Στοχαστής της αναμεικτικής διαφορικότητας και του στοιχειακού περιορισμού, ο Εμπεδοκλής, είναι παρών, ως πηγή εμπλουτισμού της σύγχρονης ελληνικής παιδείας και της ελληνοφωνίας, σημειώνοντας ως προδικασμένο πως οι δύο τελευταίες εξακολουθούν, έστω, να υποφώσκουν σε ορισμένες ανοικτές εναπομένουσες αρτηρίες.
«Φυγάς θεόθεν και αλήτης» μα και ποιητής, προφήτης, μάγος και θαυματοποιός, ο Εμπεδοκλής, υπήρξε μία μορφή θρυλική στη σφαίρα των προσωκρατικών φιλοσόφων.
Ο άνθρωπος δεν στάθηκε έως σήμερα ικανός να μεταβάλλει τη γνώση του με την ταχύτητα της μεταβολής των στοιχείων και των διερευνήσεών της, εξακολουθεί υποταγμένος στην αφάνεια, στη μυστικότητάς της. Εφόσον εξακολουθεί να βρίσκεται δέσμιος στο επίκεντρό της. Για τούτο, πιθανόν να παραμένει, στον βαθμό που παραμένει, ενεργητικός και ανήσυχος.
Η διανοητική ζωή της ανθρωπότητας μετεβλήθη ριζικά χάρη στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία και φιλοσοφία. Οι όποιες κατακτήσεις και συντριβές της προέκυψαν από τις συνέπειες της εκρηκτικής φύσης πολύ σημαντικών έργων, όπως αυτό του Εμπεδοκλή – ακόμη και όταν οι βάσεις και οι θέσεις αυτών των έργων δεν είχαν προσληφθεί ουσιωδώς στην εξέλιξη των πρώτων, μα ισορρόπησαν τη νεότερη και σύγχρονη πνευματική κατάσταση είτε με το εύρος της επαληθευσιμότητας του σχετικισμού τους, είτε με τη δύναμη της προοπτικής τους.
Το είναι, σε όλες του τις πιθανές και απίθανες εκφάνσεις αποτελούσε και αποτελεί το σημαντικότερο ερώτημα της ελληνικής σκέψης, ειδικά δε, όταν αυτό επιφαίνεται μέσω ετέρων φιλοσοφικών και καλλιτεχνικών ερωτημάτων. Το είναι λοιπόν, το Εμπεδόκλειο είναι, αποτελεί διερεύνηση της αλήθειας, του νοήματος της ανθρώπινης ύπαρξης∙ φέρον αλλόκοτα, έως παρεκκλίνοντα συστατικά, των οποίων η νοηματική και συμβολιστική αξία είναι τέτοια που τροφοδοτεί τη σύγχρονη ανησυχία.
Στις υπερφυσικές δυνάμεις στις οποίες οι διανοητές εντόπιζαν τα νοήματα και τις κρίσεις της ζωής, προστέθηκε κάποια στιγμή και ο ίδιος ο άνθρωπος, του οποίου η ποιητική-δημιουργική φύση εμπερίκλειε την ουσία και την απουσία ουσίας της θνητότητας και της υπαρκτικής του τελεολογίας.
Ο Εμπεδοκλής συμπύκνωσε στο έργο του την ιδέα πως η αλήθεια δεν είναι απλώς προαγωγός της παιδείας, μα διέξοδος προς την απελευθέρωση του ανθρώπου. Η φιλοσοφική-ποιητική έκφραση του Εμπεδοκλή ήταν, μπορεί να πει κανείς, κορυφαία.
Πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δωδώνη, ο τόμος των απάντων διασωσμένων έργων του Εμπεδοκλή, στον οποίο βρίσκονται όλα τα αποσπάσματα που διασώθηκαν από τα δύο ποιητικά του έργα (Περί φύσεως και Καθαρμοί), καθώς επίσης εκτίθενται τα περίφημα αποσπάσματα που αποκρυπτογραφήθηκαν και εκδόθηκαν πρόσφατα με την επωνυμία «Ο πάπυρος του Στρασβούργου». Τα κείμενα είναι εμπλουτισμένα με νεοελληνική μετάφραση, εκτενή φιλολογικά και φιλοσοφικά σχόλια, από τον εξαιρετικό μελετητή Γιάννη Τζαβάρα.
Η νέα επίσκεψη του Εμπεδοκλή ανανεώνει ανέλπιστα τη σύγχρονη βιβλιοθήκη∙ ωθεί σε δοκιμασία όλα εκείνα που τελευταία περιγράφονται και βιώνονται ως Κρίση.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
