Μια σύντομη ιστορία του πολέμου, Margaret Mac Millan, Εκδόσεις Ψυχογιός

Μια σύντομα ιστορία του πολέμου, που περιέχει όμως αναφορές στις περισσότερες συγκρούσεις ανά τον κόσμο από την αρχαιότητα ως σήμερα, υπογράφει η καθηγήτρια Ιστορίας σε Τορόντο και Οξφόδρη Margaret Mac Millan.

Η συγγραφέας αποφασίζει να διερευνήσει διεξοδικά το φαινόμενο του πολέμου, ένα φαινόμενο τόσο παλιό σχεδόν όσο και ο άνθρωπος. Συνηθίζουμε σήμερα να λησμονούμε ότι η μορφή που έχει σήμερα ο κόσμος μας, δηλαδή τα πολυάριθμα εθνικά κράτη που τον αποτελούν, είναι αποτέλεσμα πολέμων. Τα αρχαιολογικά ευρήματα αποδεικνύουν ότι ήδη από τις προϊστορικές κοινωνίες ο πόλεμος αποτελούσε καθημερινή ενασχόληση των ανθρώπων.

Η Ιστορία μας διδάσκει ότι οι αιτίες και οι αφορμές για πόλεμο ήταν πάντοτε άφθονες. Οι αφορμές αποτελούν το πρόσχημα της σύγκρουσης, το ίδιο και η ύπαρξη μειονοτήτων και θρησκευτικών διαφορών. Οι αιτίες για πόλεμο ήταν πάντα ίδιες ανά το πέρασμα των αιώνων: χρήμα, εδάφη και εξουσία. Τα υπόλοιπα είναι απλώς οι αφορμές που χρησιμοποιούν οι ηγεμόνες για να πείσουν τον λαό να πολεμήσει. Ένας πόλεμος που ο σκοπός του δεν είναι αρεστός στον λαό ή δεν αποδεικνύεται νικηφόρος για εκείνον που τον διεξάγει, μπορεί να στοιχίσει την εξουσία του ηγεμόνα και να συμβάλει στην πτώση του.

Σύμφωνα με τον μέγα θεωρητικό του πολέμου Καρλ φον Κλάουζεβιτς «ο πόλεμος είναι πράξη βίας που αποσκοπεί στο να υποχρεωθεί ο αντίπαλος να συμμορφωθεί με τις επιθυμίες μας». Εκτός από τις αιτίες του πολέμου η συγγραφέας εξετάζει αναλυτικά όλες τις παραμέτρους των πολέμων από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας: τη συμμετοχή των γυναικών σε αυτόν, τις επιπτώσεις του, τους μεγάλους σταθμούς στην ιστορία του πολέμου, δηλαδή την εφεύρεση των μεταλλικών όπλων, της πυρίτιδας και τη χρησιμοποίηση του αλόγου σε αυτόν, τα μέσα και τον τρόπο διεξαγωγής του, τη μάχη και τα μεγάλα θύματά του: τους αμάχους. Τελειώνει εξετάζοντας την απήχηση που έχει ο πόλεμος στην τέχνη και την επίδρασή του στη συλλογική μας μνήμη, τη φαντασία και τις αναμνήσεις μας.

Η Mac Millan απαντά επίσης σε πολυάριθμα ερωτήματα του τύπου: Υπάρχει δίκαιος πόλεμος; Και να ναι πότε αυτός θεωρείται δίκαιος; Είναι αναγκαία η θεατρικότητα και η σκηνοθεσία στον πόλεμο; Ο πόλεμος αποτελεί άραγε μια καθαρά αντρική υπόθεση; Και τελικά μήπως κάποιοι  τείνουν να απολαμβάνουν τη διεξαγωγή του πολέμου;

Η συγγραφέας τεκμηριώνει τα λεγόμενά της με χειροπιαστά παραδείγματα από μάχες που έλαβαν χώρα σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης κατά τη διάρκεια των αιώνων. Η αφήγησή της όμως δεν είναι γραμμική, αλλά θεματική. Από τις σφαγές των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, στους πολέμους των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων, των βασιλιάδων του Μεσαίωνα και των εθνικών κρατών του 19^ου αιώνα, η Mac Millan μας βοηθά να κατανοήσουμε ένα φαινόμενο το οποίο όλοι οι άνθρωποι δεν εύχονται ποτέ να ζήσουν, αλλά δυστυχώς δεν έχει πάψει ποτέ να συμβαίνει.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.