Πως επιλέγεις ένα βιβλίο σε μια λέσχη ανάγνωσης; Ποιο είναι το ασφαλές κριτήριο; Θα έχουν όλοι το ίδιο ενδιαφέρον να διαβάσουν το βιβλίο;

Προτείνεις κι έπειτα η αναγνωστική σου πρόταση μπαίνει σε ψηφοφορία; Ακολουθείς τα γούστα των μελών της λέσχης; Πολλά τα ερωτήματα και άλλα τόσα θα μπορούσε να γράψει όποιος εμπλέκεται με το συντονισμό μιας λέσχης ανάγνωσης.

 Οι άνθρωποι σήμερα φαίνεται να διαβάζουν περισσότερο απ’ ότι παλιότερα μιας και οι λέσχες ανάγνωσης έχουν αυξηθεί ή έχουν πλέον γίνει εντατικές και ίσως πιο συστηματικές στην οργάνωση και προώθηση τους. Κάθε βιβλιοπωλείο που σέβεται τον εαυτό του οφείλει να έχει στο πρόγραμμα δράσεων του τουλάχιστον μια φορά το μήνα μια συνάντηση για συζήτηση με αφορμή ένα βιβλίο. Υπάρχουν λέσχες ανάλογα με το είδος της λογοτεχνίας που προτιμούν τα μέλη να διαβάζουν (αστυνομικού διηγήματος, μαθηματικής λογοτεχνίας, ελληνικού ή ξένου μυθιστορήματος, βιογραφίας, φανταστικής λογοτεχνίας, φιλοσοφίας ) ή παιδικές λέσχες ανάγνωσης ανάλογα με την ηλικία του παιδιού, από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού μέχρι και έφηβοι λυκείου, λέσχες ανάγνωσης αποφοίτων γνωστών κολεγίων, λέσχες ανάγνωσης κυριών, λέσχες ανάγνωσης διάφορων επαγγελματιών, δημοσιογράφων, γιατρών, δασκάλων κ.α.  λέσχες ανάγνωσης στα σχολεία, λέσχες ανάγνωσης στα πανεπιστήμια. Τελικά θα παρατηρούσε κανείς ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για διάβασμα που δεν καλύπτεται διαφορετικά. Τι συμβαίνει άραγε; Μήπως πρόκειται για διαστροφή; Όλοι μπορούν να διαβάσουν, ως ικανότητα πλέον, το θέμα είναι τι διαβάζουμε και πως, ιδιαίτερα όταν μιλάμε για αναγνώστες – μέλη μιας λέσχης ανάγνωσης. Μήπως διαβάζουμε μηχανικά; Μήπως τελικά δε διαβάζουμε για εμάς αλλά για άλλους;

Σύμφωνα με τον Lacan, στη διαστροφή το υποκείμενο θέτει τον εαυτό του στην διάθεση της απόλαυσης του άλλου. Σκηνοθετεί σκηνές όπου επιφυλάσσει για τον εαυτό του την θέση του αντικειμένου/ εργαλείου για την απόλαυση του άλλου. Ο ίδιος δε, παίρνει ευχαρίστηση από αυτή την εργαλειοποίηση του. Από την άλλη πλευρά το 1903 η Edith Wharton,  η νεοϋρκέζα συγγραφέας των Χρόνων της αθωότητας, αναφέρει στο κείμενό της Η διαστροφή της ανάγνωσης πως «το να διαβάζεις δεν είναι αρετή, το να διαβάζεις καλά όμως είναι τέχνη, μια τέχνη που μόνο ο γεννημένος αναγνώστης μπορεί να την κατακτήσει» και κάνει τη διάκριση ανάμεσα στο γεννημένο και στο μηχανικό αναγνώστη. «Γιατί πρέπει να είμαστε  όλοι αναγνώστες; Δεν είναι αναμενόμενο να είμαστε όλοι μουσικοί, να διαβάζουμε όμως έχουμε υποχρέωση κι έτσι όσοι δεν μπορούν να διαβάσουν δημιουργικά, διαβάζουν μηχανικά». Αυτοί που διαβάζουν μηχανικά, βλέπουν την ανάγνωση ως υψηλό καθήκον, και συχνά εμπλέκονται σε κρίσεις και καταδικάζουν ή επαινούν, γεγονός επικίνδυνο για τη λογοτεχνία.

Στο πλαίσιο μιας λέσχης ανάγνωσης τώρα, τα κίνητρα ή οι προθέσεις του αναγνώστη για τη συμμετοχή του σε αυτή την αναγνωστική συλλογική εμπειρία ποικίλουν, ωστόσο η συμμετοχή σε πρώτη φάση είναι θεμιτή και ίσως θέμα προσωπικής επιλογής. Εάν η ανάγνωση λοιπόν έχει αποκτήσει, λόγω της πληθώρας των λεσχών, συλλογικό – επικοινωνιακό χαρακτήρα περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν, τότε τι βιβλία διαβάζονται και με ποιο τρόπο προσεγγίζονται, τι αναγνώστες τελικά είμαστε ή θέλουμε να είμαστε; Από τα λογοτεχνικά σαλόνια της Madame de Staël τον 18^ο αιώνα μέχρι τα ελληνικά καφενεία της γενιάς του 1930 στην Αθήνα οι λέσχες ανάγνωσης πήραν διαφορετικές ίσως διαστάσεις. Η υπερβολή του φαινομένου είναι που ξενίζει και όχι η διαχρονική ανάγκη των αναγνωστών να μοιραστούν και να επικοινωνήσουν αυτή την κατά μόνας απόλαυση.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.