Παιδαγωγός, πεζογράφος, κριτικός, δοκιμιογράφος και ποιήτρια πρωτίστως, η Ελένη Χωρεάνθη έχει επαξίως διανύσει μια μεγάλη πορεία στο χώρο της λογοτεχνίας και το έργο της υπερβαίνει τους σαράντα τίτλους.  Έχει δημοσιεύσει άπειρα κριτικά κείμενα, βιβλία για παιδιά και εφήβους,  μυθιστορήματα, ιστορίες από το αρχαίο δράμα και 17 ποιητικές συλλογές.  Τα ποιήματά της –ελληνοκεντρικά, άνθρωποκεντρικά και προσωδιακά—άλλοτε αποκαλύπτουν και άλλοτε αινιγματίζουν.  Έχουν εικονοπλαστική δύναμη χάρη σε λέξεις-εργαλεία, χρωματισμένες στις αποχρώσεις των τόπων, των μορφών, των συναισθημάτων κυρίως.  Κι αν κάπου στέκουν αινιγματικά είναι γιατί μοιάζουν με εκείνο το παγόβουνο, με το οποίο ο Hemingway είχε παρομοιάσει την τέχνη: φαίνεται μόνο το ένα του όγδοο, η κορυφή του.  Το κεκρυμμένο εναπόκειται στους άλλους να το διακρίνουν και να το προσλάβουν μέσα από τη δική τους αισθητική. 

Στην ποίηση της Χωρεάνθη υπάρχουν διάφορες πύλες εισόδου: Περιδιαβαίνοντας τους τίτλους των περιεχομένων, ανοίγοντας το βιβλίο σε μια τυχαία σελίδα, διαβάζοντας το πρώτο και το τελευταίο ποίημα, μελετώντας  τα ποιήματα ένα-ένα, ή καθυστερώντας στην κεντρική πύλη, στις εξωτερικές λεπτομέρειες, τις λεγόμενες περικειμενικές. Συνήθως, το ίδιο το εξώφυλλο, τα χρώματά του, ο τίτλος και ένα απόφθεγμα στην προμετωπίδα, λειτουργούν προκαταρτικά και αποτελούν  ένα είδος εισόδου στην ατμόσφαιρα του ποιητικού σύμπαντός της.  Έτσι κι εδώ. 

Ο τίτλος, στην προκειμένη περίπτωση, συναντά το βλέμμα αινιγματικά, και την ακοή ψιθυριστά, ωσάν ανεπαίσθητος ηχητικός παφλασμός απροσδιορίστου  προελεύσεως.  Η συνήθεια του αριθμού. Άραγε τι να σημαίνει;  Παρατηρούμε προσεχτικά την φωτεινή, αφηρημένη εικόνα στο εξώφυλλο, φιλοτεχνημένη από την συγγραφέα και εικαστικό Φιλομήλα Βακάλη. Εκ πρώτης όψεως δεν αποκαλύπτει.  Ως αφηρημένη τέχνη έχει το προνόμιο να απεικονίζει χωρίς να είναι υποχρεωμένη να εξηγεί. Δίνει πολλά και τίποτα το συγκεκριμένο. Με μια δεύτερη, όμως, ίσως και τρίτη ματιά, διαφαίνεται εγκιβωτισμένος στο εσωτερικό της ο αριθμός 2 παραπέμποντας συνειρμικά στη δυάδα, στο ταίρι και σε μια πλειάδα ενωτικών συνδυασμών.  Άλλωστε, η  ποίηση της Χωρεάνθη όπως κάθε λογοτεχνική δημιουργία, είναι πράξη γενεσιουργή, η ιερή ένωση της Ευαισθησίας και του Λόγου, τα δύο αυτά αντίθετα ως προς το γένος ουσιαστικά.   

Η Ελένη Χωρεάνθη αντλεί τα θέματά της από τις αναμνήσεις των νεανικών της χρόνων, την αγάπη για την ελληνική γη, τη φύση, την ιστορία, την ανησυχία της για την τύχη του τόπου, την επικαιρότητα, την αγαπητική σχέση των ανθρώπων, αλλά και την τραγική ειρωνεία με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπος ο συνάνθρωπος.  Εμπνέεται από αρχαία κείμενα, από τον εκφραστικό πλούτο της ελληνικής γλώσσας, αλλά και από τους μεγάλους Έλληνες ποιητές.   Τα δύο αποφθέγματα, τα οποία παραθέτει στην προμετωπίδα –από το Άσμα Ασμάτων και τις Φωνές του Καβάφη–λειτουργούν ως πυξίδα και καθοδηγούν τον αναγνώστη να διεισδύσει αισθαντικά στον ποιητικό της κόσμο. «Ότι κραταιά ως θάνατος αγάπη» και αμέσως παρακάτω ο νοσταλγικός Καβαφικός στίχος:  «Ιδανικές φωνές αγαπημένες… Κάποτε μες στα όνειρά μας ομιλούνε, κάποτε μες στη σκέψη τες ακούει το μυαλό». Σ’ αυτά τα δύο αποφθέγματα συνοψίζεται η  ουσία της ποίησής της.  Ο αναγνώστης  την συλλαμβάνει να ξεπροβάλλει  ανάγλυφα μέσα από το πλέον αντιπροσωπευτικό ποίημα, το οποίο δίνει τον τίτλο του στη συλλογή. 

«Έφυγαν όλοι τους/ άλλος γι’ αλλού/καθένας με τον τρόπο τον δικό του/τραβήξανε κατά το ρεύμα του νερού…  Έκτοτε/μου έγινε συνήθεια ο αριθμός/μετράω θανάτους και νεκρούς/που πέρασαν από τη ζωή μου άφθαρτοι/κι αλώβητοι».

Η «συνήθεια» αποτελεί το σημαινόμενο και κατέχει σταθερή θέση αναφοράς στην ποιητική της Χωρεάνθη.  Ως προσωπική εμπειρία γίνεται αντιληπτή προσμετρώντας την με «αριθμούς», στην προκειμένη περίπτωση με λέξεις εικονοπλαστικής δύναμης, τα λεγόμενα σημεία στη γλώσσα της λογοτεχνικής γραφής. Λέξεις, βεβαίως, επιλεγμένες επίπονα, περίτεχνες και ποιητικά επεξεργασμένες. Στη μελαγχολική «συνήθειά της» κυριαρχούν οι προσωπικές αναμνήσεις, η νοσταλγία για τα αγαπημένα πρόσωπα που έφυγαν, αφήνοντας όμως πίσω τους την κραταιά σαν το θάνατο αγάπη. «Ο θάνατος είναι το μόνο δεδομένο», μας λέει σε ένα άλλο της ποίημα προσδίδοντάς του μάλιστα δοσοληπτικές ιδιότητες και αιχμηρούς χαρακτηρισμούς. 

 «Ο άτεγκτος/ο τανυλεγής και ανοικτίρμων/ο δολερός επιτηδευματίας/ο αργυραμοιβός/ο απηνής/ο ψυχοβγάλτης». 

Η αντιθετική ωστόσο σχέση αγάπης και θανάτου, έρωτα και θανάτου άλλως ειπείν,  μολονότι τραυματική, είναι σχέση γενεσιουργή υπό την έννοια της ποιητικής δημιουργίας.  Τότε, η απουσία των αγαπημένων μεταλλάσσεται σε παρουσία, η απώλεια σε εύρεση, ο λαβωμένος σε αλώβητο, η φθορά σε αφθαρσία ενώ το πένθιμο και μελαγχολικό ποίημα αναδύεται ως άσμα λυτρωτικό. 

«Ζωγραφώ αισθήματα/και συναισθήματα στον καμβά/την ψυχή μου/με το ρυθμό που τα βήματά μου ορίζει/κάθε ψηφί του ποιήματος/στο ταμπλό του νοήματος που δεν τελείωσε/και δεν θα τελειώσει… […] Κεντώντας με άτμητο φως αναμνήσεις στην πέτρα/την αιωνιότητα οσφραίνομαι/Ζωγραφώντας ψηφιά στον καμβά τα όνειρά μου/τρελαίνομαι/ […]φορτωμένη ευωδιές από έρωτα πόνο/μνήμη τυλιγμένη στις ρυτίδες του χρόνου/επιμένω να κεντώ παραμύθια/ψηφιδωτό στον καμβά μου/στο έρεβος/χάραξε η νύχτα στο λευκό της οθόνης».

Έξι χρόνια μετά την περίφημη συλλογή της η Σιωπή των Αμνών (Ζαχαρόπουλος 2011), η Ελένη Χωρεάνθη επιμένει ποιητικά και συνεχίζει να κερδίζει επάξια το πρόσωπο της «συνήθειάς της» κεντώντας με λέξεις και φωτίζοντας τη μελαγχολία του γραπτού υφαντού  της με το φως του ποιητικού λόγου.  

Η Γεωργία Γαλανοπούλου σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία στην Αμερική και είναι απόφοιτος του Scripps College, του Columbia University και του USC (University of Southern California). Εργάστηκε πάνω από είκοσι χρόνια στο Τμήμα Δημοσίων Υποθέσεων της Αμερικανικής Πρεσβείας με αντικείμενο την πολιτιστική διπλωματία. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη μετάφραση, τη βιβλιοκριτική και τη συγγραφή. To 2017 ο Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου την τίμησε με το Βραβείο “Πηνελόπη Δέλτα” για το σύνολο του έργου της.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.