Η ποιήτρια Άννα Όσπελτ

13 February 2022

***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

Ερωτεύτηκα ένα μυθιστόρημα

τον σκύλο του τον ονομάζω Χαϊκού.

Του μαθαίνω να ποιεί.

(σελ. 69)

Η Άννα Όσπελτ (Anna Ospelt, 1987) γεννήθηκε στην πρωτεύουσα του Λιχτενστάιν Βαντούζ, όπου και ζει. Σπούδασε Κοινωνιολογία, Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και Παιδαγωγικά στη Βασιλεία της Ελβετίας. Δημοσιεύει από το 2011 διηγήματα και ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά και ανθολογίες. Έχει μεταφράσει στα γερμανικά την Αμερικανίδα συγγραφέα Elisabeth Sharp McKetta και έχει λάβει πολυάριθμες επιχορηγήσεις και διακρίσεις στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Η ποιήτρια Κατερίνα Λιάτζουρα μεταφέρει στα ελληνικά την ποίηση της Όσπελτ. Η ανθολογία Ποιήματα της Άννας Όσπελτ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Βακχικόν (2020) και είναι δίγλωσση, προσφέροντας παράλληλα τη δυνατότητα ανάγνωσης των ποιημάτων από το πρωτότυπο.

Το Λιχτενστάιν, ένα μικρό ευρωπαϊκό κράτος περίπου σαράντα χιλιάδων κατοίκων, βρίσκεται στα υψίπεδα των Άλπεων, ανάμεσα στην Ελβετία και την Αυστρία. Η οικονομία του ευημερεί και το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων είναι υψηλό. Γερμανόφωνη χώρα και απομονωμένη, εφόσον εκτείνεται αποκλειστικά μέσα στις Άλπεις και δεν έχει διέξοδο στη θάλασσα. Θέρετρο χειμερινού αθλητισμού και φορολογικός παράδεισος.

Τον πρόλογο στην ανθολογία Ποιήματα της Άννας Όσπελτ γράφει ο Ρενέ Φράουχιγκερ, συγγραφέας και εκδότης του περιοδικού Das Narr. Από την κατατοπιστική και με συναίσθημα εισαγωγή του, αντλούμε πληροφορίες για την ποιήτρια και το λογοτεχνικό περιβάλλον της Ελβετίας.

Ποιήτρια του χαμόγελου ονομάζει την Άννα Όσπελτ ο Ρενέ Φράουχιγκερ και εξομολογείται πώς τη γνώρισε. Την άνοιξη του 2011 εκείνος με άλλους δύο φοιτητές της Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, προβληματίστηκαν από το γεγονός ότι στη γερμανική λογοτεχνία δεν υπήρχε μια λογοτεχνική σκηνή, όπως στη Ζυρίχη την εποχή του Νταντά. Ένα όργανο που να δίνει τον τόνο, όπως οι «Ώρες» των Σίλερ και Γκαίτε. Δεν υπήρχε ρεύμα που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε, όπως αυτό του εξπρεσιονισμού. Ένα αβανγκάρντ που να ορμά προς τα εμπρός.

Σκέφτηκαν τότε να δημιουργήσουν από κοινού ένα λογοτεχνικό περιοδικό με ένα εύκολο όνομα και αναγνωστικές βραδιές, όπου οι συγγραφείς θα μπορούσαν να γνωριστούν μεταξύ τους και να ανταλλάξουν ιδέες και όνειρα. Έτσι ιδρύθηκε το Das Narr –das narrativistische Literaturmagazin. Μέσα από τις σελίδες του απηύθυναν κάλεσμα προς γερμανόφωνους συγγραφείς να αποστείλουν κείμενά τους.

Η Άννα Όσπελτ ήταν από εκείνες που ανταποκρίθηκαν αμέσως. Την εποχή εκείνη σπούδαζε στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας και βρισκόταν στην αρχή της συγγραφικής της διαδρομής. Το πεζό της ποίημα Nadine Ferrari δημοσιεύτηκε στην πρώτη έκδοση του Das Narr. Το ποίημα εμπεριέχεται στην ελληνική ανθολογία.

Ο Ρενέ Φράουχιγκερ αναφέρεται με τρυφερότητα στην ποιήτρια. Πληροφορεί πως στην παρούσα ανθολογία συμπεριλήφθηκαν κείμενα της Άννας Όσπελτ από το 2011 έως και το 2019. Αποτελούν μια συνειδητά επιλεγμένη συλλογή από διαφορετικές συγγραφικές της φάσεις. […] Κάποια ποιήματά της εμπεριέχουν κάτι τρυφερό, κάτι εύθραυστο. Άλλα είναι πολύ ελαφριά, παιχνιδιάρικα.

Πράγματι, η ποίηση της Άννας Όσπελτ είναι τρυφερή και περιέχει το παιγνιώδες. Αντλεί από τις προσωπικές εμπειρίες, είναι βιωματική και εκπέμπεται συνήθως σε πρώτο πρόσωπο. Μεταφέρει τη γεωγραφία του τόπου της: τα βουνά, την πανίδα, τη χλωρίδα. Ο λυρισμός είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της έκφρασης της Όσπελτ.

Οι βελόνες της Λάρικας πέφτουν κάτω

μεταμορφώνονται

ανοιγοκλείνουν τις βλεφαρίδες τους. (σελ. 19)

Ολιγόστιχα ποιήματα, ενίοτε χωρίς τίτλους, με την πυκνότητα των χαϊκού.

Κουβαλώ μαζί μου γραμματόσημα

για να μπορέσω να πετάξω. (σελ. 27)

Αλλά και πεζοποιήματα, μακροσκελή και ατμοσφαιρικά, σωματικά και αφηγηματικά, με καθημερινές σκηνές.

[…] Χθες τη νύχτα παίδεψα τον εαυτό μου χορεύοντας. Αρχικά ήταν αυτή η λογοτεχνική βραδιά, έπειτα αυτή η μουσική και αυτό το κοντραμπάσο, που πολύ θα ήθελα, όπως σ’ ένα άλογο, να του χάιδευα τον λαιμό του. Ήταν λοιπόν αυτή η βραδιά, και κάπως λικνίστηκα. Μέχρι που δίπλα μου ο ΝΤ χόρευε άγρια και είπε Α! θέλεις, αλλά και πάλι δεν τολμάς, και εγώ ανασήκωσα περιφρονητικά τη μύτη μου, επειδή είχε δίκιο. Τότε ήρθε ο Λ. Εγώ συνέχισα να λικνίζομαι, αλλά μόνο λίγο, καθώς ο Λ μίλαγε για λογοτεχνία και εγώ αντιλήφθηκα ότι συγχρόνως κοκκίνιζαν τα μάγουλά του. Αργότερα είδα ότι ο Μ είχε για πρώτη φορά εδώ και καιρό στρογγυλά μάγουλα. Τώρα πια ήμασταν όλοι πάνω από τα τριάντα, θρηνούσαμε και μεγαλώναμε και χορεύαμε. […] (ΧΟΡΟΣ, σελ. 29)

Σημαντικό μέρος στην ποίηση της Όσπελτ κατέχει η φύση: τα έλατα, τα ζώα του δάσους, τα ζαρκάδια, τα ελάφια, τα αγριοκάτσικα. Αλλά και οι συνήθειες, όπως η πεζοπορία με τον πατέρα, η παράδοση.

[…] Ο πατέρας μου μοιάζει με ελάφι, κι εκείνος είναι όμορφος και με ψιλόλιγνα πόδια όπως του ελαφιού, και θα μπορούσε να είναι λίγο πιο ευκίνητος, αλλά τότε δεν θα ήταν τόσο ηλικιωμένος και σοφός όπως ένα ελάφι, γι’ αυτό δεν πειράζει.

Στην τελευταία πεζοπορία είδαμε έλατα. Τannana είναι στην γλώσσα του πατέρα μου ο πληθυντικός αριθμός για το έλατο, ενικός αριθμός: Tanna. Όπως το Anna με Τ. […] (σελ. 51)

Οι σκηνές από τη σχολική ζωή με την καθηγήτρια των Θρησκευτικών και τον άνθρωπο του κήπου, τον εκκλησιασμό, τη Θεία Λειτουργία, τους οπωρώνες με τα ξύλινα κιόσκια, συνιστούν αναπαραστάσεις της εφηβείας και δίνουν νοσταλγική χροιά την αφήγηση. Ο τρόπος έκφρασης της Άννας Όσπελτ είναι λυρικός, συμβολιστικός, με νεορομαντικό χρώμα και έντονη εικονοποιία. Η Κατερίνα Λιάτζουρα, που γεννήθηκε στη Γερμανία και είναι Φιλόλογος της Γερμανικής Γλώσσας, απέδωσε με γνώση και αγάπη τη γερμανόφωνη ποιήτρια από το Λιχτενστάιν. Μετέφερε το ύφος και την ευαισθησία της, τον ρυθμό και την υποβλητική ατμόσφαιρα των ποιημάτων της.