Ίνκουμπους, Βαγγέλης Γιαννίσης, Εκδόσεις Διόπτρα

Ο Αποστόλης Χειρδάρης του διαδικτυακού weirdo που ήδη μετρά μερικές εκατοντάδες χιλιάδες πιστών φίλων αναφέρει σχετικά. Ίνκουμπους και Σούκουμπους ονομάζονται οι ερωτικοί, θρυλικοί δαίμονες που πλαγιάζουν με την λατινική τους ρίζα πλάι στα ανυποψίαστα θύματα. Τα τελευταία είτε καλώντας τους χθόνιους αυτούς εραστές από τον κάτω κόσμο, τις δυο τρομερές όψεις του ίδιου προσώπου, είτε πέφτοντας στην παγίδα κάποιας εκδικητικής μαγείας αδυνατούν να αντιμετωπίσουν την απειλή. Και έτσι αισθάνονται τον εαυτό τους κομματιασμένο και μονάχα να ανακαλέσουν μπορούν κάποια θολή ανάμνηση της νυχτερινής τους δυσφορίας. Το θηλυκό στέκει πλάι στον αποκοιμισμένο άνδρα και κατασπαράζει όλη του την ενέργεια, κλειδώνοντας τον άμοιρο στην φοβερή αδράνεια του σώματος. Όσο για το Ίνκουμπους, παίρνοντας το καλύτερο κομμάτι της νιότης της. Λέγεται πως ο Μέρλιν και άλλοι μυθολογικοί ήρωες γεννήθηκαν από τις σπάνιες ενώσεις των τρομερών δαιμόνων με τα θύματά τους. Κανείς δεν θα το μάθει. Παρόμοιες υποθέσεις καταχωρούνται ως μια πικρή ανάμνηση, ένα σκοτεινό μερίδιο σε αυτόν τον πολιτισμό που χάνει και βρίσκει τον ρυθμό του κάπου ανάμεσα στην ύβρη και την ευτέλεια. Στο όνομα αυτού του δαίμονα ήταν αρκετοί εκείνοι που παραδόθηκαν στις μεσαιωνικές πυρές.

Ίνκουμπους. Και όμως μια νεκρή γλώσσα δεν σημαίνει πως παύει να κουβαλά το αδειανό της σαρκίο μες στους αιώνες. Και όμως, αυτή η απόκοσμη λέξη που σηματοδοτεί μια σκοτεινή πτυχή του ανθρώπου με το μεταφυσικό, βρίσκει λίγο χώρο για να επιβιώσει στο εξώφυλλο του καινούριου μυθιστορήματος του Βαγγέλη Γιαννίση. Εκείνο που δανείζεται τον τίτλο του από τον αρσενοκοίτη δαίμονα κομιστή ηδονών ανεπιθύμητων και σκοτεινών. Ένας χάρτης και το ματωμένο εγχειρίδιο που τέμνει κάθετα τον ιστό μιας πολιτείας πυκνώνει ακόμη περισσότερο το νόημα του εξωφύλλου της Διόπτρας που με με μια ματωμένη, λατινική λέξη ολοκληρώνει την σύνθεση.

«Έτσι, πάνω στον εφιάλτη του, μέσα απ’ τη βραδινή ομίχλη πετάει ο κοντόχοντρος Δαίμονας πάνω από έλη, λίμνες και βάλτους» γράφει στο οπισθόφυλλο της εξαιρετικής έκδοσης. Το ατμοσφαιρικό εξώφυλλο της καλαίσθητης έκδοσης επιμελείται η Ελένη Οικονόμου. Όσα διαδραματίζονται στο ολοκαίνουριο σύμπαν του συγγραφέα όμως, αφορούν μονάχα το συναρπαστικό περιεχόμενο του αστυνομικού μυθιστορήματος που επιβεβαιώνει τις ποιοτικές γραφίδες, όσες ήδη στελεχώνουν το είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας σε εγχώριο επίπεδο. Ο Άντερς Οικονομίδης, ο γνωστός επιθεωρητής από τις προηγούμενες εκδόσεις του Βαγγέλη Γιαννίση που τον καθιέρωσαν ως ένα σημαντικό εκπρόσωπο του είδους, αναλαμβάνει αυτήν την φορά την εξιχνίαση μιας σκοτεινής υπόθεσης με προεκτάσεις μεταφυσικές. Μετά Το Μίσος, τον Χορό των Νεκρών, το Κάστρο, την Γυναίκα του Ίσνταλ και το Αμορόκ, ο επίμονος επιθεωρητής που τόσο αιρετικός και πειθήνιος φαντάζει μες στο σύστημα που,- καμιά φορά στα πρόθυρα της ασφυξίας – υπηρετεί, καλείται να βρει την άκρη σε μια παράξενη υπόθεση. Πλάι στην ζωή που κυλά με τις ήττες, τις απώλειες, τις αδυναμίες, τους ρούκι της και τις δυνατές εμπειρίες, ο βιασμός της νεαρής φοιτήτριας Λινέα Μολίνς φαντάζει μια ολότελα συνηθισμένη υπόθεση. Από αυτές που λογάριαζε πως είχε ξεμπερδέψει η καλορυθμισμένη πολιτεία που πλάθει ο Βαγγέλης Γιαννίσης. Ένας σουηδικός κόσμος, το θαύμα της απλότητας και του μινιμαλισμού που αντιβαίνει σε αισθητική την παραδοξότητα της λανθάνουσας, ανθρώπινης συμπεριφοράς, εκείνης που μετεωρίζεται διαρκώς ανάμεσα στο καλό και το κακό. Μια σειρά από ανομολόγητες ως τότε καταγγελίες προσθέτουν στην υπόθεση μια διάσταση μυθική. Απομένει στον επιθεωρητή και την ομάδα του να δώσουν μια πειστική απάντηση σε αυτήν την ιστορία που κρυβόταν για χρόνια στο σκοτάδι.

«Οι προσεκτικές κινήσεις του δράστη και ο χειρουργικός τρόπος με τον οποίο έφερε εις πέρας την επίθεση μαρτυρούν προσχεδιασμό και εμπειρία. Ακόμη πια ανησυχητική είναι η υπόθεση με την οποία ο δράστης άφησε την κοπέλα: ότι θα τα ξαναπούν σύντομα» αναφέρεται στην σύντομη, όσο και περιεκτική περίληψη που κοσμεί το οπισθόφυλλο της έκδοσης από την Διόπτρα. Μια περίληψη που ελάχιστα μαρτυρά για το ύφος και την ατμόσφαιρα που πλάθει ο συγγραφέας, εγκαταλείποντας εδώ και εκεί την υπόθεση για να παραχωρήσει στον αναγνώστη μια άλλη διάσταση. Σχόλια ιστορικά, κοινωνικά, διατυπώσεις που περιγράφουν την ίδια την ζωή  με τις παραμέτρους της παραχωρούν στην υπόθεση του Ίνκουμπους μια άλλη κατεύθυνση. Οι χαρακτήρες του βιβλίου παραμένουν ανθρώπινοι, φαντάζουν επιρρεπείς στα λάθη, πολλές φορές η ζωή τους είναι διαλυμένη και καθόλου συναρπαστική. Ο δαίμονας είναι οι ίδιοι μα αυτό θα παραμείνει ανεξιχνίαστο, ένα συμπέρασμα στα όρια του κλειστού μας κόσμου και τίποτε.

Σε μελετημένα σημεία ο Βαγγέλης Γιαννίσης εγκαταλείπει την πλοκή για να μεταδώσει λογοτεχνικά την ένταση αυτής της συναλλαγής που κυκλώνει την ζωή της νεαρής φοιτήτριας. Ο φακός του συγγραφέα πότε στρέφεται στην Λινέα που αφήνεται ντροπιασμένη στα χέρια της ιατρού που θα πιστοποιήσει τον βιασμό της και άλλοτε φωτίζει μια φράση ή κάποια συνήθεια παράξενη και ενδεικτική μαζί της ανθρώπινης ψυχής και του βάθους που αγγίζει η δυνατότητα και το λάθος της. Και όλα συνάμα να περιπλέκονται μες στην ιδανική πολιτεία, την σχεδόν πλατωνική που δεν θα μπορούσε να φανταστεί την σκοτεινή ιστορία που κρύβεται κάτω από τα στρώματα του χρόνου, μες στα κλειδωμένα στόματα. Και άλλοτε επικεντρώνεται σε μια σκηνή, σε μια κινηματογραφική σεκάνς που παγώνει για λίγο τον γρήγορο ρυθμό αυτής της περιπέτειας . Ο συγγραφέας κινεί θεαματικά τις μαριονέτες της ιστορίας του αφήνοντας εδώ και εκεί κάποια ιδέα από ένα διακριτικό και ανεπαίσθητο μαζί αίσθημα ενοχής. Μαζί με την ιστορία του Ίνκουμπους οι βιογραφίες των μικρών και των μεγάλων πρωταγωνιστών του βιβλίου περιπλέκονται, διαλύονται, γράφουν την λέξη ευτυχία στις σελίδες τους και ας μην την κατορθώνουν ποτέ. Ο ακριβοδίκαιος δημιουργός αυτού του εξαιρετικού μυθιστορήματος γνωρίζει την συνταγή, το μέτρο και διαθέτει την ικανότητα να συνδέει στιγμές, εικόνες πολλαπλές, φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους που όμως παραλλάζουν αριστοτεχνικά το βλέμμα του αναγνώστη και αποκαλύπτουν μια άλλη κάθε φορά, πτυχή. Στα χέρια του παραμένει η έκβαση της ζωής τους, αν και στέκουν πάντα τόσο ελεύθεροι μες στην ιστορία που ίσως μονάχοι τους να αποφασίζουν.

Στις πρώτες σελίδες του βιβλίου ο συγγραφέας προβαίνει σε μερικές παραδοχές, από εκείνες που ανασύρονται από τα βάθη της εντύπωσης και συνάμα συνιστούν ικανά κλειδιά για το ποθούμενο. Δυο σύντομες παράγραφοι διά χειρός Alexander Gilchrist και John Varley φροντίζουν να προσθέσουν το αναγκαίο μυστήριο στην πλοκή που ακολουθεί. Γρήγορα κεφάλαια που λένε όσα μονάχα πρέπει να γνωρίζει ο αναγνώστης θα ακολουθήσουν εκείνες τις δυο φανταστικές αναφορές του Βαγγέλη Γιαννίση. Ίσως πρόκειται για έναν εύσχημο τρόπο προκειμένου ο δημιουργός να μας προειδοποιήσει για  τον φοβερό δαίμονα που καραδοκεί στο γαλήνιο δάσος της σκηνογραφίας του βιβλίου. Εδώ δεν έχει θέση η αιωνιότητα, αφού αυτός ο τρομερός, αρσενικός δαίμονας έχει κατορθώσει να νικήσει τέτοιους περιορισμούς μες στον χρόνο. Απομένει η παράλληλη αγωνία των ηρώων και η φανταστική αναπαράστασή του, αυτήν την φορά τόσες φορές όσοι και οι πιστοί θαυμαστές των περιπετειών του Άντερς Οικονομίδη, που ήδη είναι πολλοί.

Άφησε το βιβλίο στο πλάι του. Έριξε μια ματιά στο εξώφυλλο και αισθάνθηκε μια ξαφνική ανατριχίλα στην πλάτη του, σαν να περπατούν χίλια χέρια. Δεν έδωσε σημασία μα δίστασε να αποκοιμηθεί. Συλλογίστηκε πως ίσως όλα είναι σημάδια και πως από στιγμή σε στιγμή ένας δαίμονας θα τρυγούσε το καλύτερο κομμάτι του. Πάσχισε να κρατηθεί ξύπνιος. Το εξώφυλλο στάλαζε πλάι του λερώνοντας τα σεντόνια, τα χέρια του, τον τόπο όλο. Να ο δαίμονας, είπε και σφάλισε τα μάτια του να μην δει την φοβερή τροπή που θα έπαιρνε η ζωή του. Έπειτα ξύπνησε με αναφιλητά. Κοίταξε το βιβλίο. Θυμήθηκε πως όλα αφορούσαν μια καλογραμμένη ιστορία με ακριβείς αναπαραστάσεις, κάπως κλειστοφοβική, στα πρότυπα ενός ασφυκτικού κύκλου πράξεων και εξομολογήσεων. Κατέληξε πως η φαντασία του ήταν η αιτία για αυτήν του την ανησυχία. Και ο συγγραφέας, αυτός ο ξεχωριστός Βαγγέλης Γιαννίσης που με την συναρπαστική του πανίδα ανθρώπων και μύθων, αφήνει την σιωπή του να κυριαρχήσει, σαν κάποιον που αντίκρισε μες στην γραφή του την λεπτή συνύπαρξη του καλού με το με το κακό, καρφιτσωμένη στο πρόσωπο με το οποίοι οι άνθρωποι κοιτούν τον κόσμο. Έκλεισε τα παράθυρα και με το Ίνκουμπους ανά χείρας προχώρησε στα ενδότερα. Το εξώφυλλο στο μεταξύ λέρωνε με αίμα τον τόπο και ο χάρτης του έδειχνε τον ίδιο. Ήταν τόσο πειστικό που σχεδόν συλλογίστηκε πως μες στην ιστορία συμμετέχει κάπως και του λόγου του. Σε μια ιστορία που ο Θεός δεν αρκεί και οι άνθρωποι υποκύπτουν στην περιδεή και σκοτεινή τους έξαρση. Σε μια εξαιρετική ιστορία, δοσμένη από έναν δεξιοτέχνη του είδους, τον Βαγγέλη Γιαννίση. Και τις εκδόσεις Διόπτρα.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.