«Υπάρχει αντικειμενική μνήμη, ψύχραιμη και αμερόληπτη, ή μήπως αυτό που την καθορίζει είναι η συναισθηματική εμπλοκή μας,
μια εν θερμώ θεώρηση των γεγονότων και των βιωμάτων μας, και σύμφωνα μ’ αυτήν δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι τις αναμνήσεις μας;»
Αυτό το ερώτημα μοιάζει να διατρέχει το σύνολο του βιβλίου της Τασούλας Επτακοίλη, «Κέρμα στον αέρα», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη και επιχειρεί να συνομιλήσει με μύχιους φόβους, ανομολόγητα πάθη, υπαρξιακές σκέψεις και καθημερινά διλήμματα που βγαίνουν συχνά πυκνά στη επιφάνεια, διεκδικώντας τον δικό τους ζωτικό χώρο.
Η Τασούλα Επτακοίλη διατρέχει με ενάργεια χρονικές περιόδους που υπήρξαν πυκνές σε πολιτικοκοινωνικές ζυμώσεις και σημάδεψαν τη χώρα μας, φτιάχνοντας ένα σπονδυλωτό μυθιστόρημα που έχει συνεκτικότητα, ευαισθησία, πρωτότυπη δομή, καλά δουλεμένη γλώσσα και σπάνιο αφηγηματικό ρυθμό.
Οι χαρακτήρες που περιεργάζεται δεν είναι μονοσήμαντοι, διακρίνονται από προσωπικές παλινωδίες, ταλαντώσεις, αντιφάσεις και πισωγυρίσματα, κάτι που επιτρέπει στον αναγνώστη να ταυτιστεί περισσότερο μαζί τους – ακόμη κι αν παρεμβάλλεται ορισμένες φορές μεγάλη χρονική απόσταση με το σήμερα.
Η συγγραφέας συνδέει οκτώ δεκαετίες, από την Ελλάδα της κατοχής μέχρι τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης και του brain drain, θέλοντας να καταστήσει εμφανές το αλληλένδετο των γενεών και των χρονικών περιόδων, αναδεικνύοντας παράλληλα πως η ιστορία της χώρας μας – και της ανθρωπότητας εν γένει – αποτελείται από ανθρώπους που δεν τα παρατούν μπροστά στις δυσκολίες, αλλά αντίθετα πεισμώνουν, παλεύουν και βγαίνουν πιο δυνατοί.
Οι άνθρωποι που σκιαγραφούνται δεν ψάχνουν τόσο να πρωταγωνιστήσουν, αλλά βρίσκονται κυρίως στα παρασκήνια, παρατηρώντας άλλους να αποφασίζουν γι’ αυτούς και να κινούν τα νήματα των εξελίξεων, θέτοντάς τους πολλές φορές ακόμα και σε κίνδυνο. Ο φόβος που αναδύεται κάθε φορά που αλλάζει κάτι στη ζωή τους είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την παρουσία της ελπίδας και της πίστης σε ένα καλύτερο μέλλον. «Όχι, δεν ήθελε να γίνει ήρωας. […] Τη ζωή του ήθελε πίσω».
Τα δέκα πρόσωπα που παρουσιάζονται στο βιβλίο είναι πρόσωπα οικεία, με τα οποία έχουμε κοινά σημεία, παραπλήσιες προσλαμβάνουσες ή ακόμα και εμπειρίες. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας, που άντεξαν περισσότερα από όσα πίστευαν πως μπορούσαν ποτέ να αντέξουν, και σήμερα συνεχίζουν να αναρωτιούνται τι άλλο τους επιφυλάσσει η ζωή.
Πρόκειται για ανθρώπους που όσο μεγαλώνουν προσπαθούν μάταια να μεταπλάσουν τα βιώματά τους σε αποστασιοποιημένες ιστορίες, απογυμνωμένες από συναισθήματα, προκειμένου να μην ασφυκτιούν μέσα σε μια αποκτηνωμένη ώρες ώρες πραγματικότητα που εξακτινώνει κάθε ψήγμα αλληλεγγύης και ομορφιάς.
Η συγγραφέας αναφέρει για τους ανθρώπους αυτούς πως «δεν έχει και τόση σημασία αν υπήρξαν στ’ αλήθεια ή όχι», αφού «όλους τους γνωρίζει καλά, κατά μια έννοια τους περιέχει. Άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο», αναδεικνύοντας ουσιαστικά πως σημασία έχει το αποτύπωμα που αφήνουν οι καταστάσεις που βιώνουμε και οι άνθρωποι που συναντάμε και όχι τα γεγονότα αυτά καθ’ αυτά. Αυτό το ανεπαίσθητο πολλές φορές ίχνος είναι που γίνεται συνήθως εργαλείο ενδοσκόπησης και όχημα αντιμετώπισης προσωπικών τραυμάτων και σπαραγμών.
Παραχωρώντας μας τη δυνατότητα να εμφιλοχωρήσουμε μόνο μια μέρα στη ζωή κάθε ήρωα που κατασκευάζει, χαρτογραφεί μικρά στιγμιότυπα υψηλής πυκνότητας και έντασης, που ενώνονται σε μια συνολικότερη αφήγηση περιπλανήσεων και συλλογικής αναζήτησης νοημάτων και μαρτυριών. Με αυτό τον τρόπο, η συγγραφέας μοιάζει να απαγκιστρώνεται από τις δικές της συναισθηματικές προσκολλήσεις, από αναμνήσεις που αναδίδονται από το παρελθόν και μοιάζουν σαν να θέλουν να ναρκοθετήσουν το παρόν και το μέλλον.
«Κέρμα στον αέρα ο πόλεμος, πώς να μαντέψεις από ποια πλευρά θα κάτσει;» αναρωτιέται η Τασούλα Επτακοίλη μέσα στο βιβλίο της, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με την έννοια της φθαρτότητας και της μοίρας. Η ίδια, πάντως, μοιάζει να διάλεξε πλευρά, επιλέγοντας να αφηγηθεί μια ιστορία για τους κοινωνικά απροστάτευτους ανθρώπους, αυτούς τους απλούς καθημερινούς ήρωες που πολλοί τους αντιμετωπίζουν ως νικημένους της ζωής, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν τους μεγαλύτερους νικητές της.
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
