Για εκείνους που δε θα κερδίσουν βραβεία, της Ιωάννας Ντέντε

Σύνταξη: Newsroom

25 October 2014

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Η Doris Lessing είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση συγγραφέα αλλά και ανθρώπου.

Έζησε μια ζωή γεμάτη, ταξίδια, έρωτες, ελευθερία, προβληματισμοί, βιβλία. Έμεινε αρκετά χρόνια στην Ροδεσία (Ζιμπάμπουε σήμερα), παρέα με την άγρια φύση, μορφώθηκε μόνη της για να μην φοιτήσει στο πανεπιστήμιο του Κέιπ Τάουν κι έγραφε από τότε που θυμάται τον εαυτό της. Απέκτησε παγκόσμια φήμη στη δεκαετία του ’60 χάρη στο αυτοβιογραφικό «Χρυσό σημειωματάριο» (The golden notebook), ¨ευαγγέλιο¨ του φεμινισμού, αν κι εκείνη αποστασιοποιήθηκε ως συγγραφέας αργότερα από το κίνημα.

Αν, λοιπόν, κάποιος δε μπορεί να τη θαυμάσει για το έργο της, μπορεί να το κάνει για όλα εκείνα που έζησε, ευχάριστα και δυσάρεστα, διότι όλες αυτές οι εμπειρίες τη βοήθησαν να αφήσει το σημάδι της στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Παρακάτω παραθέτω ένα απόσπασμα από την ομιλία της για τη βράβευση της με το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2007, ομιλία αφιερωμένη σε όλους εκείνους που δε θα κερδίσουν ποτέ βραβεία. Η λογοτεχνία ανήκει σε όλους, ανεξάρτητα από την οικονομική κατάσταση, τη μόρφωση, τη χώρα. Σημασία έχει η προσφορά της στην παιδεία και τον συναισθηματικό κόσμο του κάθε ανθρώπου. Παρόλο που όλη η ομιλία είναι άκρως ενδιαφέρουσα, το απόσπασμα αφορά την τεχνολογία και πόσο έχει καταφέρει να μας επηρεάσει ως ανθρώπους. Μάλλον καθρεφτίζει με μεγάλη ευκρίνεια τη σημερινή κοινωνία.

«Ζούμε σε μια κατακερματισμένη κοινωνία, όπου αμφισβητούνται οι βεβαιότητες που είχαμε μέχρι και πριν λίγες δεκαετίες, και όπου συχνά νέοι και νέες ύστερα από πολύχρονες σπουδές, δε γνωρίζουν τίποτα από τη ζωή, δεν έχουν ανοίξει ποτέ βιβλίο και ειδικεύονται απλά σε κάτι- όπως, για παράδειγμα, στην πληροφορική.

Αυτό που μας έχει συμβεί είναι κάτι θαυμαστό- η τηλεόραση, τα κομπιούτερ, το ίντερνετ, είναι μια επανάσταση. Δεν είναι όμως η πρώτη τέτοια επανάσταση που γνώρισε το ανθρώπινο είδος. Η επανάσταση της τυπογραφίας, η οποία δεν επιτεύχθηκε μέσα σε μερικές δεκαετίες αλλά χρειάστηκε πολύ περισσότερο χρόνο, μεταμόρφωσε το μυαλό μας και τον τρόπο σκέψης μας. Από τη φύση μας παράτολμοι, αποδεχτήκαμε το θαύμα δίχως ποτέ να αναρωτηθούμε: και τώρα, με την εφεύρεση της τυπογραφίας, τι πρόκειται να μας συμβεί; Κατά τον ίδιο τρόπο, δεν διερωτηθήκαμε: Πως θα επηρεάσει τη ζωή μας και τον τρόπο σκέψης μας το διαδίκτυο, που έχει κιόλας μαγέψει μια ολόκληρη γενιά με τις τόσες του κενολογίες, ώστε ακόμα και σώφρονες άνθρωποι να ομολογούν ότι έτσι και κολλήσουν με κάτι, πολύ δύσκολα μετά ξεκολλάνε και ότι συχνά διαπιστώνουν πως έχουν περάσει ολόκληρη τη μέρα τους καθηλωμένοι μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή;

Μέχρι πρόσφατα, κάθε σχετικά μορφωμένος άνθρωπος έτρεφε σεβασμό για τη μάθηση, την εκπαίδευση και την τεράστια λογοτεχνική μας παρακαταθήκη. Όπως όλοι ξέρουμε βέβαια, υπήρχαν αρκετοί που παρίσταναν μόνο τους αναγνώστες, που προσποιούνταν το σεβασμό για τη μάθηση. Είναι, όμως, γεγονός αναμφισβήτητο ότι πολλοί εργαζόμενοι, άντρες και γυναίκες, αγαπούσαν το διάβασμα κι αυτό αποδεικνύεται από την ίδρυση τόσων εργατικών βιβλιοθηκών κι ανάλογων εκπαιδευτικών σχολών του 18^ου και 19^ου αιώνα.

Η ανάγνωση, τα βιβλία, αποτελούσαν άλλοτε κομμάτι της γενικής παιδείας. Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία όταν κουβεντιάζουν με νεότερους, θα πρέπει να καταλαβαίνουν πόση παιδεία παρείχε σε εκείνους το διάβασμα, επειδή οι γνώσεις των νέων είναι τόσο περιορισμένες. Κι αν τα σημερινά παιδιά δεν μπορούν να διαβάσουν, είναι επειδή δεν έχουν διαβάσει ποτέ τους…».