Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου – στο υφαντό του ’21,  Στέφανος Κωνσταντινίδης, Εκδόσεις Βακχικόν

Το Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου του Κύπριου συγγραφέα Στέφανου Κωνσταντινίδη, καταξιωμένου λογοτέχνη αλλά και ιστορικού, χαρακτηρίζεται ως μυθιστόρημα στο εξώφυλλό του. Παρά το γεγονός αυτό, ο αναγνώστης εύκολα θα διαπιστώσει πως πρόκειται πως πρόκειται περισσότερο για απάνθισμα ιστορικών δοκιμίων σχετικά με την Ελληνική Επανάσταση του ’21 τα οποία θίγουν διάφορα θέματα, γύρω από τον βασικό ιστορικό, μυθιστορηματικό και διηγηματικό άξονα του βίου του αγωνιστή Αντώνη Οικονόμου.

Ο Αντώνης Οικονόμου είναι μία από τις πιο παραμελημένες και αδικημένες μορφές του ’21.  Ήταν Υδραίος πλοίαρχος που πρωτοστάτησε στον Αγώνα παραμερίζοντας τους πανίσχυρους προκρίτους του νησιού, εμφορούμενος, εκτός από το εθνικό, και με ένα κοινωνικό όραμα για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο. Φυσικά αυτό οι πρόκριτοι δεν του το συγχώρησαν αυτό και έβαλαν να τον δολοφονήσουν πριν τελειώσει το πρώτο έτος της Επανάστασης.

Εξαιτίας της μικρής χρονικά δράσης του, της αντίθεσής του ενάντια στους ισχυρούς του Αγώνα και του επαναστατικού ριζοσπαστισμού του, ο αγωνιστής Αντώνης Οικονόμου τείνει να αγνοείται από το μεγαλύτερο μέρος της επίσημης ιστοριογραφίας του ’21. Ο ζωγράφος και ποιητής όμως, Νίκος Εγγονόπουλος αναγνώρισε την προσφορά του, αποτυπώνοντας τη μορφή του στους πίνακές του και εξισώνοντάς τον στα ποιήματά του με τον Μπολίβαρ, τον Απελευθερωτή της Νότιας Αμερικής.

Πάνω σε όλα τα παραπάνω έρχεται ο Στέφανος Κωνσταντινίδης, φιλοδοξώντας να γράψει το δικό του μυθιστόρημα για το ’21, ένα μυθιστόρημα που θα επικεντρώνεται στη ζωή και τον θάνατο του αγωνιστή Οικονόμου και θα αγνοεί, ως έναν βαθμό, την επίσημη ιστοριογραφία, φωτίζοντας τις πιο λησμονημένες πτυχές της Ιστορίας.

Για να επιτύχει τα παραπάνω, ο Στέφανος Κωνσταντινίδης συνδυάζει διάφορες αφηγηματικές τεχνικές: παραθέτει ποιήματα, δημοτικά τραγούδια, αλλά και κομμάτια αφηγήσεων σχετικών με τη θεματολογία του, άλλων συγγραφέων. Επίσης παραθέτει σε δεύτερο ενικό πρόσωπο τις επιστολές στον Αντώνη Οικονόμου- εξού και το όνομα του μυθιστορήματος- κάποιας Μαρίας Κουντουριώτη, η οποία λέει τα πράγματα με το αληθινό τους όνομα, χωρίς να κρύβεται πίσω από φύλλα συκής. Και ο ίδιος ο συγγραφέας, όμως, απευθύνεται συχνά ο ίδιος στον Αντώνη Οικονόμου στο δεύτερο ενικό πρόσωπο, δημιουργώντας έτσι ένα επιλεκτικό επιστολικό μυθιστόρημα που δημιουργεί έντονα στον αναγνώστη την αίσθηση της αμεσότητας.

Η αφήγηση εναλλάσσει ακόμη και το πρώτο και το τρίτο ενικό πρόσωπο, προσφέροντας μεγάλη αφηγηματική ποικιλία. Συχνά δε, καταφεύγει και σε εκτενή διαλογική συζήτηση με ειδικούς μελετητές για το ’21, προκειμένου να περάσει με άμεσο τρόπο πληροφορίες στον αναγνώστη.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης προσδιορίζει τον εαυτό του ως αιρετικό μυθιστοριογράφο, τόσο για τις μεθόδους αφήγησης  που ακολουθεί, όσο και γι’ αυτά τα οποία επιλέγει να μας εξιστορήσει, θέματα που αποτελούν για πολλούς μέχρι σήμερα ταμπού και γρίφους για την  Ελληνική Επανάσταση, αλλά και για την πρώτη περίοδο ζωής του ελληνικού κράτους μετά από αυτήν.

Τέτοια θέματα είναι ο μυστηριώδης θάνατος του Καραϊσκάκη, η δίκη του Κολοκοτρώνη, η διακυβέρνηση του Καποδίστρια, η δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου, η σχέση της Μαυρογένους με τον Υψηλάντη, η στάση της Εκκλησίας και των ισχυρών για την Επανάσταση και το ερώτημα αν η Επανάσταση είχε στόχο τη δημιουργία ενός εθνικού κράτους ή μίας πολυεθνικής αυτοκρατορίας.

Ο συγγραφέας θέτει επίσης ερωτήματα καίριας σημασίας, όπως το αν η καθαρά εθνική αυτή Επανάσταση είχε και μία κοινωνική χροιά. Η απάντηση είναι ότι κάθε Επανάσταση διαθέτει και μία τέτοια όψη και εδώ ακριβώς είναι που έρχεται να ταιριάξει απόλυτα η δράση του Αντώνη Οικονόμου.

Ο Στέφανος Κωνσταντινίδης εξηγεί πολλές φορές και την προέλευση της μυθολογίας για το ’21 και αναδεικνύει επίσης στο βιβλίο του τις γυναίκες της Επανάστασης και το δράμα των προσφύγων, τον φιλελληνισμό, τα γεγονότα γύρω από το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, τις εμφύλιες διενέξεις μεταξύ της άρχουσας τάξης  των “φραγκοφορεμένων” πολιτικών και των οπλαρχηγών, τον Ελληνικό Διαφωτισμό και τη στάση του Κοραή, τα δάνεια του Αγώνα, αλλά και την αρχή του, από την κήρυξη της Επανάστασης στη Μολδοβλαχία.

Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ένα πολυδιάστατο, πολυποίκιλο και πολύχρωμο ψηφιδωτό που θα περάσει πολλές πληροφορίες για το ’21 ως σύνολο στον αναγνώστη με εύληπτο και ευχάριστο τρόπο και όχι μονάχα για τη ζωή και τον άδικο θάνατο του αγωνιστή Αντώνη Οικονόμο, όπως υποδηλώνεται από τον τίτλο του βιβλίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το παρόν πόνημα μπορεί άνετα να διαβαστεί και από εφήβους και να χρησιμοποιηθεί και ως συμπληρωματικό εγχειρίδιο διδασκαλίας για την Επανάσταση του ’21 στα σχολεία, στο πλαίσιο του μαθήματος της φιλαναγνωσίας. Πρόκειται, επομένως, για ένα λιθαράκι ακόμη στη λογοτεχνική παραγωγή για το ’21 με πολλές, όμως ιστορικές πληροφορίες, γραμμένο από έναν συγγραφέα, ο οποίος τρέφει κάθε σεβασμό για την Ιστορία. Όπως μας λέει, λοιπόν, ο ίδιος:

“Γιατί το ’21 μας ακολουθεί, και δεν θα πρέπει να το αφήσουμε στα χέρια αυτών που το χρωματίζουν πασχαλιάτικα, και που ηθικολογικά καταλήγουν: η Ελλάδα τα κατάφερε. Η ιστορία του ’21 είναι πολυδιάστατη, όπως πολυδιάστατη είναι και η προβολή που κάνουμε σε αυτό του εαυτού μας. Και δεν είναι προπάντων η ιστορία της εξουσίας”. 

Γράμμα στον Αντώνη Οικονόμου - στο υφαντό του ’21,  Στέφανος Κωνσταντινίδης, Εκδόσεις Βακχικόν

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular