Η χώρα των άλλων, Leila Slimani, Εκδόσεις Μεταίχμιο

Τι συμβαίνει άραγε στις ζωές των ανθρώπων όταν αυτοί δεν ανήκουν πουθενά; Όταν η χώρα τους είναι πάντα η χώρα των άλλων; Σε αυτό το ερώτημα προσπαθεί να απαντήσει η Leila Slimani, Γαλλομαροκινή συγγραφέας, με το βιβλίο της Η χώρα των άλλων.

Ως Γαλλομαροκινή και η ίδια με δύο πατρίδες, έχει κάθε δικαίωμα να δημιουργήσει μία Γαλλίδα πρωταγωνίστρια στο βιβλίο της, τη Ματίλντ, η οποία θα πάρει τη δύσκολη απόφαση να παντρευτεί έναν Μαροκινό στρατιώτη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, τον Αμίν. Και σίγουρα η συγγραφέας μπορεί να καταλάβει την πρωταγωνίστριά της καλύτερα από όλους.

Όταν μία χριστιανή παντρεύεται μουσουλμάνο και πάει να ζήσει στη χώρα του, ο νους των μεγαλύτερων σε ηλικία αναγνωστών σίγουρα θα πάει στο κλασικό, πια, βιβλίο Ποτέ χωρίς την κόρη μου. Οι ομοιότητες, όμως, της Χώρας των άλλων με το Ποτέ χωρίς την κόρη μου, σταματούν σε αυτό εδώ το σημείο.

Το Μαρόκο, και ιδιαίτερα το μεταπολεμικό Μαρόκο των μέσω του 20ου αιώνα, το οποίο ταλανίζεται από τις ιδέες περί ανεξαρτησίας από τη γαλλική κυριαρχία, είναι ένας κόσμος εντελώς διαφορετικός από την κλασική ευδαίμονα Αραβία. Στις χώρες του Μαγκρέμπ, η επιρροή της Ευρώπης και του Δυτικού Πολιτισμού είναι πολύ πιο ισχυρή, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μεικτού κόσμου, ο οποίος ακροβατεί ανάμεσα στον συντηρητισμό και τον φιλελευθερισμό, στον ισλαμισμό και τον χριστιανισμό, στο παλιό και το νέο.

Μαζί με την ίδια τη χώρα, βασανίζονται και οι άνθρωποί της που βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ των δύο αυτών κόσμων, όπως η Ματίλντ και, ειδικότερα ο Αμίν. Αυτοί ακροβατούν κυριολεκτικά ανάμεσα σε δύο ταυτότητες. Το αποτέλεσμα είναι ο διχασμός και για τους δύο: Από τη  μια η Ματίλντ νιώθει δέσμια της αφόρητης νοσταλγίας για τη χώρα της και τον τρόπο ζωής με τον οποίο μεγάλωσε και, από την άλλη, λατρεύει τον σύζυγο και τα δύο παιδιά της σε εκείνη τη μακρινή γη.

Ο Αμίν βρίσκεται σε ακόμη πιο δύσκολη θέση. Από τη μία είναι η αγάπη του για τη Γαλλίδα γυναίκα του και από την άλλη ο αγώνας των συμπατριωτών του για ανεξαρτησία ενάντια στη γαλλική κυριαρχία. Εκτός των άλλων, ο Αμίν διατηρεί ένα αγρόκτημα στο οποίο έχει πολλούς Μαροκινούς εργάτες, οπότε, ως αφεντικό τους, νιώθει να διαφοροποιείται κάπως από αυτούς. Ο ίδιος ταλαντεύεται, ακόμη, από τον μερικό εκδυτικισμό του, ο οποίος, όμως έρχεται σε αντίθεση μέσα του με τις παραδοσιακές αρχές της θρησκείας, υπό την επήρεια της οποίας μεγάλωσε.

Αποκτήστε το Βιβλίο

Η χώρα των άλλων δεν παύει να είναι χώρα των άλλων για τους αποικιοκράτες Γάλλους και για τους Μαροκινούς αγωνιστές, για τους συντηρητικούς ηλικιωμένους και για τους προοδευτικούς νέους, για τους ισχυρούς άντρες, αλλά και για τις αδύναμες γυναίκες, για όλα αυτά τα αντιθετικά ζεύγη που κρύβει η πολύπαθη αυτή χώρα στους κόλπους της. Τελικά όλοι αισθάνονται ότι η χώρα τους ανήκει στους “άλλους”, σε αυτούς που βλέπουν κάθε φορά απέναντι από τους ίδιους τους εαυτούς. Κι όμως, όλοι θέλουν κάπου να ανήκουν…

“Ο δημοσιογράφος, που ο ιδρώτας του έτρεχε ποτάμι, απάντησε ότι η ανεξαρτησία θα ερχόταν, ήταν σίγουρο, αλλά σιγά σιγά. Ότι δεν μπορούσαν να τα βάλουν με αυτούς τους Γάλλους που είχαν θυσιάσει τη ζωή τους γι’ αυτή τη χώρα. Τι θα απογίνει το Μαρόκο όταν οι Γάλλοι θα έχουν φύγει; Ποιος θα κυβερνήσει; Ποιος θα καλλιεργήσει τη γη;“

Η αφήγηση της Leila Slimani είναι γρήγορη και συναρπαστική. Δεν εμμένει σε μακροσκελείς περιγραφές συναισθημάτων και τοπίων, παρ’ όλα αυτά όμως, λέει με σαφήνεια αυτό που θέλει να πει και αποτυπώνει εναργώς στο χαρτί τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων της, κυρίως του Αμίν, της Ματίλντ και της κόρης τους Αϊσά. Η σχέση της Ματίλντ και του Αμίν σε καμία περίπτωση δεν παρουσιάζεται εξιδανικευμένη, το αντίθετο μάλιστα. Όλες οι εντάσεις και οι εξάρσεις της, που οφείλονται στη σύγκρουση των δύο διαφορετικών κόσμων, απεικονίζονται γλαφυρά και με κάθε ειλικρίνεια. Τελικά, πάντως, θα υπερισχύσει η αγάπη.

Η χώρα των άλλων είναι ένα μυθιστόρημα αντιθέσεων το οποίο περιέχει όλα τα χρώματα και τα αρώματα της ανατολής, την κάψα της ερήμου Σαχάρας, τα καλά και τα άσχημα της αποικιοκρατίας, αλλά και τα ανθρώπινα συναισθήματα. Έναν μυθιστόρημα που μιλάει για την ταραχώδη περίοδο της αποαποικιοποίησης της Αφρικής και για την καταπίεση των γυναικών του ισλάμ, μέσα από την προσωπική ιστορία μίας δυνατής γυναίκας, η οποία επέλεξε να αφήσει πίσω της μια εύκολη ζωή και να απαρνηθεί την πατρίδα και την οικογένειά της, προκειμένου να ζήσει για πάντα με τον άντρα που αγαπάει. Και είναι, το δίχως άλλο, έτοιμη να πληρώσει κάθε τίμημα γι’ αυτό.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.