Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Η ελληνική λογοτεχνία στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο της διερεύνησης της εξωστρέφειας ή εσωστρέφειας της Ελληνικής λογοτεχνίας, το Literature.gr εγκαινιάζει μια σειρά από συνεντεύξεις με μεταφραστές. Σκοπός μας είναι να διαπιστώσουμε τι συμβαίνει ακριβώς στο εξωτερικό σε σχέση με την ελληνική λογοτεχνία, πόσο γνωστή και αποδεκτή είναι από τους ξένους αναγνώστες, σε ποια εμπόδια προσκρούει η διάδοσή της. Ακόμα, επιδιώκουμε, μέσα από αυτές τις συνεντεύξεις και τη συσσωρευμένη εμπειρία των μεταφραστών, να ανιχνεύσουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τις ιδιαιτερότητες της μετάφρασης της ελληνικής λογοτεχνίας και γενικά τον ρόλο του μεταφραστή.

Επιμέλεια: Αιμίλιος Σολωμού

 

Δεν είναι παράξενο που η Φινλανδία θεωρείται το πιο εγγράμματο έθνος στον κόσμο. Και δε χρειαζόταν να ανακηρυχθεί ως τέτοιο από τα Ηνωμένα Έθνη το 2016. Το μαρτυρεί το εκπαιδευτικό της σύστημα, αλλά και τα επίπεδα φιλαναγνωσίας. Αν ψάξει κανείς στο διαδίκτυο, θα εντοπίσει έρευνες για τις αναγνωστικές συνήθειες των Φινλανδών. Οι αριθμοί είναι εκπληκτικοί και μόνο θαυμασμό μπορούν να προκαλέσουν: Τα 5.5 εκατομμύρια των Φινλανδών, το 2014, δανείστηκαν 91 εκατομμύρια (!) βιβλία από δημόσιες βιβλιοθήκες, αριθμός που αναλογεί σε 16.76 βιβλία για κάθε πολίτη. Οι επισκέψεις στις βιβλιοθήκες ανέρχονται σε 50 εκατομμύρια (9.29 ανά κάτοικο). Υπολογίζεται ότι το 50% των Φινλαδών χρησιμοποιούν τη δημόσια βιβλιοθήκη τουλάχιστον μια φορά τον μήνα, και ένα άλλο 20% μία φορά την εβδομάδα! Αν υπολογίσει κανείς και τα βιβλία που οι Φινλανδοί αγοράζουν, τα νούμερα είναι αστρονομικά!

Κι όμως, σε αυτή τη χώρα που λατρεύει το βιβλίο, η νεοελληνική λογοτεχνία λάμπει διά της απουσίας της. Οι οργανωμένοι φορείς έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτό το κενό. Αρκεί να παρατηρήσει κανείς ότι μέχρι το 1987 δεν υπήρχαν στα φινλανδικά μεταφράσεις νεοελληνικής ποίησης (!), σύμφωνα με τον Kimmo Granqvist στο κείμενό του που δημοσιεύεται στην έκδοση Βασίλης Βασιλειάδης (επιμ.), «γνώριμος και ξένος…». Η νεοελληνική λογοτεχνία σε άλλες γλώσσες, Θεσσαλονίκη: Κ.Ε.Γ., 2012 (σ. 291-296). Στο αρχείο του ΕΚΕΒΙ (μέχρι το 2011) υπάρχουν 51 εγγραφές που αφορούν τη νεοελληνική λογοτεχνία (μυθιστόρημα, διήγημα, ποίηση και ανθολογίες). Η πρώτη μετάφραση νεοελληνικής ποίησης εκδόθηκε μόλις το 1987! Πρόκειται για μια συλλογή 66 ποιημάτων του Καβάφη. Μεταφραστής είναι ένας εισαγγελέας, ο Aapo Junkola! To 2005 εκδόθηκε σχεδόν ολόκληρο το έργο του Καβάφη σε μετάφραση του ποιητή Tuomas Anhava. Αλλά, είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τις αρχές του 1990, σύμφωνα με τον Granqvist, «η πλειοψηφία των μεταφράσεων βασιζόταν σε κάποια ενδιάμεση γλώσσα, ειδικά τα γαλλικά, τα αγγλικά και τα σουηδικά». Αυτή η αποκαρδιωτική εικόνα άλλαξε μετά το 1990, με την άνθηση των νεοελληνικών σπουδών στη Φινλανδία και τη συνεργασία ακαδημαϊκών, νεοελληνιστών και φοιτητών. Οι μεταφράσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του 20ου αιώνα βασίζονταν, επιτέλους, στο πρωτότυπο. Έγινε, πράγματι, μια αξιόλογη προσπάθεια, η οποία, ωστόσο, έμεινε στη μέση, λόγω της υποχώρησης των νεοελληνικών σπουδών και της αναστολής του προγράμματος για την επιχορήγηση των μεταφράσεων.

Πιο γνωστοί Έλληνες συγγραφείς στη Φινλανδία είναι ο Θοδωρής Καλλιφατίδης ο οποίος εκδίδει τα βιβλία του στη γειτονική Σουηδία (12 εγγραφές στο αρχείο του ΕΚΕΒΙ), ο Βασίλης Βασιλικός (τρεις εγγραφές) και ασφαλώς ο Νίκος Καζαντζάκης, του οποίου μεταφράστηκε σχεδόν το σύνολο του έργου του (9 εγγραφές). Κατά τον Granqvist, τα βιβλία του Καζαντζάκη είναι τα μόνα για τα οποία έγιναν επανεκδόσεις όπως και για τον Μεγάλο περίπατο του Πέτρου της Άλκης Ζέη.

Για τη μετάφραση της ελληνικής λογοτεχνίας στα φινλανδικά, μιλήσαμε με μια νεαρή και ενθουσιώδη μεταφράστρια, τη Riikka Pulkkinen, η οποία αρχίζει πολύ δυναμικά τη σταδιοδρομία της και δεν κρύβεται: ευελπιστεί να καταφέρει να βελτιώσει αυτή την κατάσταση. Η Riikka Pulkkinen μας εξηγεί, σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη, πώς και γιατί αποφάσισε να μάθει ελληνικά και να στραφεί στη μετάφραση, αναφέρεται στα πολύ φιλόδοξα σχέδιά της (δημιούργησε μάλιστα ιστοσελίδα για την ελληνική λογοτεχνία στα φινλανδικά (www.nykykreikkablog.com) και στις δυσκολίες που παρουσιάζει η μετάφραση από τα ελληνικά στα φινλανδικά. Μας μίλησε ακόμα για τους Φινλανδούς αναγνώστες και την αγάπη τους για το βιβλίο και γενικά για την τέχνη της μετάφρασης.

 

Τι σας ώθησε να μάθετε ελληνικά και να ασχοληθείτε με την Ελληνική γλώσσα;

Ήμουν φοιτήτρια, μόλις είχα ξεκινήσει τις σπουδές Φινλανδικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Jyväskylä [Γύβασκύλα] στην κεντρική Φινλανδία, όπου δεν είχε τμήμα νέων ελληνικών. Άκουσα τη γλώσσα και με «τράβηξε», άρχισα να μαθαίνω λέξεις μόνη μου και τελικά, μέσω αυτού του ενδιαφέροντος, γνώρισα αρκετούς έλληνες που σπούδαζαν στην ίδια πόλη. Μετά από έναν χρόνο, κατέληξα να κάνω αίτηση για το Εράσμους στη Θεσσαλονίκη και από εκεί ξεκίνησε η πορεία μου στα ελληνικά γράμματα.

Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη μετάφραση της ελληνικής λογοτεχνίας;

Ο τομέας μου ήταν πάντοτε η λογοτεχνία και μαθαίνοντας όλα αυτά τα χρόνια παράλληλα την ελληνική γλώσσα, μου φάνηκε πολύ λογική η επιλογή να βάλω αυτόν τον στόχο. Ήθελα να μεταφέρω ό, τι άξιο διάβαζα και στη μητρική μου γλώσσα. Γνώρισα άλλους μεταφραστές και είδα ότι ο τρόπος ζωής τους θα μου ταίριαζε. Είναι πια σχεδόν μια δεκαετία που ξέρω ότι αυτό θέλω να κάνω. Μετά από τη Θεσσαλονίκη, πήρα πτυχίο νεοελληνικής φιλολογίας από το Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι και παρακολούθησα μαθήματα ελληνικής λογοτεχνίας στην Αθήνα και στο Μπρνο. Μάλιστα με βοήθησε ιδιαίτερα η γνωριμία και η συνεργασία με την πιο έμπειρη μεταφράστρια φινλανδικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα, την κυρία Μαρία Μαρτζούκου, η οποία ήταν επόπτρια μου στην πρακτική που έκανα στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών. Φέτος είμαι υπότροφος στο πρόγραμμα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης νέων μεταφραστών της ελληνικής λογοτεχνίας της Ακαδημίας Αθηνών – πρόγραμμα το οποίο μου έδωσε την ευκαιρία να μπορέσω να αφοσιωθώ αποκλειστικά στη μετάφραση και να έχω χρόνο να βρω τον δρόμο μου στον κόσμο του βιβλίου. Το πρόγραμμα Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Νέων Μεταφραστών Ελληνικής Λογοτεχνίας των Ιδρυμάτων Πέτρου Χάρη και Κώστα και Ελένης Ουράνη λειτουργεί από το 2012 υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών. Ο στόχος είναι να εκπαιδευτούν πρεσβευτές της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό. Η υποτροφία είναι ετήσια και προσφέρεται σε 4 με 7 υποτρόφους. Επιλέγονται σπουδαστές με καλές γνώσεις ελληνικών και στα μαθήματα διδάσκονται ιστορία της λογοτεχνίας, θεωρία της μετάφρασης και σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Δύο φορές το μήνα, στο μάθημα, είναι καλεσμένος ένας συγγραφέας του οποίου διαβάζουμε και αναλύουμε το έργο. Κάνουμε ασκήσεις στη μετάφραση και επιλέγουμε ο καθένας από ένα ολόκληρο έργο για να το μεταφράσουμε. Έχουν γίνει πολλά ωραία βήματα για την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού μέσω του προγράμματος. Στο πρόγραμμα, συνήθως, προτιμούν να επιλέγουν υποψήφιους από μεγάλες γλώσσες, και είναι φυσικό αυτό, αλλά χωράνε και εξαιρέσεις όπως τώρα με μένα και τη φινλανδική γλώσσα.

Είναι γνωστή η ελληνική λογοτεχνία στη Φινλανδία; Υπάρχει ενδιαφέρον, προοπτική για νέες μεταφράσεις;

Δυστυχώς, γνωστή δεν είναι. Σε συγκεκριμένους κύκλους κλασικών σπουδών γνωρίζουν την ελληνική ποίηση αρκετά καλά, αλλά ο κόσμος έξω από το πανεπιστήμιο δεν έχει πρόσβαση στη νεοελληνική λογοτεχνία. Τα έργα που έχουν μεταφραστεί μέχρι τώρα είναι λίγα και δεν καλύπτουν ένα φάσμα ικανοποιητικό για να καταλάβει κανείς το σύνολο. Είναι γεγονός ότι από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, χάρη στην επιμονή της μεταφράστριας Ρέιγια Τάννινεν και του προγράμματος επιδότησης μεταφράσεων του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού, μεταφράστηκαν στα φινλανδικά κάποια έργα της ελληνικής λογοτεχνίας, ακόμα και ποίηση, όπως μια επιλογή από το έργο του Καρυωτάκη και του Εγγονόπουλου. Παράλληλα, το Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών υποστήριξε την έκδοση μιας ανθολογίας ελληνικού διηγήματος. Όταν, όμως, σταμάτησαν οι επιδοτήσεις των μεταφράσεων, σταμάτησαν και οι εκδόσεις. Ενδιαφέρον, πάντως, από το φινλανδικό κοινό υπάρχει. Με όσους έχω μιλήσει, μου έχουν αναφέρει ότι θα ήθελαν πολύ να διαβάσουν περισσότερους Έλληνες. Η ελληνική λογοτεχνία θα πρέπει απλώς να βρει τα φτερά της, να μεταφραστούν κάποια έργα που θα τραβήξουν την προσοχή και πιστεύω πως τα επόμενα χρόνια ο δρόμος θα είναι πιο εύκολος. Με μικρά βήματα, έστω. Όπως έγινε με ένα διήγημα που δημοσιεύτηκε τον Μάιο στο λογοτεχνικό περιοδικό Nuori Voima στην Φινλανδία και δημιούργησε τις προοπτικές για περαιτέρω συνεργασία (βλ. Διονύσης Μαρίνος: «Το ψυγείο», από την συλλογή Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ, Εκδόσεις Μελάνι 2017).

«Όταν όμως σταμάτησαν οι επιδοτήσεις των μεταφράσεων, σταμάτησαν και οι εκδόσεις. Ενδιαφέρον, πάντως, από το φινλανδικό κοινό υπάρχει. Με όσους έχω μιλήσει, μου έχουν αναφέρει ότι θα ήθελαν πολύ να διαβάσουν περισσότερους Έλληνες. Η ελληνική λογοτεχνία θα πρέπει απλώς να βρει τα φτερά της, να μεταφραστούν κάποια έργα που θα τραβήξουν την προσοχή και για τα επόμενα ο δρόμος θα είναι πιο εύκολος. Με μικρά βήματα, έστω».

Στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι είχε δημιουργηθεί μια μικρή παράδοση διδασκαλίας των νέων ελληνικών. Ο Γιούσσι Κόρχονεν [Jussi Korhonen] είχε πάρει την πρωτοβουλία να ξεκινήσει μαθήματα ελληνικών εκεί στο τέλος της δεκαετίας του ’60. Το 1970-1980 ήταν η καλύτερη περίοδος για την ελληνική γλώσσα. Κάθε χρόνο ο αριθμός των σπουδαστών αυξανόταν και έφτασε ακόμα και στους 60. Έπειτα έστειλαν και από την Ελλάδα μια καθηγήτρια και το τμήμα είχε πολλούς φοιτητές. Δυστυχώς, μετά το ενδιαφέρον άρχισε να σβήνει, και αυτό έχει να κάνει αρκετά με την αρνητική εικόνα της Ελλάδας που δημιουργήθηκε με την οικονομική κρίση. Αυτή τη στιγμή η νεοελληνική φιλολογία υπάρχει ακόμα ως τομέας, αλλά τα μαθήματα δεν πραγματοποιούνται κάθε χρόνο. Αν κάποιος θέλει να πάρει πτυχίο, μπορεί να το ολοκληρώσει μέσω εξετάσεων. Κανονικά μπορεί να συνεχίσει ακόμα και σε μεταπτυχιακό, αλλά δεν διδάσκεται πλέον κανένα μάθημα. Νομίζω ότι αυτό πάει παράλληλα με τη μετάφραση – για να ανθίσει ξανά το τμήμα, θα πρέπει και ο σημερινός ελληνικός πολιτισμός να κάνει αισθητή την παρουσία του στη Φινλανδία.

Ποιο είναι το προφίλ του Φινλανδού αναγνώστη που διαβάζει ελληνική λογοτεχνία;

Από πολύ παλιά υπάρχουν πολλοί Φινλανδοί που αγαπούν ιδιαίτερα την Ελλάδα και οι περισσότεροι που επισκέπτονται τη χώρα επιστρέφουν κάθε χρόνο. Επομένως, υπάρχει πολύς κόσμος που ενδιαφέρεται για τον ελληνικό πολιτισμό. Αυτό το έχω καταλάβει και από την ιστοσελίδα μου, γιατί συχνά με ρωτούν πώς να γνωρίσουν τη λογοτεχνία καλύτερα και τι να διαβάσουν πριν ταξιδέψουν. Μια άλλη ομάδα είναι οι Φινλανδοί που έχουν ασχοληθεί με την αρχαία Ελλάδα και θέλουν να γνωρίσουν και τον σύγχρονο πολιτισμό της χώρας – αυτοί είναι οι πιο δύσκολοι αναγνώστες! Υπάρχει, επίσης, μια τρίτη ομάδα, καινούργια, πολιτικοποιημένη, που άρχισε να ενδιαφέρεται για την Ελλάδα λόγω των τελευταίων εξελίξεων. 

Είναι σημαντικό, πιστεύετε, να γνωρίσουν σήμερα οι Φινλανδοί αναγνώστες την ελληνική λογοτεχνία;

Όπως είναι σήμερα η κατάσταση στον κόσμο, θεωρώ ότι στη χώρα μου πρέπει να αποκτήσουν επειγόντως πρόσβαση στην καθημερινότητα και τη νοοτροπία των Ελλήνων, κι αυτό πρέπει να γίνει μέσω της τέχνης. Πιστεύω ότι το να διαβάζεις τους δημιουργούς κάθε χώρας είναι ένας μοναδικός τρόπος να την κατανοήσεις και να τη νιώσεις. Η εικόνα της Ελλάδας στη Φινλανδία, που έχει δημιουργηθεί λόγω των πολιτικών-οικονομικών εξελίξεων, χρειάζεται το αντίβαρο της λογοτεχνίας για να βελτιωθεί. Αυτός είναι κι ένας λόγος που η Ελλάδα ελκύει το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια.

Βασισμένη στην πείρα σας, τι είναι αυτό που θα μπορούσε να αγγίξει τους Φινλανδούς αναγνώστες ενός ελληνικού βιβλίου;

«Πιστεύω ότι το να διαβάζεις τους δημιουργούς κάθε χώρας είναι ένας μοναδικός τρόπος να την κατανοήσεις και να τη νιώσεις. Η εικόνα της Ελλάδας στη Φινλανδία που έχει δημιουργηθεί λόγω των πολιτικών-οικονομικών εξελίξεων, χρειάζεται το αντίβαρο της λογοτεχνίας για να βελτιωθεί».

 

Οι Φινλανδοί με τους Έλληνες έχουν πολλά κοινά, και στον χαρακτήρα και στην ιστορία. Γενικότερα, τους Φινλανδούς τους ενδιαφέρει πολύ το ιστορικό μυθιστόρημα, αυτό φαίνεται και στη δική μας παραγωγή και αγορά. Ένας από τους στόχους μου είναι να παρουσιάσω στη Φινλανδία βιβλία, που διαβάζοντάς τα κανείς, θα μπορεί να πάρει μια ιδέα και για την ιστορία της χώρας. Επίσης, η μοναξιά και η σιωπή που εμφανίζονται συχνά ως θέματα, ιδιαίτερα στα αστικά μυθιστορήματα και διηγήματα, είναι οικεία στοιχεία στους Φινλανδούς.

Γνωρίζουμε πως η φιλαναγνωσία είναι πολύ διαδεδομένη στη Φινλανδία. Πού οφείλεται αυτό;

Ένας βασικός λόγος είναι η συνήθεια να περνάμε χρόνο στις βιβλιοθήκες από μικροί. Θυμάμαι πως μετά από το σχολείο όλοι περνούσαμε από τη βιβλιοθήκη απέναντι για να δανειστούμε ένα βιβλίο και να το διαβάσουμε το βράδυ. Είχαμε πάντοτε εύκολη πρόσβαση στα βιβλία, διότι οι βιβλιοθήκες υπάρχουν παντού σε κεντρικά σημεία, και έτσι το διάβασμα δεν έχει και κόστος, ένα βιβλίο δεν χρειάζεται να είναι επένδυση για τον αναγνώστη. Τα τελευταία χρόνια με την καινούργια τεχνολογία, η νεολαία διαβάζει πολύ λιγότερο, και γι’ αυτό χαίρομαι ιδιαίτερα που στην πρωτεύουσα πάρθηκε η απόφαση να χτιστεί στο πιο κεντρικό σημείο ένα ολοκαίνουργιο και ελκυστικό κτήριο που θα φιλοξενεί την κεντρική βιβλιοθήκη της πόλης και πολλούς χώρους τέχνης. Από την άλλη, η Φινλανδία είναι μια χώρα σχετικά νέα, μόλις έκλεισε τα εκατό της χρόνια, και η ύπαρξη της δικής της λογοτεχνίας είχε στα δύσκολα χρόνια πολύ μεγάλη σημασία, ήταν κατόρθωμα, και νομίζω ότι αυτό το πνεύμα επικρατεί ακόμα έστω και ασυνείδητα.

Έχοντας υπόψη ότι ο μεταφραστής (της ελληνικής λογοτεχνίας) δεν περιορίζεται μόνο στη μετάφραση του βιβλίου, ποιες δυσκολίες/προβλήματα αντιμετωπίζει από την επιλογή του βιβλίου μέχρι την έκδοση και την κυκλοφορία του;

Προσωπικά, στην αρχή, τον περισσότερο καιρό έψαχνα μόνη μου την αγορά του βιβλίου και μου φάνηκε πολύ δύσκολο να εντοπίζω τα σωστά βιβλία να διαβάσω. Εκδίδονται πάρα πολλά. Στη Σχολή δεν μάθαμε πολλά για τον 20ο αιώνα και τίποτα για τους σημερινούς συγγραφείς, και ορισμένες φορές μου φαινόταν πως δεν θα καταφέρω ποτέ να μάθω ούτε τα βασικά. Μέχρι να φτάσει κανείς στο επίπεδο να διαβάζει άνετα και πιο δύσκολη λογοτεχνία, χρειάζεται χρόνο, κι εγώ μπορώ να πω ότι μόλις τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχω καταφέρει να διαβάζω χωρίς να κολλάω σε λέξεις. Αλλά χρειάζεται χρόνος για να μάθεις μια ολόκληρη λογοτεχνία από την αρχή. Φέτος, που συμμετέχω στο πρόγραμμα εκπαίδευσης νέων μεταφραστών της ελληνικής λογοτεχνίας, έχω καταφέρει να βάλω τα έργα σε τάξη, να καταλαβαίνω τι να διαβάσω και με ποια ματιά. Ένα τέτοιου είδους πρόγραμμα είναι σωτήριο για μικρές γλώσσες όπως η ελληνική, για τη σύγχρονη λογοτεχνία και μετάφραση της οποίας δεν υπάρχουν πανεπιστημιακές σπουδές στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Είναι μοναδική ευκαιρία να μάθει κανείς με επαγγελματική καθοδήγηση για τις εξελίξεις της πιο πρόσφατης λογοτεχνικής δραστηριότητας και να εξασκηθεί στη μετάφραση. Ευτυχώς, έχω πλέον βοήθεια στην Ελλάδα για να προσανατολιστώ στις επιλογές μου και να επικοινωνήσω με εκδότες, αλλά το ίδιο χρειάζομαι και στη χώρα μου. Στους εκδοτικούς οίκους στη Φινλανδία διαβάζονται ελάχιστα δείγματα από ελληνικά έργα. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα είναι η γλώσσα. Τελευταία ετοιμάζομαι να παρουσιάσω κάποιους λογοτέχνες με ήδη μεταφρασμένα δείγματα στα φινλανδικά. Επίσης, δημιούργησα μια ιστοσελίδα, όπου δημοσιεύω διηγήματα, αποσπάσματα από πεζά και ποιήματα, με σκοπό να χτίσω μια πλατφόρμα για όσους θέλουν να γνωρίσουν τον κόσμο του βιβλίου στην Ελλάδα στο σύνολό του. Θέλει όμως δουλειά ακόμη.

Τι θα προτείνατε εσείς για να βελτιωθεί η όποια προβληματική κατάσταση επικρατεί σχετικά με τις μεταφράσεις της ελληνικής λογοτεχνίας στα φινλανδικά;

«Τελευταία ετοιμάζομαι να παρουσιάσω κάποιους λογοτέχνες με ήδη μεταφρασμένα δείγματα στα φινλανδικά. Επίσης, δημιούργησα μια ιστοσελίδα, όπου δημοσιεύω διηγήματα, αποσπάσματα από πεζά και ποιήματα, με σκοπό να χτίσω μια πλατφόρμα για όσους θέλουν να γνωρίσουν τον κόσμο του βιβλίου στην Ελλάδα στο σύνολό του. Θέλει όμως δουλειά ακόμη».

Πρώτον, πιστεύω ότι θα καταφέρω να βελτιώσω την κατάσταση, γιατί γενικότερα και ακόμη πιο πολύ τα τελευταία χρόνια, υπήρχε έλλειψη μεταφραστών. Οι Φινλανδοί εκδότες δεν έχουν πρόσβαση στα κείμενα τόσο εύκολα, γιατί σπανίως υπάρχουν δείγματα στα αγγλικά. Προσπαθώ τώρα μέσω της ιστοσελίδας μου να δημιουργήσω σταδιακά μια πλατφόρμα, από την οποία θα μπορούν να μάθουν για τους έλληνες λογοτέχνες και τις εξελίξεις στην ελληνική λογοτεχνία στη γλώσσα τους. Έχω συνεργαστεί και θα συνεχίσω να συνεργάζομαι με τους ατζέντηδες, προσφέροντας τους τα αποσπάσματα που έχω μεταφράσει στα φινλανδικά. Νομίζω ότι χρειάζεται απλώς μια καλή αρχή, και η ελληνική λογοτεχνία θα βρει τον δρόμο της.

Ποιες ιδιαιτερότητες υπάρχουν όσον αφορά στη μετάφραση από τα ελληνικά στα φινλανδικά; 

Για τον μεταφραστή ο συνδυασμός είναι δύσκολος, γιατί μιλάμε για δύο γλώσσες εντελώς διαφορετικές μεταξύ τους. Πολλές φορές πρέπει να γυρίσω τα πάντα ανάποδα στο ελληνικό κείμενο για να δημιουργήσω τις φινλανδικές προτάσεις. Εμείς στη γλώσσα μας δεν έχουμε γένος, και αυτό δημιουργεί πολλές φορές δυσκολίες στο να μεταφέρεις την πλοκή και τις κρυφές έννοιες με τον ίδιον τρόπο – κι αυτό είναι μόνο ένα παράδειγμα.

Ο μεταφραστής είναι ο ίδιος δημιουργός κατά τη μετάφραση ή διαμεσολαβητής ανάμεσα στον συγγραφέα και τον αναγνώστη;

Αναγκαστικά πρέπει για λίγο να γίνει και ο ίδιος δημιουργός, και αυτός είναι ο λόγος που απολαμβάνω αυτή τη δουλειά τόσο πολύ. Μόνο όταν νιώθεις ότι μπορείς να σκέφτεσαι στον ρυθμό του συγγραφέα και είσαι μέσα στο κείμενο, μπορείς να το αποτυπώσεις καλά στη γλώσσα σου. Μερικές φορές νιώθω ότι περνάω μέρες ολόκληρες στην ατμόσφαιρα του κειμένου που δουλεύω εκείνη την περίοδο, ίσως γι’ αυτό θα έπρεπε να επιλέγω και έργα με πιο ευτυχισμένους πρωταγωνιστές!

Ποια θεωρείτε εσείς καλή μετάφραση και ποιο θα μπορούσε να είναι το εγχειρίδιο του καλού μεταφραστή;

Η καλή μετάφραση δεν σε προκαλεί να ψάχνεις το όνομα του μεταφραστή, αφού ξεκινήσεις το βιβλίο. Μια κακή ή μια άψογη μετάφραση προκαλούν την περιέργεια.  Είναι σημαντικό το κείμενο να κυλάει, να διαβάζεται άνετα, αλλά να μην αλλάζουν τα στοιχεία όπως ο ρυθμός και η ατμόσφαιρα.

 

 

Η Riikka Pulkkinen κατέχει πτυχίο Νεοελληνικής Φιλολογίας και μεταπτυχιακό στη Συγκριτική Λογοτεχνία (Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, 2010-2016). Κατέχει επίσης πτυχίο στη Φινλανδική Φιλολογία (Πανεπιστήμιο Jyväskylä, 2005-2010). Το 2007-2008 φοίτησε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στα πλαίσια του προγράμματος Erasmus. Φοίτησε επίσης στα πλαίσια του προγράμματος Free Moving, το 2009, στο Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Nuevo Leon στο Monterrey στο Μεξικό (με υποτροφία του Παν. Jyväskylä) και το 2010 στο Πανεπιστήμιο Masaryk στο Brno της Τσεχίας. Αυτή τη χρονιά παρακολουθεί με υποτροφία το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης επαγγελματικής κατάρτισης νέων μεταφραστών της Ελληνικής λογοτεχνίας 2017-2018 (Ιδρύματα Κώστα και Ελένης Ουράνη – Πέτρου Χάρη). Από τον Σεπτέμβριο του 2017 διαχειρίζεται την ιστοσελίδα www.nykykreikkablog.com, όπου δημοσιεύει δικές της μεταφράσεις από τη νεοελληνική λογοτεχνία, άρθρα και παρουσιάσεις συγγραφέων. Εργάστηκε ως ασκούμενη στο Φινλανδικό Ινστιτούτο Αθηνών (2012-υποτροφία Erasmus, 2016/2017-υποτροφία CIMO) υπό την εποπτεία της κ. Μαρίας Μαρτζούκου αλλά και στο Φινλανδικό Σχολείο Πειραιά (2012). Εκτός από ελληνικά και φινλαδικά γνωρίζει αγγλικά, γερμανικά, ισπανικά και σουηδικά. Ανάμεσα στις ασχολίες της περιλαμβάνεται και η μουσική (πιάνο, κιθάρα, σαξόφωνο). Το 2014 συμμετείχε στη συζήτηση για τη νεοελληνική λογοτεχνία στην Έκθεση Βιβλίου του Ελσίνκι.

Ορισμένες δημοσιεύσεις:

-Φινλανδική μετάφραση του διηγήματος του Διονύση Μαρίνου «Το ψυγείο» από την συλλογή «Όπως και αν έρθει αυτό το βράδυ» (Εκδόσεις Μελάνι 2017), στο λογοτεχνικό περιοδικό Nuori Voima, Μάιος 2018.

-Άρθρο για τα έργα του Νίκου Χουλιαρά στο μπλογκ ”Akropoliin juurella”του Φινλανδικού Ινστιτούτου Αθηνών 03/2017.

-Άρθρο για τα φιλολογικά καφενεία της Αθήνας στο περιοδικό Helikon 1/2015.

-Άρθρο για τον Κωσταντίνο Χατζόπουλο στο περιοδικό Helikon 2/2013.

Emilios Solomou

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular