί να κατανοήσει τη μαγεία της;
Υπάρχουν σήμερα αναγνώστες της Ποίησης; Είναι ένας μικρός , σε σχέση με την πεζογραφία, κύκλος ανθρώπων. Αναρωτιέμαι καμιά φορά, για ποιο λόγο σήμερα να διαβάζει κάποιος Ποίηση; Δεν μπορώ να απαντήσω. Από την άλλη, εκδίδονται άπειρες ποιητικές συλλογές. Θεωρώ, ότι στην Ελλάδα, υπάρχουν πιο πολλοί ποιητές, παρά αναγνώστες. Είναι ένα φαινόμενο που δεν μπορώ να το ερμηνεύσω.
Ο έρωτας τι ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας; Ο έρωτας είναι μια ανυψωτική δύναμη ή η ποίηση είναι μια εσωτερική διαδικασία που χρειάζεται απομόνωση;
Δεν είναι μόνο ο έρωτας αν και σίγουρα με ενέπνευσε ο έρωτας γιατί ερωτεύτηκα και με ιδιαίτερη ένταση. Εγώ έχω την τύχη να ζω με τη γυναίκα που ερωτεύτηκα. Έχω γράψει αρκετά ποιήματα που την αφορμή γι’ αυτά μου την έδωσε αυτός ο έρωτας. Ακόμα και στην πρόσφατη συλλογή μου που εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2017 και χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο ένα μέρος είναι τα πολιτικοκοινωνικά και στο δεύτερο μέρος υπάρχουν πολλά ερωτικά ποιήματα. Συνήθως έχουν τη μορφή των αναμνήσεων για έρωτες παράλληλους, ανομολόγητους πολλές φορές, που έμειναν κρυφοί. Μπορεί να με έχουν συγκινήσει κάποια μάτια που είδα μια φορά και δεν ξαναείδα ποτέ στη ζωή μου αλλά έγιναν αφορμή να γράψω ένα ποίημα. Ή μια κίνηση ή ένας λόγος.
Και η έμπνευση τι είναι για εσάς;
Τα ερεθίσματα τα παίρνει κανείς στον καθημερινό του βίο. Στην εργασία του, στη συμμετοχή του στα κοινά, που δεν είναι απαραίτητο να είναι οργανωμένη και καθοδηγούμενη. Όλοι όμως πιστεύουν σε κάποιες ιδέες. Αυτές μας κάνουν να βλέπουμε τις καταστάσεις και τα γεγονότα με έναν τρόπο δικό μας, να τα ερμηνεύουμε. Να μας επηρεάζουν, να δημιουργείται μια διαδικασία, η οποία μοιάζει με τη διαδικασία παραγωγής του κρασιού. Γίνεται μια ζύμωση μέσα στην ψυχή, ωριμάζει το κρασί και σιγά σιγά έρχεται η ώρα που αυτό το απόσταγμα, με τη βοήθεια της καλής γνώσης της γλώσσας αποδίδεται σε ένα ποίημα. Εγώ δεν κοιμήθηκα ποτέ έχοντας στο μυαλό μου ότι θα με επισκεφτεί η μούσα και θα με παρακινήσει να γράψω. Μια απλή διαδικασία είναι. Δε νομίζω ότι οι ποιητές διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους, απλώς έχουν το ταλέντο και τη γνώση να μετουσιώσουν κάποια πράγματα σε μια άλλη διάσταση.
Τελικά, κ. Κανελλόπουλε χρειάζονται οι ποιητές σε τόσο μίζερους καιρούς;
Νομίζω ότι οι ποιητές χρειάζονται σε όλους τους καιρούς. Αν αναφέρεστε σε «μίζερους καιρούς» εννοώντας τον καιρό της κρίσης, πέρα από τους ποιητές νομίζω ότι χρειάζεται ομοθυμία και συναντίληψη των ανθρώπων για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες. Δεν θέλω να αποδώσω για την υπάρχουσα κρίση σε «γενιές», όπως πολύ άκριτα λένε διάφοροι, ότι ευθύνεται η γενιά του πολυτεχνείου, επί παραδείγματι, λες και η γενιά του Πολυτεχνείου δεν πρόσφερε τίποτα. Αν μιλάμε ελεύθεροι σήμερα εδώ και δεν υπάρχει η αναπνοή του ασφαλίτη στην πλάτη μας, ένα μερίδιο αυτής της δημοκρατίας, την οποία βιώνουμε την έχει οπωσδήποτε η γενιά του Πολυτεχνείου. Και με τα λάθη της, και με τις αδυναμίες της, ακόμα και με τις κακές επιλογές πολλών εκπροσώπων της. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν είχαμε μια παρέμβαση ενάντια σ’ ένα στρατιωτικό, φασιστικό καθεστώς, ενάντια σε μια δικτατορία. Αλλού είχαμε εξεγέρσεις εναντίον κομμουνιστικών καθεστώτων. Μην ξεχνάτε τα γεγονότα του 1989 στη Ρουμανία ή τα γεγονότα στην Ανατολική Γερμανία ή στην Ουγγαρία του 1956 που εξεγέρθηκε ο λαός ενάντια των κομμουνιστών. Δηλαδή, τη δύσκολη κατάσταση, την ξεπερνάει ένα σύνολο ανθρώπων όταν λειτουργεί με βάση τον ορθό λόγο, δεν περιμένει τη βοήθεια από το Άγιο Πνεύμα και τη Μεγαλόχαρη. Το να μας βοηθήσει η Παναγία είναι ιδιωτικής φύσεως όραμα. Χρειάζεται να έχουμε μια συναντίληψη, να πιστεύουμε στον «ορθό λόγο». Να παίρνουμε τα μέτρα μας. Αυτό πρέπει να γίνει, και δεν γίνεται. Δεν αναγνωρίζουν όλοι την ουσία του προβλήματος. Οι κυβερνώντες κυβερνούν με τον τρόπο που τους βολεύει για να ικανοποιούν έναν φαύλο εκλογικό σώμα, ένα υπερτροφικό δημόσιο, να ικανοποιούν τους οπαδούς τους και οι άλλοι να υποφέρουν. Να στηρίζουν άκριτα ένα δημόσιο το οποίο θα πρέπει να βοηθά και να εξυπηρετεί τους ανθρώπους. Αλλά δε γίνεται κάτι τέτοιο και δανείζεται η χώρα διαρκώς για να συντηρεί ένα δημόσιο. Αυτή είναι η λεγόμενη φαυλοκρατία. Το καθεστώς αυτό επικρατεί από το 1832. Δεν έχει σημασία ποιος κυβερνάει.
Θα μας πείτε δυο λόγια για το περιοδικό «Οροπέδιο»;
Το περιοδικό «Οροπέδιο» προέκυψε το 2006. Ήταν μια διαδικασία «αγαπητικής μίμησης». Τότε αντιλήφθηκα ότι θα σταματούσε το περιοδικό «Πλανόδιον», το οποίο αγαπούσα πάρα πολύ, το οποίο εξέδιδε ο φίλος ζωής, ο Γιάννης Πατίλης, κι επειδή ήθελα να του μοιάσω —δεν το έχω καταφέρει γιατί δεν είναι δυνατόν τα ινδάλματά μας να τα πλησιάσουμε κατά απόλυτο τρόπο— έτσι επιχείρησα και εξέδωσα το «Οροπέδιο» και νομίζω είναι μια καλή προσπάθεια. Στο εγχείρημα αυτό, μιμήθηκα τον Πατίλη σε πολλά πράγματα: στο σχήμα του περιοδικού το οποίο είναι το ίδιο με του Πλανοδίου, στο πολυτονικό σύστημα, προσπαθώ να κρατήσω μια ποιότητα στον βαθμό που τα δικά μου κριτήρια το επιτρέπουν. Νομίζω ότι κάτι κατάφερα κι εγώ! Το Οροπέδιο έχει αφήσει το ίχνος του στην Νεοελληνική Λογοτεχνία και στον πολιτισμό, γιατί δεν είναι μόνο λογοτεχνικό περιοδικό. Έχω κάνει αφιερώματα και πέραν της Λογοτεχνίας. Όπως αυτό για τον οικονομολόγο και Δάσκαλο, τον αγαπημένου μου Αδαμάντιου Πεπελάση και για τον αγωνιστή Σάκη Καράγιωργα, κι ακόμη δύο αφιερώματα για την πατρίδα μου την Ηλεία: ένα για τις φωτιές στην Ηλεία κι ένα γενικότερο με τις αναμνήσεις της κ. Μαρίας Χαλκιοπούλου για αυτήν. Τέλος, το τεύχος που θα κυκλοφορήσει την Άνοιξη θα είναι αφιερωμένο στον πεζογράφο Δημήτρη Νόλλα.
Πώς προέκυψε το όνομα «Οροπέδιο»;
Όλοι το συγχέουν με μια ποιητική συλλογή που είχε εκδώσει ο Μιχάλης Κατσαρός, με τον οποίο υπήρξα φίλος. Δεν έχει όμως καμία σχέση με το Οροπέδιο του Κατσαρού. Αν ανοίξετε την πρώτη σελίδα που έχει την ταυτότητα του περιοδικού γράφει ότι πρόκειται για μια περιοδική έκδοση που εκδίδεται στο χωριό μου, την Νεμούτα, πάνω από την αρχαία Ολυμπία. Το χωριό μου βρίσκεται στο Οροπέδιο Φολόης και από αυτό πήρα το πρώτο συνθετικό και βάφτισα το περιοδικό και νομίζω ότι είναι πολύ πετυχημένο.
Πρόσφατα κυκλοφόρησε μια συλλογή διηγημάτων σας από τις εκδόσεις Κίχλη με τίτλο «Ο θάνατος του Αστρίτη και άλλες ιστορίες». Πείτε μας χρειάζεται να «προδώσει» ο ποιητής την ποίηση για να περάσει στην πεζογραφία;
Ε, ναι την πρόδωσα την Ποίηση. Και ποιήματα και διηγήματα γράφω από πάρα πολύ μικρός αλλά δεν είχα την ίδια εκτίμηση στα πεζά μου. Πίστευα ότι τα ποιήματά μου, είναι πολύ καλύτερα από τα πεζά μου. Κάποια στιγμή όμως αντιλήφθηκα ότι και τα πεζογραφήματά μου έχουν κάτι να πουν και τα έδωσα σε δυο τρεις ανθρώπους να τα διαβάσουν. Ένας εξ’ αυτών ήταν ο συγχωρεμένος ο φίλος μου, ο Βαγγέλης Αποστολόπουλος, ο οποίος σε μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο της ζωής μου, τα διάβασε, και ήταν ο πρώτος άνθρωπος που με ώθησε και επέμενε να τα εκδώσω, πολλές φορές κλαίγοντας, λέγοντάς μου να μην είμαι αυτοκατασροφικός. Πίστευε και στην ποίησή μου και στα διηγήματά μου και με έκανε να σπάσω αυτή την ντροπή κι έτσι απευθύνθηκα στην κ. Κριτσέλη που έχει τις εκδόσεις Κίχλη και εκδόθηκε αυτό το ωραίο βιβλίο, για το οποίο την ευχαριστώ. Όπως ευχαριστώ και την Εύη την Τσακνιά για τα περίφημα σχέδια και τις βινιέτες που έκανε για το βιβλίο μου, στο οποίο προσθέτουν μεγάλη ομορφιά.
Φωτογραφία: Ντίνα Σαρακηνού
Θα θέλατε να προσθέσετε κάτι και να κλείσουμε έτσι αυτή τη συνέντευξη;
Δεν έχω κάτι άλλο να πω. Να πω μόνο ότι είμαι πολύ ικανοποιημένος στη ζωή μου, παρά τις αντιξοότητες και τις δυσκολίες που αντιμετώπισα, και ενώ δεν είχα χέρι βοηθείας από πουθενά, κυριολεκτώ από πουθενά, δε συμβιβάστηκα για να ζητήσω ανταλλάγματα από το κράτος, από διάφορα συστήματα που λειτουργούν μέσα στην κοινωνία, από ενώσεις συγγραφέων, από συνδικάτα εργαζομένων, από πολιτικά κόμματα ή από προσωπικότητες. Ό,τι έγινα, έγινα μόνος μου. Ξεκίνησα να εργάζομαι από δεκατεσσάρων χρονών σε τυπογραφεία, βιβλιοδετεία και εκδοτικούς οίκους. Σε εμπορικά καταστήματα και περιοδικά όπως το «Φαντάζιο». Έχω κάνει διάφορες δουλειές για να ζήσω. Τέλειωσα τη Φιλοσοφική σχολή Αθηνών, κάποια χρόνια υποδύθηκα τον ρόλο του καθηγητή, μεταφράζω ρουμανική λογοτεχνία, έχω γράψει πολλά διηγήματα και η επόμενη συλλογή μου θα κυκλοφορήσει, μετά από ένα, ενάμισι χρόνο. Είμαι ευχαριστημένος που η πρώτη μου συλλογή διηγημάτων έγινε αντικείμενο πολλών καλών κριτικών κι ευχαριστώ πολύ τους ανθρώπους που έγραψαν για τα διηγήματά μου.
Ο κος. Δημήτρης Κανελλόπουλος, διαβάζει για το Literature.gr απόσπασμα από το βιβλίο του ”Ο Θάνατος του Αστρίτη και άλλες ιστορίες ”, Εκδόσεις Κίχλη, 2018
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
