Οι λέξεις έχουν μια τεράστια διαπεραστική ικανότητα, έστω και αν προέρχονται από ένα δύστροπο πεζογράφημα.
Ίσως κάποιο λογοτεχνικό έργο να μην διεγείρει ιδιαίτερα τον αναγνώστη καθώς το διαβάζει αλλά μαγικά μια και μόνο πρόταση μπορεί να καταφέρει να πεταχτεί τρισδιάστατα μπροστά του. Αυτή η πρόταση αντανακλά την δική του σκέψη και είναι πλέον εξωλογοτεχνική. Και μονομιάς το κείμενο αρχίζει να τον απασχολεί σοβαρά.
Η πρόταση ενίοτε ανασύρει μνήμες ή αποδίδει συμπυκνωμένα την παρούσα ψυχολογική του κατάσταση ή μπορεί να είναι και η αιτία να του προκύψουν νέα ερωτήματα. Αν συμβούν αυτά, ο συγγραφέας έχει πετύχει ένα ψυχικό εκτόπισμα. Μετά, ξεκινά η αλληλεπίδραση.
Πόσο εύκολο είναι άραγε να γραφτεί μια τέτοια συγκινησιακή πρόταση; Η απάντηση δεν βρίσκεται στον συγγραφέα, ούτε στην τυχόν ακτινοβόλα καλλιτεχνική του ιδιοσυγκρασία. Η απάντηση βρίσκεται μόνο στον αναγνώστη. Η αυθεντική υποκειμενικότητα της αντίληψης του αναγνώστη ευθύνεται παντελώς.
Ένα βιβλίο που αντανακλά τις σκέψεις όσων το διαβάζουν γίνεται ένα ενδιάμεσο πεδίο στο οποίο η αφηγηματική φωνή των ηρώων προσλαμβάνεται ως αυτοαναφορική και με προσωπικά νοήματα. Ασθενεί η κτητικότατα του συγγραφικού έργου και υπερκαλύπτεται από την αναγνωστική ιδιωτικοποίηση. Το βιβλίο δεν ανήκει πλέον στον συγγραφέα αλλά στον αναγνώστη.
Είναι όμως η αντανάκλαση των σκέψεων αληθινή; Τα νοήματα του γράφοντος μεταφέρονται αρτιμελή και προσλαμβάνονται αναλλοίωτα από τον αποδέκτη; Η αντανάκλαση είναι απαλλαγμένη από παραμορφώσεις; Σχεδόν.
Κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης, στην προσπάθεια της κατανόησης ελλοχεύει ο κίνδυνος της αλληγορίας. Της προβολής της ταυτότητας του αναγνώστη. Αυτό οδηγεί κατευθείαν στην αυτοπαραπλάνηση.
Αν ζούσε ο Φραντς Κάφκα θα συμφωνούσε ότι το αριστούργημά του ‘Η μεταμόρφωση’ όντως πραγματεύεται την αλλοτρίωση του ανθρώπου;
Η ερμηνεία του οποιουδήποτε έργου είναι τελικά ένα προϊόν αυθαιρεσίας.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.