Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Η γυμνή μοναξιά του ποιητή Όμικρον, Χλόη Κουτσουμπέλη, Εκδόσεις Πόλις

Η ποίηση είναι ένα πείσμον μυστικό. Το ποίημα που γράφεται είναι μία πείσμων πονηρία που, πες πες πες, καταφέρνει πότε πότε να αποσπάσει ελάχιστο τμήμα αυτού του μυστικού και που σπεύδει να το διαδώσει. Με την ίδια όμως ασάφεια και υπαινικτικότητα που το παρέλαβε. Έτσι το ποίημα γίνεται αυτόματα συνένοχος και συντηρητής της μυστικότητας που θέλει να διατρήσει. Με τα λόγια αυτή η Κική Δημουλά απευθυνόταν στις μαθήτριες της Α’ τάξης Λυκείου του Αρσακείου, ονομάζοντας την τέχνη λαθραίο θεό που ξαναπλάθει τον κόσμο.

Η Χλόη Κουτσουμπέλη στη συλλογή της Η γυμνή μοναξιά του ποιητή Όμικρον (ΠΟΛΙΣ 2021) εμβαθύνει στο διαρκές αίνιγμα της ποίησης. Ο ποιητής Όμικρον (ο μηδέν, ο κανένας), με τις περσόνες του, χαρακτήρες πραγματικούς ή φανταστικούς, που παρελαύνουν σε έναν μαγικό χορό από λέξεις, αφηγείται τον αιμάσσοντα και μοναχικό αγώνα του ποιητή. Οι σκηνοθετικά δομημένες ιστορίες συνιστούν ποιητικά πορτρέτα ανθρώπων που άφησαν ανεξίτηλα τα ίχνη τους στην πάροδο του χρόνου με το τραγικό τέλος, την ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα, τη θλίψη τους. Δίνοντας ζωή στις ποικίλες αυτές προσωπικότητες, αγάλματα, μυθικά πρόσωπα, εγκύπτει στην ουσία της ποιητικής δημιουργίας.

Ο ποιητής Όμικρον, κουβαλώντας αρχαία σκόνη, ξεκινά την περιπέτειά του απαραβίαστος, σαν την πανέμορφη Κόρη Φρασίκλεια, το αρχαϊκό γλυπτό του Αριστίωνα του Πάριου που ενταφιάστηκε στα χρόνια του για να σωθεί από τους Πέρσες εισβολείς. Χάνοντας το ένα της σανδάλι, η Φρασίκλεια θυμίζει την ποίηση στο βάθος του χρόνου. Σαν παλίμψηστο, αφημένη στις θωπείες του γλύπτη-ποιητή, προσφέρει την καταπραϋντική της παρηγοριά, κάνοντας την Άννι Έντσον Τέιλορ να ριγεί μόνον όταν θυμάται ότι έγραψε το πρώτο της ποίημα.

«Η μόνη πραγματική συγκίνηση/ που ένιωσε ποτέ/ ήταν όταν έπεσε στους Καταρράκτες./ Και όταν έγραψε το πρώτο της ποίημα.» ( ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ, σελ. 11)

Συναντά την αμερικανίδα ποιήτρια Σύλβια Πλαθ, διαλέγεται με την Αυγούστα, ετεροθαλή αδελφή και ερωμένη του Λόρδου Βύρωνα, με την τραγική μητέρα του Διονύσιου Σολωμού, τον πρόωρα χαμένο Κώστα Κρυστάλλη, τον Βαν Γκογκ, την Έμιλι Ντίκινσον, τη Λουίζα Μέι Άλκοτ, τον Νίκο Καββαδία, τον Κώστα Καρυωτάκη.

Μέσα από τα πορτρέτα των προσωπικοτήτων αυτών η Χλόη Κουτσουμπέλη παρουσιάζει τη δική της ποιητική θεώρηση για όσα επηρεάζουν τον καλλιτέχνη. Χειρίζεται με δεξιοτεχνία τη σχέση βίου του καλλιτέχνη με το έργο, τη σύλληψη και αναθεώρηση των λογοτεχνικών ηρώων, την κοινοτοπία, την αλλαγή της πλοκής, τον θάνατο του συγγραφέα. Η ποιητική πράξη καταλήγει Μάθημα δημιουργικής μοναξιάς. Ο ποιητής στέκεται με δέος πάνω από τη λευκή σελίδα. Επινοεί λογοτεχνικούς χαρακτήρες και η σελίδα γεμίζει. Η ποίηση γράφεται στον υπολογιστή σε γραμματοσειρά Tahoma 12.[i] Όταν όμως όλα τελειώσουν, ο ποιητής Όμικρον αισθάνεται μόνος μέσα στο κοσμογονικό χάος. Μοιράζεται την απόγνωση με κάποιον άλλο ποιητή που γράφει.

Η γυμνή μοναξιά του ποιητή Ομικρον

Πόσο γυμνός ένιωσε ο ποιητής Όμικρον
όταν όλα είχαν τελειώσει στο χαρτί,
η πένα αναπαύτηκε οριζόντια
και το μελάνι στέρεψε.
Τα ποιήματα διαλύθηκαν στην κοσμική νύχτα.
Ψιλή βροχή ξέβγαλε τα γράμματα στους αιώνες των αιώνων.
Ξάφνου ορφανός ο ποιητής Όμικρον
όπως κάθε ποιητής πριν και μετά
χωρίς συγγενείς εξ αίματος, εξ αγχιστείας ή γραφής,
Αδάμ που η Φωνή διώχνει από τον Κήπο,
όρθιος στο απέραντο σύμπαν που συνέχεια διαστέλλεται
έκλεισε τον πάπυρο, την περγαμηνή, τον υπολογιστή
τάισε το οικόσιτο κοράκι στο μπαλκόνι
και ξάπλωσε να κοιμηθεί.

 

Την ώρα που αυτός κλείνει στα μάτια και κοιμάται
κάπου αλλού κάποιος άλλος απότομα ξυπνά
κάθεται στο γραφείο του και γράφει.
(σελ. 48)

Η Κουτσουμπέλη αναφέρεται στη διαχρονική ανάγκη του ανθρώπου για ποίηση, αυτό το τίναγμα του μέσα βίου έξω, της Κικής Δημουλά. Τη θεματική της απασχολεί παράλληλα ο χρόνος, η διάψευση των ελπίδων, η μνήμη, ο θάνατος, η μητέρα. Τα συναισθήματα υποβάλλονται με τρόπο ιδιότυπο, μέσα από έμμεσες παραλληλίες. Γνωρίζοντας σε βάθος τη λογοτεχνία και τη μυθολογία, η ποιήτρια παίζει με πρόσωπα και μύθους.

ΗΛΕΚΤΡΑ

Κάτι πήγε θανάσιμα στραβά.
Ο πατέρας ιδιαίτερα χλομός στον νεκρικό του θάλαμο
δεν φορούσε παπιγιόν.
Η μητέρα κυκλοφορούσε πάνω κάτω με κοθόρνους
και μάλωνε τις υπηρέτριες.
Αντί για κόλλυβα σε μεγάλους δίσκους σέρβιραν φουά γκρα.
Ο Ορέστης έψαχνε να βρει την Ιφιγένεια
σε κάθε ελάφι που έτρεχε στο δάσος.
Μόνη λοιπόν θα διεκπεραίωνα την πράξη.
Φόρεσα το κόκκινο κραγιόν
και τις ψηλές της γόβες.
Κοιτάχτηκα μες στον καθρέφτη.
Τώρα που τόσο πολύ της έμοιαζα
μπορούσα πια να τη σκοτώσω. (σελ. 37)

Το άλγος του ποιητή Όμικρον είναι ωστόσο πανανθρώπινο. Συγγραφείς, αναγνώστες και άνθρωποι που ανήκουν σε διαφορετικούς χωροχρόνους, τους χωρίζουν αιώνες και τεράστιες χωρικές αποστάσεις, βρίσκονται αξεδιάλυτα δεμένοι μεταξύ τους στον κόσμο της ποίησης, σε συνεχή αλληλεπίδραση και χώρο ενιαίο, σε αδιάκοπη ανταλλαγή. Η Χλόη Κουτσουμπέλη αναδεικνύει τη διαλεκτική και συσχετική σχέση της λογοτεχνίας. Σκύβει στις εκφάνσεις της διαδικασίας της.

Η παραστατική εικονοποιία και η σκηνοθετική δομή των ποιημάτων της δημιουργούν κλίμα θεάτρου. Στις σκηνές παίζονται δράματα. Η εφιαλτική πραγματικότητα εισχωρεί στα πάθη, τις βιολογικές ορμές, τα διαχρονικά προβλήματα. Συνύπαρξη βιαιότητας και λυρισμού, σαγηνευτικοί χαρακτήρες που βουλιάζουν στην ενδοσκοπική και αυτοκαταστροφική αναζήτηση. Η Ποίηση βρίσκεται μέσα στη φρίκη, έγραφε ο Μπρεχτ.

Κάπτεν Χουκ

Το ένα μου χέρι είναι γάντζος.

Μ’ αυτό το χέρι γράφω. (σελ. 27)

Ποίηση είναι η αφηρημένη σύλληψη μιας ιδιωτικής εμπειρίας που στην οριακή της ένταση γίνεται παγκόσμια, πίστευε ο Έλιοτ.

 

Η μυθοπλαστική διάσταση της ποίησης της Χλόης Κουτσουμπέλη οδηγεί σε υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα. Ο αφαιρετικός και ακαριαίος λόγος της συναρπάζει. Λογοτεχνία με συμφραζόμενα, χρήση επιθέτου, συνειρμική σύνδεση νοημάτων. Εξπρεσιονισμός και έντονα ιδιοσυγκρασιακοί χαρακτήρες. Η μέθεξη του αναγνώστη προέρχεται από τον τόνο, το πάθος της ποιητικής φωνής, την έκφραση του αιώνιου.  

Βιβλιογραφία

Hawthorn, Jeremy, Ξεκλειδώνοντας το κείμενο, απόδοση στα ελληνικά Μαρία Αθανασοπούλου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2002, σελ. 16-17.

http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2712/Neoelliniki-Logotechnia_G-Lykeiou-AnthrSp_html-empl/index_3_04.html (τελευταία πρόσβαση 2.10.2021)

 [i] ΜΑΘΗΜΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ, σελ. 23.

Αποκτήστε το βιβλίο

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular