Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Η «Άννα Χ» είναι το πρώτο βιβλίο του Βασίλη Γιαννόπουλου, διακεκριμένου στιχουργού, που τολμά μια νέα παρουσίαση εαυτού. Άλλωστε ο ίδιος  διατείνεται χρόνια πριν: «Ψάχνω στα σχέδια του κόσμου

                                                                 για τα χαμένα μου νοήματα» (1).

Στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα, λοιπόν,  υπάρχει μια δυναμική που σχετίζεται με την αλήθεια της γραφής και την ειλικρίνεια της πρόθεσης.

Αρχίζοντας από το εξώφυλλο, έργο του ίδιου του συγγραφέα, βρισκόμαστε μπροστά σε μια εικόνα και έναν τίτλο. Η εικόνα, έστω και δυσδιάκριτα, παραπέμπει σε ένα βροχερό βράδυ και σε ένα βλέμμα που από το εσωτερικό ενός αυτοκινήτου εγκλωβίζεται στην πολύβουη κίνηση της πόλης. Υποδηλώνεται μια αίσθηση μοναξιάς και το μαύρο-γκρι του εξωφύλλου σχετίζεται πολλαπλώς με την ψυχοσύνθεση και τη διάθεση του πρωταγωνιστή. Υπάρχει όμως και η δυνατότητα μιας άλλης οπτικής, ενός φωτεινότερου χρώματος, όπως το προκλητικό κίτρινο που σηματοδοτεί το όνομα της ηρωίδας, «Άννα Χ». Όχι τυχαία, με εντονότερο τρόπο παρουσιάζονται τα γράμματα Α και Χ σε αντίθεση με τα δύο νν υποκρύπτοντας την ουσία ͘  την αλήθεια δηλαδή του τίτλου, που σε μια δεύτερη ανάγνωση είναι ένας  μακρόσυρτος αναστεναγμός: Ααχ! Ένα παρατεταμένο παράπονο, μια επώδυνη απογοήτευσή που γίνεται δημιουργία μέσω της γραφής για να λυτρώσει.

Η αποτύπωση της χειμωνιάτικης εικόνας στους δρόμους της αδιάφορης μεγαλούπολης υποστηρίζεται από την βροχή, που μεταφορικά λειτουργούσα ως κατάσταση ή φανταστικό σκηνικό εμφανίζεται συχνά και στο περιεχόμενο του βιβλίου: «Και όταν τα μάτια μου άνοιγα κρυφά να σ’   αντικρίσω ποτέ μου δε σε πρόλαβα.  Εκτός απ΄ το άρωμα σου.  Όμοιο με εκείνο της βροχής, την ώρα που απαλά το φρέσκο χώμα αγγίζει και στέλνει μυρωδάτα φθινοπωρινά μηνύματα στις μελαγχολικές καρδιές του κόσμου.  Πάντα με τη βροχή ερχόσουν.  Πάντα μέσα στη βροχή περπατούσες». (σ.15,16)

Σ’ αυτό το πόνημα εμπεριέχεται μια διπλής ανάγνωσης γραφή. Ένα μυθιστόρημα και μια ποιητική συλλογή με κείμενα πρόζας ή και θεατρικούς μονολόγους, που θα μπορούσε να υπάρξει αυτόνομη. Ο Β. Γιαννόπουλος όμως, επιλέγει να την ενσωματώσει μέσα στο βιβλίο για να συμπυκνώνει το νόημα όσων αναπτύσσει σε κάθε ένα από τα 16 κεφάλαια. Να επεξηγήσει μεν, αλλά και να αφήσει «για σένα σιωπή…» (2), τη δυνατότητα στον καθένα από μας με τη δική του φαντασιακή σκηνοθεσία να ερμηνεύσει το παράλογο και το ποθητό, το δίκαιο και το άδικο.   Και μολονότι πολλές φορές αναφέρει τη σιωπή, την υπερασπίζεται γράφοντας. Άλλωστε η τέχνη του λόγου για τον Β. Γιαννόπουλο λειτουργεί ως: «…ένα κομμάτι αέρας (που)

                                    στριφογυρίζει τα πράγματα

                                    αγγίζοντας την ομορφιά τους μέχρι το κόκκαλο….» (3).

 

Η ποιητικότητα της γραφής, έκδηλη παντού. Στους χαρακτηρισμούς προσώπων, στην περιγραφή στιγμών, στην καταγραφή των συναισθημάτων. Η στιχουργική δεινότητα και μουσικότητα εμφανείς στον πεζογραφικό του λόγο με τη χρήση επιθέτων, που συνήθως έπονται των ουσιαστικών: «οι νύχτες ξημέρωναν αλκοολικές και μόνες»,  «ψυχές ραγισμένες» αλλά και τη λυρικότητα των εικόνων –συχνά με το προσφιλές μοτίβο του στιχουργού: «…ένα φεγγάρι χλωμό και ολοστρόγγυλο…τα πρόδιδε με το φως του. Χαμογέλασα…» (σ.49) και «Ήθελα να πιστεύω ότι με είχες δει. Μα πάνω απ’  όλα ήλπιζα, να με είχες νιώσει…» (σ.65), «καθώς έσταζε στο μέτωπό σου το φεγγάρι…» (σ. 70)

Υπάρχει επίσης το προσόν της κωμικής περιγραφής και των ελαφρώς κυνικών σχολίων, χωρίς όμως να καταλήγει ο συγγραφέας σε δηκτικότητα (σ. 50). Εμφανίζεται συχνά ως τεχνική ο εσωτερικός μονόλογος, η σταθερή εξομολόγηση του ήρωα   που επιχειρεί να διαχειριστεί τη διεκδίκηση του ανεπανάληπτου σε όλο το μυθιστόρημα, καθώς  « με κάθε νότα της ζωής μου… τη δική σου θάλασσα πόθησα να ταξιδέψω..» (σ. 17). Ψηλαφεί, κάνοντάς μας κοινωνούς, την πορεία για την βίωση του μοναδικού «Κάποιο βουβό ουρλιαχτό κρατάει ακόμα ζωντανά κάποιων ονείρων τα απομεινάρια…» (σ. 236). Ο ανεκπλήρωτος πόθος συνάδει με την αναζήτηση της αδιαπραγμάτευτης αγάπης «Δεν ήξερα πόσα σκαλοπάτια χρειαζόταν ν΄ανέβω για να φτάσω στον ουρανό σου». (σ.19)

Ο εν λόγω δημιουργός φαίνεται να έχει μια τελετουργικά ερωτική σχέση με τη γλώσσα, την οποία σέβεται, φροντίζει, υπερασπίζεται. Διαμορφώνει και διαμορφώνεται, καθορίζει και καθορίζεται μέσα απ’ αυτήν. Την υμνεί άλλωστε και με μια από τις απρόσμενες εξελίξεις στο τέλος του βιβλίου. Σύντροφος πιστός της γλωσσικής αρτιότητας ανταμείβεται από ένα κείμενο  με ενδιαφέρουσα πλοκή, φροντισμένη λέξη, αυξανόμενη ένταση.

Πολλές φορές περιγράφει πράγματα δυσάρεστα και επίπονα, αλλά όχι μόνο. Μέσω της γραφής του προσπαθεί να ελευθερωθεί και να ελευθερώσει τον αναγνώστη του από συνειδησιακούς ελέγχους και κοινωνικούς περιορισμούς. Παρακολουθούμε έτσι τη ζωή ενός νέου άντρα που αφηγείται την αλήθεια της δικής του εκδοχής, όπως την  τη βίωσε και την κατανόησε. Συμβίωση, συγκατοίκηση, συμπόρευση, συμβιβασμός υπάρχουν. Συνύπαρξη, συντροφικότητα, σύμπνοια αναζητούνται.  Όλα αυτά γίνονται μέσα από μια λογοτεχνική εφευρετικότητα  που κινεί το ενδιαφέρον και κάνει ευχάριστη την ανάγνωση. Σ΄ αυτό συμβάλλουν και έξυπνοι διάλογοι που εξυπηρετούν την πλοκή του μύθου.(σ.59)

Πρόκειται για ένα κείμενο διαρκών ανατροπών, όχι απλώς ερωτικών εξελίξεων, αλλά πορείας ζωής. Το αναπάντεχο δεν εγκαταλείπει τον αναγνώστη ούτε καν στην τελευταία σελίδα. Ποικίλες οπτικές της ζωής αναφέρονται και αποκρυπτογραφούνται:  έρωτας, φιλία, τέχνη, συζυγική ζωή, καλλιτεχνικά δρώμενα, εγκλεισμός, χαμός αγαπημένων. Αξιοπρόσεκτη η ιδιαίτερη μνεία στο φαίνεσθαι ορισμένων ανδρών και η απόδειξη του πόσο εύκολα το «όλα γίνεται τίποτα».   (σ. 18, σ. 128-9 παρουσίαση Ανδρέα Χαρίτη.)

Ο ήρωας Δημήτρης Γκόλφης εμμονικά πόθησε ό,τι δεν ήταν δικό του. Ερωτεύτηκε ένα πλάσμα που δεν  επιτρεπόταν και πάσχισε για ό,τι φάνταζε αδύνατο. Παραλογισμός και τρέλα, ψευδαισθήσεις και παρόρμηση συνυπάρχουν, όταν βιώνεις την απόλυτη ταύτιση : « …αυτό που είδαν τα μάτια μου να συντελείται με έκανε να βγω από το δωμάτιο της λογικής…παράνοια…Έφυγα από της λογικής το φωτεινό, ευρύχωρο δωμάτιο και χώθηκα στο σκοτεινό και ψυχρό στενό διάδρομο της τρέλας. Γύρισε ο νους μου ανάποδα, τσάκισαν οι άμυνές μου…».(σ. 51).

Η γυναίκα τιμάται ως ύπαρξη συνεχώς  ͘ είτε ως φίλη, είτε ως σύντροφος και συνοδοιπόρος, είτε ως ερωμένη. Γι’ αυτό και πολλά πρόσωπα της ιστορίας, η Μαρία, η Ελένη, η Ερωφίλη, η Αναστασία, η Άννα παρουσιάζονται με ιδιαίτερο τρόπο. Αργά ή γρήγορα καταγράφονται από τον συγγραφέα οι λόγοι που τις καθιστούν ξεχωριστές, άσχετα απ’ το αν οι εξελίξεις και το πεπρωμένο δεν θα είναι τα επιθυμητά από εκείνες. Ο στόχος του δημιουργού πάντα σταθερός:

                           «Με τις αισθήσεις βαφτισμένες στην ύπαρξη

                             βουτάω στον ατελείωτο χώρο σου» (4).

Έντεχνα και με περίσσεια τρυφερότητα αναφέρεται στη σπουδαιότητα της γυναίκας, ακόμα και όταν ερμηνεύει τις ακραίες επιλογές που μέσω ενός ιδιόρρυθμου φιλαυτικού συνδρόμου τις καταδικάζει στην ανοίκεια μοναξιά.

Διάχυτες και οι αναζητήσεις και ανησυχίες θεολογικού περιεχομένου. «… Ακόμα, δεν θυμάμαι πως κατάφερα να ξεφύγω απ’ αυτή τη μέγγενη, που οδηγούσε ολόισια στο συναισθηματικό μου θάνατο. Το μόνο που ξέρω, είναι ότι δεν πλήρωσα ποτέ γι’ αυτήν μου την απρέπεια απέναντι στον δημιουργό μου…» (σ. 21) Μας υποδεικνύει ότι το λατρευτό είναι η ζωή, που πρέπει να τιμάται, χωρίς να υπερεκτιμούμε τις ανθρώπινες δυνατότητες, μιας και η συμπαντική δύναμη – όπως και αν θεωρηθεί ή ονομαστεί –  μας ξεπερνά «…και τότε ήρθε η δεύτερη σταγόνα για να μου υπενθυμίσει ότι είναι άλλος εκείνος που γνωρίζει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να συμβεί σ΄ αυτήν την πλάση…» (σ. 50) Αλλά και σκιαγραφεί το θυμό μας γι’ αυτή την ανισότητα ύπαρξης: «…Γι’ αυτό και ήμουν προκλητικός απέναντι στον θεό. Όχι, ότι ζητούσα να παραβγώ μαζί του. Δεν ήθελα να νιώσω θεός. Να νιώσει άνθρωπος ήθελα. Να την ακούσει λίγο…» (σ.223)

Η πορεία του βιβλίου είναι, λοιπόν, ένα καταγεγραμμένο χρονικό ενηλικίωσης και ωριμότητας που λαμβάνει χώρα, όταν κάποιος μυστηριακά εκρήγνυται καθώς συνειδητοποιεί το ιδεώδες, τον απόλυτα επιθυμητό Άλλον. Η ιστορία που εκτυλίσσεται στις 346 σελίδες αναζητά το άξιο να μάχεσαι κόντρα στο σύνηθες και το εύκολο, χωρίς ο δημιουργός να προσπαθεί να κρύψει την δική του ευαισθησία. Ακόμα και στα λόγια και στις περιγραφές του μάλλον συστηματικά και θαρραλέα την αποκαλύπτει: «Το φθινόπωρο ερχόταν βιαστικά και ημερολογιακά πλέον. Πού ήσουν; Ποια γη σε έκρυβε; Ποια θάλασσα ταξίδευε το βλέμμα σου;» (σ.230). Η κοσμοθεωρία του συγγραφέα τραγουδιέται σ’ αυτό το βιβλίο με περισσότερα λόγια από ότι μας έχει συνηθίσει. Καταλήγει όμως σε κάτι γνώριμο (το απόλυτο ιδανικό είναι η αγάπη): «…ήρθες εσύ για να μου αποδείξεις ότι η αγάπη βρίσκεται δίκαια στο πιο ψηλό σκαλί του ουρανού. Πάνω από όλους και από όλα. Αλήτισσα και κυρία, επαναστάτρια και δοτική, βασίλισσα και υπηρέτρια, αγία και πόρνη, μία και παντοτινή…»(σ.336)

Ο Β. Γιαννόπουλος είτε ως ποιητής της καθημερινότητας, ως στιχουργός  δηλαδή που τα χείλη μας σιγοψιθυρίζουν τις εμπνεύσεις του μετουσιώνοντας τες σε οικεία και προσωπικά βιώματα «…και όση αγάπη σου ’χω στείλει, είναι από μένα τον Βασίλη…» (5), είτε ως μυθιστοριογράφος, όπως μας συστήνεται μέσα από την «Άννα Χ», ακολουθεί συνειδητά ή ασυνείδητα τη ρήση του Νίκου Καζαντζάκη «Όλα τα μονοπάτια που ακολουθούμε στη ζωή αποσκοπούν σε ένα στόχο: να εκφράσουμε στους άλλους αυτό που είμαστε…».

Και ο ίδιος το εκφράζει με τον τρόπο που ξέρει καλά:

Είναι πολύ σκοτεινά εδώ…

Δεν είναι η υγρασία που τσακίζει τα κόκκαλα,

ούτε η μοναξιά..

Είναι το μολύβι που τελειώνει…

και το χαρτί λιγοστεύει…

Όσα δεν φτάνει το χαρτί να στα γράψω

θα στα ψιθυρίσω…

Έχε το νου σου…                                        (σ. 36)

Τελικά, σε διαφορετικές πλέον συνθήκες επαφής με το κοινό – αυτές του συγγραφέα και του αναγνώστη του – υπηρετεί την αξία που υποστηρίζει σε όλη την 30χρονη στιχουργική του πορεία: την επικοινωνία με τον Άλλον.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

  1. «…ποίημα 6,  Παρουσίαση – ποίηση Ι – Όστρακα, Επιμέλεια: Σωκράτης Σκαρτσής, Πάτρα 1978, σ.10
  2. «…για σένα σιωπή…»: Το πρώτο του δημοσιευμένο ποίημα για την αγάπη, μόλις τριων λέξεων, όντας μαθητής
  3. ποίημα 3,  Παρουσίαση – ποίηση Ι – Όστρακα, Επιμέλεια: Σωκράτης Σκαρτσής, Πάτρα 1978, σ.9
  4. ποίημα 2, ο.π., σ.9
  5. Τίτλος τραγουδιού: «Από μένα τον Βασίλη», άλμπουμ: ΣΦΕΝΤΟΝΑ,  ερμηνεία-μουσική: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, στίχοι: Βασίλης Γιαννόπουλος.   

Βασίλης Γιαννόπουλος, ANNA X, σελ. 346 ,Εκδ. Δρόμων, 2017
Το ανέφικτο του ιδεώδους.

“ΑΝΝΑ Χ:  ένα πολύπλευρο μυθιστόρημα”

Ο Βασίλης Γιαννόπουλος, γεννήθηκε στην Πάτρα τον Φλεβάρη του 1960 και σπούδασε μηχανικός του εμπορικού ναυτικού στην Α.Δ.Σ.Ε.Ν. στη Θεσσαλονίκη. Ταξίδεψε, μέχρι που πήρε το δίπλωμα του Τρίτου Μηχανικού. Στη συνέχεια ασχολήθηκε  ενεργά με την Ελληνική γλώσσα, που ήταν ο κρυφός του πόθος, μεταπηδώντας από την ποίηση με την οποία είχε καταπιαστεί, στην στιχουργική και κατ’ επέκταση στο Ελληνικό τραγούδι. Το 1992, έχει την πρώτη του καλλιτεχνική συνεργασία ως στιχουργός, υπογράφοντας τέσσερα τραγούδια στον δίσκο του Βασίλη Παπακωνσταντίνου  με τον τίτλο «Σφεντόνα». Ακολουθεί πιστά την στιχουργική έχοντας έως και σήμερα, στο ενεργητικό του δεκάδες συνεργασίες με τραγουδιστές και συνθέτες και πάνω από 600  δισκογραφημένα  τραγούδια. Ενδεικτικά κάποιοι από εκείνους που τραγούδησαν η μελοποίησαν  τους στίχους του είναι: Αντώνης Βαρδής, Πασχάλης Τερζής, Γιάννης  Πάριος, Χαρούλα  Αλεξίου, Γιώργος Νταλάρας, Πέγκυ Ζήνα, Νότης Σφακιανάκης, Χρήστος Δάντης, Χρήστος Νικολόπουλος, Γιώργος  Θεοφάνους, Κυριάκος Παπαδόπουλος, Σταμάτης Γονίδης, Βασίλης Καρράς, Νατάσα Θεοδωρίδου, Γιάννης Βαρδής, Γιάννης Κότσιρας, Χριστόφορος Γερμενής, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Γλυκερία, Αντώνης Ρέμος, Δημήτρης Μπάσης, Μαρία Δημητριάδη, Λία Βίσση, Χριστ. Κροκίδης, Πλούταρχος, Νίκος Βέρτης και άλλοι πολλοί. Το 2017, προβαίνει στην πρώτη του Συγγραφική απόπειρα με το βιβλίο «ΑΝΝΑ Χ» από τις εκδόσεις ΔΡΟΜΩΝ.

** Η Ασημίνα Π. Πετροπούλου είναι φιλόλογος και Dr Κοινωνιολογίας. Ασχολείται με παρουσιάσεις λογοτεχνικών βιβλίων και ποιητικών συλλογών και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε περιοδικά πολιτιστικού περιεχομένου και βιβλιοκριτικές σε εφημερίδες και διαδικτυακά περιοδικά. ***

 

 

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular