«Γευμάτιζε σχεδόν πάντα στο σπίτι του, έπαιρνε έναν δεκάλεπτο υπνάκο καθισμένος στη βεράντα της περίκλειστης αυλής, ακούγοντας στα όνειρά του τα τραγούδια των υπηρετριών κάτω από τα φυλλώματα των δέντρων μάνγκο, ακούγοντας τη βουή του δρόμου, την αντάρα απ’ τα γράσα και τις μηχανές στο μουράγιο, των οποίων οι αναθυμιάσεις φτεροκοπούσαν στον αέρα του σπιτιού τα ζεστά απογεύματα σαν άγγελος καταδικασμένος σε αποσύνθεση.»
Πενήντα ένα χρόνια, εννέα μήνες και τέσσερις ημέρες μετά από την πρώτη δειλή διασταύρωση ενός βλέμματος ένας αδιέξοδος έρωτας με το ίδιο πάντοτε άρωμα, το άρωμα πικραμύγδαλου διεκδικεί την ύπαρξή του στον χρόνο. Κι ένας τεράστιος συγγραφέας υπογράφει μια σαγηνευτική ιστορία για τη δύναμη του ερωτικού ίμερου που καρτερεί μια ευκαιρία ζωής ακόμα και στο βασίλεμά της. Πρόκειται για το αριστούργημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες με τίτλο «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας» που επανακυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ σε νέα μετάφραση από την Μαρία Παλαιολόγου.
Αριστοτεχνικά ο Μάρκες σκηνοθετεί έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί ο έρωτας—ένα από τα αγαπημένα θέματα του Μάρκες μαζί με τον θάνατο, τη μοναξιά, τη βιωμένη θλίψη, τη σύγκρουση και τον πόλεμο. «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας είναι ένας έρωτας αδιέξοδος, δονκιχωτικός, βασανιστικά ανεκπλήρωτος αλλά επίμονος και μοιραίος σαν καταιγίδα. Οι ήρωες του βιβλίου ζουν περιμένοντας για περισσότερο από μισό αιώνα ύστερα από το πρώτο σκίρτημα. Ο Φλορεντίνο, αιώνια αφοσιωμένος, και η Φερμίνα επιβιώνουν από τη χολέρα και συνεχίζουν τη ζωή τους αναζητώντας τους συντρόφους τους παραμένοντας πιστοί, ωστόσο, στο όνειρό που τόλμησαν να κάνουν. Ήρωες που μάχονται, επιβιώνουν, λυτρώνονται ή κατακρημνίζονται, αντέχουν όμως την πάλη με τον χρόνο που θα εκπληρώσει αυτό που η ψυχή τους αποφάσισε να ζήσουν σε πείσμα κάθε αντιξοότητας.
Με ευαισθησία ο Μάρκες σκιαγραφεί όλες κείνες τις λεπταίσθητες διακυμάνσεις της ερωτικής έκφανσης. Ανιχνεύει κάθε σκίρτημα του Φλορεντίνο που θα βρει την ευκαιρία μετά τον αδόκητο θάνατο του συζύγου της Φερμίνα να τη διεκδικήσει και δημιουργεί μια αφήγηση που καλεί τον αναγνώστη να στοχαστεί όσα μορφοποιούν το πεπρωμένο της ζωής, την πάλη με τον ανελέητο στο πέρασμά του χρόνο.
Ο Μάρκες γράφει έναν εμβληματικό ύμνο για τις μορφές της αγάπης στις σχέσεις των δύο φύλων, για την καρτερικότητα και την αφοσίωση. Για τον έρωτα και την αναγκαιότητά του. Την εκπλήρωση του, έστω και σε μεγάλη ηλικία. Για το πάθος και το ερωτικό σφρίγος, για τη λυτρωτική τους δύναμη. Για τη δημιουργία της εφηβικής ρώμης που μπορεί να συμβαίνει σε κάθε ηλικία και συντρίβει ό,τι πιο σκοτεινό ταλανίζει τον άνθρωπο. Για τον θάνατο, τη βιαιότητα της μοναξιάς, την ανάγκη της συντροφικότητας, τα γηρατειά, αλλά και την απόφαση. Την απόφαση να ζήσει κανείς όλα όσα του στέρησε η ζωή όταν νιώθει ότι φτάνει στο τέλος της.
Ο συγγραφέας προσεγγίζει όλες τις συναισθηματικές διαβαθμίσεις που προκαλεί ο έρωτας με την ίδια πάντα διάθεση. Είναι για εκείνον ένα σύμβολο λύτρωσης και παράλληλα ένα σύμβολο πίστης και προδοσίας, προσμονής και καρτετικότητας, αλληλοσπαραγμού και οδύνης, ονείρων και φαντασίας, δικαιοσύνης και αδικίας, νιότης και γηρατειών. Κυρίως όμως είναι ένα διαυγές σύμβολο φωτός που καταλύει το σκοτάδι αλλά και το μοιραίο χτύπημα του χρόνου που καραδοκεί να συντρίψει τα όνειρα του παρελθόντος. Ο Μάρκες, άλλωστε, αρέσκεται να δημιουργεί αφηγηματικά δίπολα, γεγονός που στο συγκεκριμένο βιβλίο φαίνεται από τον τίτλο ακόμα καθώς ένας μεγάλος έρωτας ανθίζει στα δύσκολα χρόνια της χολέρας.
Πώς όμως βιώνεται ένας τέτοιος έρωτας ύστερα από τόσο καιρό; Πόσο ίδιοι παραμένουν οι άνθρωποι στο πέρασμα του χρόνου; Μήπως αυτό που επιβιώνει είναι τελικά η ανάμνηση ενός παρελθόντος καθώς ο χρόνος αλλάζει παράφορα τους ανθρώπους; Και τι γεύση μπορεί να αφήσει η εμπειρία του τώρα πια; Είναι η ανάγκη για συντροφικότητα που χαρακτηρίζει την τρίτη ηλικία ή μήπως μετατρέπεται σε σφοδρό κύμα όταν πλησιάζει το τέλος, αδιαφορώντας για τις δυσκολίες; Άραγε στη ζωή έχει τελικά σημασία η ανάμνηση των εφήμερων γεγονότων του παρελθόντος ή ο τρόπος που επιλέγει η ψυχή του ανθρώπου να τη διαχειριστεί; Πόση αλήθεια ενυπάρχει στο ψέμα που δημιουργήθηκε από την προσμονή της εκπλήρωσης; Άλλωστε ο ίδιος ο Μάρκες έχει γράψει ότι: «Ένα ψέμα είναι πιο βολικό από την αμφιβολία, πιο χρήσιμο από την αγάπη και πιο ανθεκτικό από την αλήθεια».
Ένα εμβληματικό έργο από τον μετρ του μαγικού ρεαλισμού που διαθέτει ό,τι ακριβώς χαρακτηρίζει αυτό το είδος όπου τα έργα «έχουν μια ισχυρή αφηγηματική γραμμή και το ρεαλιστικό αναμειγνύεται με συγκεκριμένο τρόπο με το απρόσμενο και το ανεξήγητο και στοιχεία ονειρικά, παραμυθικά ή μυθολογικά συνδυάζονται με εκείνα της καθημερινής ζωής». Μωσαϊκό της ανθρώπινης ευαισθησίας σε κάθε ηλικία, γραμμένο από έναν ασυναγώνιστο συγγραφέα. Ένα κλασικό, αριστουργηματικό έργο για την αγάπη, τις ανθρώπινες σχέσεις και, εν τέλει, τον χρόνο και το παράφορο πέρασμά του από τη ζωή.
Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, «Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας», εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
