***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
«Αν δεν έχουμε ιστορική μνήμη δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τα σφάλματα του παρελθόντος»
Ο Χόρχε Γκαλάν σε μια συνομιλία με την Τέσυ Μπάιλα για το Literature.gr
Jorge Galán, photo Juanita La Quejica
Στη χώρα μας κυκλοφορεί το βιβλίο του «Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού» από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ, ενώ αναμένεται να κυκλοφορήσει το ερχόμενο Φθινόπωρο το νέο του βιβλίο με τίτλο «Νοέμβριος» από τις ίδιες εκδόσεις. Πρόκειται για ένα βιβλίο, το οποίο τον ανάγκασε να διαφύγει από τη χώρα του, να ζει εκπατρισμένος στην Ισπανία, καθώς φέρνει στο φως ένα ανεξιχνίαστο έγκλημα που συνέβη πριν από χρόνια και καταδεικνύει τη συμμετοχή του καθεστώτος σ’ αυτό.
Ως ποιητής και συγγραφέας έχει τιμηθεί με πολυάριθμα λογοτεχνικά βραβεία τόσο στη χώρα του όσο και διεθνώς, όπως το Premio Nacional de Novela Corta (Εθνικό Βραβείο Διηγήματος). Βρέθηκε στην Αθήνα για λίγες ημέρες και τον συναντήσαμε στο φιλόξενο χώρο του βιβλιοπωλείου των εκδ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ για να συνομιλήσουμε μαζί του εφ’ όλης της ύλης.
Σεμνός και φιλικός ο Χόρχε Γκαλάν υποστηρίζει ότι πλέον νιώθει παγιδευμένος στον κόσμο, αφού δεν μπορεί να γυρίσει στην πατρίδα του. Αν και όπως λέει η δική του περίπτωση δεν είναι μοναδική. Πολλά παρόμοια περιστατικά έχουν καταγραφεί. Το Σαλβαδόρ είναι μια πολύ επικίνδυνη χώρα, ίσως η πιο επικίνδυνη στον κόσμο, σύμφωνα με την Guardian, καθώς είναι μια μικρή χώρα, έξι εκατομμυρίων ανθρώπων περίπου, και σημειώνονται 50 δολοφονίες ημερησίως. Αυτό από μόνο του δείχνει τον βαθμό νοσηρότητας της κοινωνίας. Η βία επανέρχεται στην Ιστορία της χώρας και τον τελευταίο αιώνα ήταν πάντα παρούσα.
Σε ερώτηση αν πιστεύει πως η λογοτεχνία μπορεί να βοηθήσει σε όλο αυτό που συμβαίνει ο Χόρχε Γκαλάν απάντησε πως είναι γεγονός ότι η κοινωνία του Σαλβαδόρ ζει μεταξύ σιωπής και λησμονιάς. Μέσω της λογοτεχνίας αυτά καταργούνται. Αν δεν έχουμε ιστορική μνήμη δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε τα σφάλματα του παρελθόντος. Ίσως η δουλειά της λογοτεχνίας να είναι ακριβώς αυτή: Να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη, έτσι ώστε οι επερχόμενες γενιές να μπορούν να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Και ίσως να βοηθήσει να θυμηθεί ο κόσμος ότι κάποτε το Σαλβαδόρ ήταν μια υπέροχη χώρα για τους κατοίκους της.
Ο Γκαλάν νοσταλγεί τον παράδεισο που υπήρξε το Σαλβαδόρ τις δεκαετίες του ’40 και του ’50. Θα ήθελε πολύ να έχει ζήσει εκείνη την εποχή. Επειδή όμως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αναπαράγει την ατμόσφαιρα αυτή στο έργο του. Ό,τι επακολούθησε μετά από τις δεκαετίες αυτές είναι απογοητευτικό.
Jorge Galán, photo Tessy Baila
Η Ιστορία του Σαλβαδόρ περιβάλλεται από μεγάλη σιγή. Υποστηρίζει ότι δεν γνώριζε τον μεγαλύτερο ποιητή της χώρας, τον Ρόκε Ντάλτον. Κανείς δεν τους μίλησε ποτέ γι’ αυτόν και για το έργο του. Αν και διάβαζε Όμηρο και όλους τους Ισπανούς ποιητές αγνοούσε τη μεγαλύτερη ποιητική μορφή του τόπου του. Ο Ντάλτον δολοφονήθηκε το 1975. Κανείς δεν τιμωρήθηκε για τη δολοφονία του και κανείς δε γνωρίζει πού βρίσκεται το πτώμα του. Τα πράγματα αυτά αποσιωπώνται στη χώρα του Χόρχε Γκαλάν. Και αν και η αλήθεια είναι ότι αυτό συμβαίνει ολοένα και λιγότερο παραμένει ακόμα πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της κοινωνίας. Σήμερα τα πράγματα έχουν βελτιωθεί. Από τότε που άλλαξε η κυβέρνηση δημοσιεύθηκαν τα βιβλία του και συμπτωματικά την εποχή εκείνη ο Γκαλάν ήταν μέλος του Κρατικού εκδοτικού οίκου και μπόρεσε να συμμετάσχει στην έκδοση των βιβλίων του και έτσι να γνωρίσει το έργο του περισσότερο.
Ο Γκαλάν ξεκίνησε ως ποιητής. Για την ακρίβεια άρχισε να γράφει πεζογραφία και ποίηση την ίδια εποχή, αποφάσισε όμως να δώσει τα μυθιστορήματά του πολλά χρόνια αργότερα, επειδή είχε την αίσθηση ότι δεν ήταν επαρκής πεζογράφος. Εξεπλάγην μάλιστα όταν έδωσε το χειρόγραφο του «Δωματίου στο βάθος του σπιτιού» και άρεσε. Τώρα γράφει μόνο μυθιστορήματα.
Σε ό,τι αφορά στη σχέση του με τον μαγικό ρεαλισμό ξεκαθαρίζει ότι δεν είχε πρόθεση να οδεύσει προς τα εκεί. Αν και η παγκόσμια κριτική χαρακτήρισε το βιβλίο του ως το απόλυτο δείγμα μαγικού ρεαλισμού ο ίδιος ξεκαθαρίζει ότι απλώς προσπάθησε να διηγηθεί ιστορίες που άκουγε από παιδί στην οικογένειά του και να μιμηθεί την προφορικότητα του λόγου. Αυτό λοιπόν που όλοι θεωρούν μαγικό ρεαλισμό για τους Λατινοαμερικανούς είναι μια καθημερινή πρακτική. Όλοι έχουν δει κάποιο φάντασμα για παράδειγμα ή βλέπουν όνειρα που τους προφητεύουν μελλοντικές πράξεις. Είναι μια πραγματικότητα μαγική αλλά είναι αληθινή και όλοι έχουν συνηθίσει να ζουν το παράδοξο.
Νιώθει ότι η μεγαλύτερη επιρροή του ήταν ο Φώκνερ. Κανένας άλλος πεζογράφος δεν του έδωσε τόσα πολλά όσα ο Φώκνερ στον οποίο πάντα επιστρέφει είτε για να διαβάσει μερικές σελίδες είτε ένα ολόκληρο βιβλίο. Τελευταία νιώθει ότι ταυτίζεται με τον Κόρμαν Μακάρθι, ο οποίος είναι επίσης σαφώς επηρεασμένος από τον Φώκνερ. Άλλωστε ο Φώκνερ επηρέασε βαθιά και τον Μάρκες. Και βέβαια όλοι οι λατινοαμερικανοί είναι βαθύτατα επηρεασμένοι από τον Μάρκες και τον Χουάν Ρούλφο.
Σε ερώτησή μας σχετικά με το πώς βλέπει το μέλλον της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας ο Χόρχε Γκαλάν επεσήμανε ότι πρόκειται για μια απολύτως υγιή και ανθηρή λογοτεχνία, τόσο σε ό,τι αφορά στο μυθιστόρημα όσο και στην ποίηση. Είναι ένα πολύ πλούσιο σύμπαν, ως εκ τούτου δεν βλέπει κάποιο εμπόδιο στο μέλλον γι’ αυτήν. Θαυμάζει πάντα τον Πάμπλο Νερούδα, την κολομβιανή ποιήτρια Μπονέτ και σύγχρονους συγγραφείς από το Σαλβαδόρ.
Γράφει ποιήματα τα οποία έχουν κοινωνική χροιά μια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν είναι πολύ σοβαρά. Η κοινωνία του Σαλβαδόρ κυριαρχείται από το αντάρτικο και το εμπόριο ναρκωτικών. Είναι πολύ δύσκολο να βρεθεί μια διέξοδος. Όλοι οι παράγοντες που οδήγησαν στον πόλεμο εξακολουθούν να υπάρχουν και σήμερα. Αυτό που χρειάζεται το Σαλβαδόρ είναι μια διαρθρωτική αλλαγή στην κοινωνία. Χωρίς αυτήν τίποτα δε θα αλλάξει. Και η λογοτεχνία μπορεί να βοηθήσει σ’ αυτό.
Από το φεστιβάλ ΛΕΑ που έγινε στην Αθήνα στο πλαίσιο του οποίου βρέθηκε ο Χόρχε Γκαλαν στην Αθήνα. Jorge Galán, Σαπφώ Διαμαντή, Virginia Lopez Recio, photo Juanita La Quejica
Thanos Psichogios, Irene Gavrela, Virginia Lopez Recio, Jorge Galán, Amerissa Basta, photo by Tessy Baila
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
