Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 


Συναντήσαμε την Τίνα Μανδηλαρά στα Εξάρχεια, εκεί θέλησε να φωτογραφηθεί μπροστά στα ζοφερά graffiti φαντασιοκοπήματα, εκεί όπου η ψυχή των Εξαρχείων ανακυκλώνεται με των περαστικών και οι καρικατούρες- μια γνήσια μελαγχολική οπτική- εναντιώνονται στο αποπνικτικό κλίμα της ελληνικής κρίσης.

Οι σπουδές φιλοσοφίας δεν την καθορίζουν όπως μας δηλώνει και αν ο ετεροπροσδιορισμός καταργείται από την αυτοπαρατήρηση, τότε σίγουρα η Τίνα Μανδηλαρά προβάλλει ένα δικό της αστραφτερό και αυθεντικό χαρακτήρα.

Δημοσιογραφεί από το 2000 σε περιοδικά και εφημερίδες, συνομιλεί με σπουδαίους σύγχρονους καλλιτέχνες ενώ στις σκέψεις της ζωντανεύουν αναδρομικά πολλαπλάσιοι και σημαντικότεροι του περασμένου αιώνα. Και αναρωτιέται κανείς πόσο περισσότερο συναισθηματικό βάρος έχει το αριστερό της χέρι σε σχέση με το δεξί αλλά δεν τολμούμε να ρωτήσουμε. Σεβόμαστε το δυσεξήγητο.

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η Τίνα Μανδηλαρά κατέχει μια μείζονα ερμηνεία και κοσμοαντίληψη της λογοτεχνίας και αυτό μεμιάς αντικρούει τη δήλωση στον τίτλο. Αν εκείνη δεν  είναι μέρος της  σημερινής διανόησης, αν εκείνη δεν αφουγκράζεται την σπίθα μιας υπαρξιακής αναστάτωσης, αν εκείνη δεν βιώνει πρώτη  την περιπέτεια των ιδεών, αν εκείνη δεν μετασχηματίζει, σε προσιτό για εμάς, αυτό το δυσεξιχνίαστο παιχνίδι των επαναστατικών σκέψεων, αν εκείνη δεν γίνεται με τα άρθρα της  opinion maker, τότε ποιος;  

Είναι μεγάλη μας τιμή να φιλοξενούμε την Τίνα Μανδηλαρά στο Literature.gr.

 Ντίνα Σαρακηνού 

Ιούνιος 2016

separator

  

 

Πώς βλέπει την επικαιρότητα μια δημοσιογράφος με επίσημες σπουδές  φιλοσοφίας;

Δεν ξέρω αν μπορώ να μιλήσω για επίσημες σπουδές αφού η φιλοσοφία αναφέρεται στον κατεξοχήν ερασιτέχνη (έρως & τέχνη), δηλαδή σε αυτόν που αναζητά τον έρωτα, που κατατρύχεται από το άγχος του θανάτου και που θέλει να γλυτώσει μια και καλή από τα αδιέξοδα της πιο βαρετής πραγματικότητας. Μια δόση αιωνιότητας, την οποία διεκδικεί η φιλοσοφία, μπορεί ενίοτε να κάνει πιο ενδιαφέρουσα τη ζωή μας και ίσως εδώ να υπεισέρχεται και ο παράγων επικαιρότητα στην οποία αναφέρεστε. Άλλωστε ο Έγελος, ένας καθαρόαιμος φιλόσοφος από τους λίγους, παραδεχόταν πως η ανάγνωση της εφημερίδας είναι καθημερινή προσευχή, με την έννοια ότι ο άνθρωπος αποκτώντας δική του άποψη για τα όσα συμβαίνουν στο σύμπαν και διαμορφώνοντας ο ίδιος την επικαιρότητα μπορεί και λειτουργεί όχι μόνο κριτικά αλλά και παρεμβατικά. Οπότε για εμάς που δεν συμβιβαζόμαστε με το λίγο και θέλουμε να το μετατρέψουμε σε απόλυτη συνθήκη ή ομορφιά, η φιλοσοφία είναι κάπως σαν μονόδρομος αφού μετατρέπει τα γεγονότα της επικαιρότητας σε ιδέες. Όπως έλεγε και ο αγαπημένος μου Κίρκεγκωρ «το θέμα είναι να βρεις μια αλήθεια δική σου, μια ιδέα για την οποία μπορείς να ζήσεις και να πεθάνεις». Κι αυτό το πιστεύω απόλυτα. 

tina_mandilara_literature16

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Σε μια συνέντευξή της σε εσάς η Πατι Σμιθ είχε πει: «Ποτέ δεν κατάφερα να βάλω διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή αφού από μικρή ένιωθα ονειροπόλα, ένας Πήτερ Παν στον άγριο κόσμο των ενηλίκων». Πόσο ονειροπόλα δηλώνει η Τίνα Μανδηλαρά και, τελικά, τι πιστεύετε; η τέχνη «αντέχει την λογική;»

Μα πόσο ωραία ερώτηση! στο μυαλό μου είστε. Απόλυτα και αμετανόητα ονειροπόλα, δεν κατοικώ ούτε στιγμή στον πλανήτη του ρεαλισμού, δεν επικοινωνώ με οτιδήποτε θέλει να με επαναφέρει απότομα στην πραγματικότητα. Και χαίρομαι που γνωρίζω αυτά τα αιθέρια εξωτικά όπως η Πάτι ή η άλλη η Πόλυ Χάρβει που έβλεπα στη συναυλία τις προάλλες. Άσε που η λογική έχει κόψει τις διπλωματικές σχέσεις μαζί μου προ πολλού.

tina_mandilara_literature2

Τίνα Μανδηλαρά,/ Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Παραφράζοντας τον Πόε που έλεγε ότι η ποίηση για εκείνον δεν ήταν σκοπός αλλά πάθος, θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε αν η δημοσιογραφία είναι για εσάς ένα πάθος.

Πάντα. Σκεφτόμουν τις προάλλες πόσο δυστυχισμένα είναι τα παιδιά που νομίζουν ότι η δημοσιογραφία δεν θέλει κυνήγι, άγχος, παίδεμα, απώλεια κάθε έννοιας προσωπικής ζωής. Είναι 24ωρη αφοσίωση, τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο από αυτό.

tina_mandilara_literature10

Τίνα Μανδηλαρά,/ Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Είναι- ή τουλάχιστον οφείλει να είναι- ένας κριτικός λογοτεχνίας αμερόληπτος απέναντι σε κάθε νέο μυθιστοριογράφο ανεξάρτητα από την εμπορικότητα ή τις επιχειρηματικές επιλογές του εκδοτικού οίκου στον οποίο ανήκει;

Κατ’αρχάς είναι μεγάλη η συζήτηση για το πώς ακριβώς ορίζεται ο κριτικός λογοτεχνίας, ένας τίτλος που παραπέμπει στην έννοια της αυθεντίας την οποία απεχθάνομαι σφόδρα. Θα προτιμούσα τον τίτλο αναγνώστης. Κι ως αναγνώστης πάντα διαγράφεις ένα δικό σου πλάνο αναφοράς, ανεξάρτητα με το τι ορίζουν και επιβάλλουν οι μόδες. Το κριτήριο σου, που σε ωθεί να ανοίξεις ένα βιβλίο και όχι κάποιο άλλο, σε βοηθάει να καταλάβεις από τις πρώτες γραμμές αν αξίζει ή όχι να συνεχίσεις. Ενδεχομένως να επηρεάζεσαι από τον εκδοτικό οίκο ή τον θόρυβο που έχει προηγηθεί αλλά αν δεν μπορείς να κρίνεις σύμφωνα με την αυστηρή δική σου εννοιολογική σκευή, τότε έχεις αποτύχει όχι μόνο ως κριτικός αλλά κυρίως ως αναγνώστης.

tina_mandilara_literature17

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Σύμφωνα με τον Όσκαρ Ουάιλντ: «Ο κριτικός οφείλει να εκπαιδεύει το κοινό. Ο καλλιτέχνης οφείλει να εκπαιδεύει τον κριτικό». Πιστεύετε ότι οι σύγχρονοι κριτικοί λογοτεχνίας στη χώρα μας ενστερνίζονται την άποψη αυτή;

Δεν ξέρω τι κάνουν οι κριτικοί ή οποιαδήποτε κάστα. Ο Όσκαρ μάλλον κάτι ήξερε παραπάνω όταν δεν τον ενδιέφερε το τι έκαναν οι άλλοι. Συμφωνώ απολύτως μαζί του έτσι κι αλλιώς-κι όχι με τους άλλους.

tina_mandilara_literature11

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Ο Μπόρχες ζητούσε να κρίνουν τον ίδιο από τα οράματα και τα σχέδιά του. Ποιες είναι οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζεται ένας κριτικός λογοτεχνίας για να προσεγγίσει ένα έργο;

Τέλεια ερώτηση και ο σπουδαίος Μπόρχες το έθεσε απολύτως ως έχει. Σημασία έχει πάντα το έργο, το όραμα και οι ιδέες- ούτε καν ο συγγραφέας. Γι αυτό και πιστεύω στην αυτονομία του έργου ή στα ετερώνυμα-κάτι ήξερε και ο Μπόρχες που είχε δει την ταυτότητα να αλλοιώνεται, να παραλλάσσεται να καθρεφτίζεται στα νερά του ποταμού του Ηρακλείτου. Επέμενε πως «είμαστε το ποτάμι και η αντανάκλαση μας αλλάζει στο νερό του εναλλασσόμενου καθρέφτη στο κρύσταλλο που αλλάζει σαν τη φωτιά» ή κάπως έτσι θέλοντας να καταδείξει πως η ταυτότητα του λογοτέχνη είναι εξίσου ευμετάβλητη με την ύπαρξή του. Το έργο είναι αυτό που μένει κι όχι ο ευμετάβλητος εαυτός. Κι αυτό καλείσαι να κρίνεις για να κριθείς. Όλοι κρινόμαστε εν τέλει. 

tina_mandilara_literature5

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Ποια είναι τα χειρότερα βιβλία που διαβάσατε την προηγούμενη χρονιά;

Κάθε φορά που ανοίγω ένα πολυδιαφημισμένο, απολύτως βαρετό πόνημα που είμαι σίγουρη ότι κανείς δεν έχει διαβάσει, το παρατάω, βάζω ένα ουίσκι και ανοίγω τον Σελίν. Αυτός σιχτιρίζει άλλωστε καλύτερα από μένα. Βρίζει τις μετριότητες και σου θυμίζει γιατί η ζωή είναι μικρή για να την αναλώνεις με μέτρια ή κακά βιβλία.

tina_mandilara_literature3

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Στις μέρες μας αυτοπροσδιορίζονται ως «βιβλιοκριτικοί» διάφοροι αναγνώστες που διατηρούν ένα βιβλιοφιλικό μπλογκ ή απλώς μια ανάλογη σελίδα στο facebook. Πώς χαρακτηρίζετε εσείς αυτό το φαινόμενο και πού οδηγείται η λογοτεχνία μέσα από μια τέτοια πρακτική;

Τώρα μου άγγιξατε πολύ ευαίσθητη χορδή. Υπάρχουν διάφορα βιβλιοφιλικά μπλογκ που εκτιμώ απεριόριστα και που δεν γνωρίζω καν σε ποιους ανήκουν-όπως το Πανδοχείο-και άλλα που θεωρώ ότι θα έπρεπε ακόμα και να απαγορευτούν (και εδώ ξυπνάει μέσα μου η απολυταρχική πλατωνική συνείδηση). Υπάρχει η αντίληψη ότι η κριτική εξαντλείται στην υποκειμενική πρόσληψη ή στην αναγνωστική διαδικασία αλλά δυστυχώς εκεί ακριβώς είναι που αρχίζει. Πρέπει να επιστρατεύσεις πολλά εργαλεία-γνώσης, αντίληψης, θεωρητικής σκευής-για να καταθέσεις μια εκτίμηση και δεν αρκεί να διαβάζεις ένα βιβλίο με τον ίδιο τρόπο που θα έφτιαχνες πατάτες γιαχνί. Ο Παπαγιώργης αναρωτιόταν πολύ σωστά γιατί να τιμωρείται ένας γιατρός που έκανε λάθος σε μια επέμβαση και όχι ένας κακός φοιτητής φιλοσοφίας ή κακός αναγνώστης. Δεν μπορεί να διαβάζεις φερ’ ειπείν την κριτική της Κατερίνας Σχινά-την οποία εκτιμώ απεριόριστα-και στη συνέχεια της κυρά Σούλας ή του μπάρμπα Φώτη. Κάτι πάει λάθος. 

tina_mandilara_literature6

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Επίσημη κριτική αξιολόγηση ενός κειμένου σημαίνει απλώς μια υποκειμενική άποψη ή ταξινόμηση ενός βιβλίου στη διαχρονική του αξία ως προωθητικό υλικό του πολιτισμού;

Νομίζω ότι η πολύ καλή σας ερώτηση ορίζει αυτομάτως την απάντηση. Προφανώς το δεύτερο αλλά η προσωπική κατάθεση είναι που προσθέτει το αλατοπίπερο της στιγμής στο σώμα της αιωνιότητας.

tina_mandilara_literature22

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Έχουμε στην Ελλάδα τέτοιους κριτικούς λογοτεχνίας, ικανούς να δουν ξεκάθαρα μια νέα άνοιξη να καταφτάνει όταν όλα γύρω του θυμίζουν σκοτεινό χειμώνα;

Από όλα έχουμε στην Ελλάδα, αρκεί να τα ψάχνουμε-και καλούς κριτικούς και καλή φέτα. Απλώς, όπως πάντα και όπως σε όλες τις εποχές, το καλό μειοψηφεί. Τους συντρόφους ο Σεφέρης τους έβλεπε να πέφτουν από το τραγούδι των σειρήνων ή να τους τρώνε τα σκυλιά. Λίγοι μένουν πάντα στο ταξίδι.

tina_mandilara_literature7

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Με το πέρασμα των ετών, μιας που ασχολείστε με την κριτική χρόνια τώρα, έχει αλλάξει ο τρόπος και τα κριτήριά σας σχετικά με το πώς αξιολογογείτε ένα λογοτεχνικό έργο; Έχετε πλέον μια διαφορετική οπτική, συνολικά για τη λογοτεχνία, σε σχέση με αυτή που είχατε ξεκινώντας αυτή την πορεία;

Ξεκίνησα με μπόλικα καντάρια βεβαιότητας και δοκησισοφίας και τώρα έχω φτάσει να λέω πως δεν ξέρω τίποτα. Ίσως να μην γίνεται αλλιώς όταν βλέπεις τις βιβλιοθήκες-αυτές τις απέραντες του Μπόρχες-να ορθώνονται απειλητικά για να σου θυμίσουν ότι είσαι ο κόκκος της άμμου μπροστά στο απέραντο θαύμα της γνώσης. Όταν διαβάζω φερ’ειπείν τα δοκίμια του Μπόρχες ή τις κριτικές του Στάινερ-ή ακόμα και του συγχωρεμένου του Έκο, νιώθω απλώς ασήμαντη. Απλώς προσπαθώ να μεταφέρω, όσο μπορώ, στον αναγνώστη τον ενθουσιασμό μου από κάποιο βιβλίο που αγάπησα, που μου άλλαξε τη ζωή ή τη μέρα και μου άνοιξε δρόμους. Με βοηθάνε σε αυτό οι μπόλικες εργατοώρες πάνω από τα βιβλία και η θεωρία. Αν όμως δεν πίστευα πως το άρμα της ψυχής δεν αναζητά απλώς κάποιες μακρινές ιδέες αλλά την ίδια μας την ανάσα που είναι τελικά η γνώση, δεν θα έγραφα για βιβλία.

tina_mandilara_literature8

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Μετά από τόσα χρόνια σ’ αυτό το χώρο, ποιες είναι οι προσωπικότητες που γνωρίσατε και σας άγγιξαν περισσότερο;

Αρκετές και όχι απαραίτητα εν ζωή. Περισσότερο από αυτούς που γνώρισα είναι αυτοί που κατοικούν στην καρδιά και στη φλέβα μου (έχω άλλωστε χτυπήσει τατουάζ τον Φραντς Κάφκα, τον αιώνια κρυμμένο πίσω από τα βιβλία που ποτέ δεν τολμούσε να εκδώσει). Θα συμφωνούσα με μια ‘φιλενάδα’ μου την Πατρίτσια Χάισμιθ που έλεγε πως «οι άνθρωποι θα έπρεπε να μπορούν να εκφράζουν ελεύθερα τις ανωμαλίες, διαστροφές, μαύρες σκέψεις που έχουν στο κεφάλι τους. Οι τρελοί είναι οι μόνοι δραστήριοι άνθρωποι και αυτοί θα έπρεπε να φτιάξουν τον κόσμο». Αυτοί είναι οι άνθρωποί μου και τους αφήνω να εκφράζονται ελεύθερα και να λένε ότι θέλουν. Αρκεί να το κάνουν ωραία ή σωστά. Τίποτα δεν γίνεται χωρίς γοητεία, έρωτα ή τρέλα. Φεύγω μακριά όταν ακούω για πνευματικές σχέσεις και διανοούμενους.

tina_mandilara_literature44

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

tina_mandilara_cover_literature2

Τίνα Μανδηλαρά / Φωτογραφία Βάσω Μαραγκουδάκη

Η φωτογράφηση έλαβε χώρα στην περιοχή των Εξαρχείων, στο Βιβλιοπωλείο ”Πολιτεία” Ασκληπιού 1, Αθήνα 106 79 και στο εστιατόριο ‘γιάντες”, Βαλτετσίου 44, Εξάρχεια.  Τους ευχαριστούμε θερμά για την φιλοξενία. 

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular