***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***

 Καλντερίμι, Γιάννης Καλπούζος, Εκδόσεις Ψυχογιός

Ο Γιάννης Καλπούζος έχει καθιερωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς του ιστορικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα με τα πολυάριθμα πονήματά του τα οποία ασχολούνται κυρίως με την ιστορία της χώρα μας και του ελληνισμού κατά τον 19^ο αιώνα και τον 20^ο –εξαίρεση αποτελεί το πόνημά του «Εράν» με υπόθεση που διαδραματίζεται κατά τους βυζαντινούς χρόνους. ‘Ένα τέτοιο πόνημα που παρουσιάζει την πρόσφατη ιστορία της Θεσσαλονίκης είναι και το «Καλντερίμι». Εδώ παρουσιάζονται ενενήντα εννέα συναπτά έτη ιστορίας της συμπρωτεύουσας από τις αρχές του 19^ου αιώνα μέχρι και τις αρχές του 20^ου.

Αυτή τη φορά ο Καλπούζος εστιάζει στην αφήγηση της ζωής του Παράσχου από τα εφηβικά του χρόνια μέχρι και τα τελευταία χρόνια του βίου του. Παράλληλα παρουσιάζονται και οι ζωές του πατέρα του Αντύπα και του γιου του Κλεάνθη.

Ο Παράσχος είναι ένας έφηβος  ο οποίος μεγαλώνει στην πολυεθνική Θεσσαλονίκη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και φέρνει βαρέως τη μεγάλη του φτώχεια. Ένας τραμπούκος ο Τσασμάς, επιμένει να τον δέρνει και να τον ταπεινώνει, ενώ στο σχολείο του, αν και είναι καλό μαθητής, η φτώχεια του φαίνεται πως καλύπτει τις όποιες επιδόσεις του. Κατηγορεί διαρκώς τον πατέρα του για την παθητική του στάση και για το γεγονός ότι μεγαλώνει χωρίς μάνα- ο πατέρας του του λέει συνεχώς ότι η μητέρα του πέθανε, ο Παράσχος όμως έχει πολλούς λόγους να νομίζει ότι η αλήθεια είναι άλλη. Δεν είναι ευχαριστημένος από τη ζωή του, όμως ο Παράσχος, παρά τις δυσκολίες, δεν παύει να ονειρεύεται διαρκώς. Ονειρεύεται ένα μέλλον με χρήματα και περισσότερες ανέσεις στη ζωή, ονειρεύεται να μπορούσε να νυμφευτεί την όμορφη αδελφή ενός πλούσιου φίλου του, την Ιόνη. Κατά βάθος όμως δεν πιστεύει ότι τα όνειρά του θα γίνουν πραγματικότητα. Ξεκινά την εφηβική του δράση ως μικροκλεφτράκος και συνεχίζει ως γραμματικός ενός πλούσιου Εβραίου εμπόρου προτού καταλήξει να ασχοληθεί ο ίδιος με το εμπόριο και να φτιάξει μία μεγάλη οικογένεια με τρεις κόρες κι έναν γιο, τον Κλεάνθη.

Παράλληλα με την ιστορία της οικογένειας, εκτυλίσσεται και η ιστορία της Νύμφης του Θερμαϊκού, της πολυεθνικής Θεσσαλονίκης, μίας πόλης που κρύβει στα σπλάχνα της κάθε λογής εθνικότητα: από Εβραίους, Τούρκους και Έλληνες μέχρι Ρουμάνους, Αλβανούς, Σέρβους και Βουλγάρους. Η Μέκκα των Βαλκανίων γνωρίζει τις αναταράξεις της φθίνουσας πορείας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, του Ανατολικού Ζητήματος, των μεταρρυθμίσεων του Τανζιμάτ, του κινήματος των Νεοτούρκων, του Μακεδονικού ζητήματος, του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και του Εθνικού Διχασμού, μέχρι και τις πυρκαγιές του 1890 και το 1917, αλλά και τις βομβιστικές επιθέσεις του 1903.

Η αφήγηση ξεκινά όταν ο Παράσχος, ενήλικας και παντρεμένος από χρόνια, χάνει την κόρη του που πέφτει θύμα απαγωγής. Εν συνεχεία, ο συγγραφέας επιχειρεί αναδρομή στα εφηβικά χρόνια του πρωταγωνιστή του, ενώ διατηρεί εντέχνως το μυστήριο σχετικά με την εξαφάνιση της κόρης του, αλλά και  την ταυτότητα της αινιγματικής Ρωξάνης, της μητέρας του πρωταγωνιστή, μέχρι το τέλος.

Η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Καλπούζος είναι καλοδουλεμένη και λυρικότατη, πλούσια σε μεταφορές και παρομοιώσεις καθώς και έντονα περιγραφική.  Η γλώσσα δε που χρησιμοποιεί στους διαλόγους του είναι βασισμένη στην λαϊκότροπη λαλιά των Ρωμιών της εποχής και μας βάζει κατευθείαν στο κλίμα της εποχής.

Εθνικισμοί, έρωτες, προδοσίες, κρυμμένες επιθυμίες, απώλειες, διάθεση για εκδίκηση, ήρωες γεμάτοι πάθος, δυναμικές γυναίκες και αποβράσματα, όλοι και όλα γυρίζουν στο γαϊτανάκι της μνήμης στη Νύμφη του Θερμαϊκού στο βιβλίο «Καλντερίμι» του Γιάννη Καλπούζου. 

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.