Please enable JavaScript to view the comments powered by Disqus.

 

Μωβ, Ελένη Λόππα, Eκδόσεις ΑΩ

Ο μόνος τρόπος έκφρασης συναισθήματος στη μορφή της τέχνης είναι η εξεύρεση ενός «αντικειμενικού συσχετικού». Με άλλα λόγια ενός συνόλου πραγμάτων, μιας κατάστασης, μιας αλυσίδας γεγονότων που θα αποτελέσουν τη συνταγή αυτού του ιδιαίτερου συναισθήματος. Όταν τα εξωτερικά γεγονότα, που πρέπει να καταλήγουν σ’ αισθησιακή εμπειρία, δοθούνε, το συναίσθημα προκαλείται αμέσως, έγραφε ο Έλιοτ για την τέχνη της γραφής.

Η Ελένη Λόππα ανακαλύπτει το δικό της αντικειμενικό συσχετικό μέσα από την παρατήρηση της επικαιρότητας. Με τη νουβέλα της Μωβ (εκδόσεις ΑΩ, 2021) οδηγεί τον αναγνώστη σ’ αισθησιακή εμπειρία. Το συναίσθημα προκαλείται αμέσως. Όσα αποθησαυρίζει η ματιά της από την οξεία παρατήρηση της πραγματικότητας, τα διυλίζει και τα μετουσιώνει, μυθοποιώντας περίτεχνα τον κόσμο μας. Ο πλούσιος και βαθύτατα ανθρώπινος ψυχισμός που πηγάζει από τις σελίδες της, συνιστά καταξίωση του Ανθρώπου, ακόμη και στις ώρες της πτώσης του.

Η νουβέλα πραγματεύεται τα χρόνια της πανδημίας με τον covid -19. Ανατέμνοντας τα σχετικά γεγονότα, η Ελένη Λόππα κατασκευάζει μια ιστορία επίκαιρη και αληθοφανή, την οποία αφηγείται σε τρίτο πρόσωπο, μέσα από το τέχνασμα του ημερολογίου που ανακαλύπτει ο νεαρός Έκτορας, γεννημένος το 2020, μέσα δηλαδή στην πανδημία, στο σπίτι που κληρονομεί από τη σύντροφο του πατέρα του. Οι μυθολογικές αναφορές δένουν αρμονικά με την επικαιρότητα, συνθέτοντας ένα πλέγμα μύθου και πραγματικότητας γοητευτικό.

Πρωταγωνίστρια είναι η Μόνικα, μεταφράστρια στο επάγγελμα. Πρόσωπο αγγελικό, διακρίνεται από αξιοπρέπεια και ευγένεια.

Πλάθοντας στα μυθιστορήματά της η συγγραφέας ηρωίδες και ήρωες εξανθρωπισμένους και ανώτερους από τον μέσο όρο, επιθυμεί να αναδείξει τη φωτεινή πλευρά της ζωής και του κόσμου μας. Δίχως να ολισθαίνει στην ηθικολογία, το εναντίον, αυτοαποκαλύπτεται. Εκθέτει τον ιδεολογικοπολιτικό της πυρήνα που απορρίπτει τον αμοραλισμό και τη θηριωδία. Μεταμορφώνεται σε πρέσβειρα του ηθικού, αναμοχλεύοντας τη δόση του καλού μέσα μας. Η γεμάτη ευαισθησία οπτική της γεννά στιγμιότυπα ρομαντικά, που χαρακτηρίζονται από ανθρωπιά· συμβάντα συγκινητικά και αισθήματα ευσπλαχνίας, στα οποία το ανθρώπινο συνυπάρχει με το θείο, η πραγματικότητα με τη μεταφυσική και τα όνειρα.

Ιδιότυπο πλέγμα λογοτεχνίας, ποίησης, θεάτρου και μουσικής είναι το Μωβ. Μέσα σε αποθέωση διακειμενικότητας, η συγγραφέας ενσωματώνει τις μεταβολές που έφερε στη ζωή μας ο ιός. Αναπαριστά όσα διαδραματίστηκαν στην Κίνα, το Μιλάνο, το Μπέργαμο. Προβάλλει τη μοναξιά των προσβεβλημένων στις μονάδες εντατικής θεραπείας, τους θανάτους, τον θρήνο, το πένθος. Αναφέρεται στο οικονομικό κόστος, τις αντιφάσεις των γιατρών, τη συνωμοσιολογία, τα fake news, τον ρόλο των κοινωνικών δικτύων. Ένα χρονικό εποχής, αλλά και έρωτα, με ανθρώπινα διλήμματα και αποφάσεις που ανατέμνουν τη γυναικεία και ανδρική ψυχολογία.

Ο γοητευτικός αρχιτέκτονας Έκτορας με τα βραβεία, τα ταξίδια, την εναλλαγή ερωτικών συντρόφων, συνιστά πορτρέτο του σύγχρονου work alcoholic ανθρώπου. Πλούσιος σε χρήματα και υλικά αγαθά. Φτωχός σε χρόνο και συναισθήματα, με το αίσθημα του ανικανοποίητου στην καρδιά. Θα προσβληθεί από τον ιό. Οι βασανιστικές ώρες της νοσηλείας του στη μονάδα εντατικής θεραπείας θα οδηγήσουν στο ξεφύλλισμα της ζωής του, ανασυστήνοντας την ελληνική ιστορία την περίοδο της δικτατορίας και τον ελληνικό στρατό. Οι σταθμοί της ζωής του Έκτορα περιγράφουν τον επιστήμονα στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.

Ο Έκτορας με τα χρόνια θα γίνει πιο ανθρώπινος και επιλεκτικός. Πίσω όμως από τις επιτυχίες και τη δόξα παραμονεύει πάντα η αρρώστια και ο θάνατος. Ο αναπόδραστος κύκλος του γίγνεσθαι και της φθοράς. Η συγγραφέας κατοπτρίζει τον ανωφελή, μάταιο και βαρύ ανθρώπινο βίο. Σκιαγραφεί τα θέματα του έρωτα και του σεξ, εμμένοντας στη στυφή γεύση του κενού που αφήνει το ερωτικό ξόδεμα, η άνευ όρων προσφορά και εξαίροντας το μεγαλείο της αληθινής αγάπης και φιλίας.

Το υψηλής αισθητικής σπίτι του αρχιτέκτονα Έκτορα τοποθετείται απέναντι από το Άγιο Όρος, για να θυμίζει τα όρια της ζωής και του θανάτου, την πεπερασμένη φύση μας. Η γραία Χαδούλα, στη Φόνισσα του Παπαδιαμάντη, εύρε τον θάνατον εις το πέρασμα του Αγίου Σώστη, εις τον λαιμόν τον ενώνοντα τον βράχον του ερημητηρίου με την ξηράν, εις το ήμισυ του δρόμου μεταξύ της θείας και ανθρώπινης δικαιοσύνης. Η Μόνικα ασπάζεται τη μεταφυσική παρηγοριά, υποδεικνύοντας την προσευχή, όπως και την τέχνη, ακόμη και τη γαστρονομική και οινική χαρά, ως πρόταση για τα προσωπικά μας αδιέξοδα. Αντίθετη προς τα ρηχά και συμφεροντολογικά αισθήματα του Έκτορα, αποτελεί προσωποποίηση της αγάπης και του ανθρωπισμού. Μια persona της συγγραφέως, που ασχολείται με τη γραφή και με τη γλώσσα, είχε ως καθηγητή τον Δημήτρη Μαρωνίτη και ζει σε σπίτι με κήπο, δίπλα στη θάλασσα, μακριά από το κέντρο, κοντά στην Ουρανούπολη και τον Όρμο της Παναγιάς, τοπωνύμια που τη συγκλονίζουν.

Το προσωπικό βίωμα της συγγραφέως εισχωρεί στη μυθοπλασία. Επανέρχονται συγκλονιστικά γεγονότα που χαράχθηκαν στη μνήμη -τα ανευρίσκουμε και στο πρώτο της μυθιστόρημα Τ’ άσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης (Γαβριηλίδης 2011). Υπάρχουν αναφορές στη γλώσσα που σχετίζονται με την επιστημονική κατάρτιση, αλλά και περιηγήσεις σε πόλεις ευρωπαϊκές, στο Μιλάνο, τη Βιέννη, το Άμστερνταμ, το Μόναχο, που αναδεικνύουν το κοσμοπολίτικο πνεύμα της εποχής, αλλά και της αφηγήτριας. Η Θεσσαλονίκη, χρονότοπος του έργου, αναπαρίσταται με ζηλευτές περιγραφές. Προβάλλεται η μαγευτική της παραλία, το πρωτοποριακό για τη χώρα φεστιβάλ μπαρόκ που διαδραματίζεται στη πόλη, αλλά και σκηνές καθημερινές, όπως και ο βυζαντινός της χαρακτήρας.

Ιδιοσυγκρασία ποιητική η Ελένη Λόππα υφαίνει με αραχνοΰφαντη κλωστή το έργο της. Τα ρεαλιστικά στοιχεία, με τη μουσική κίνηση της φράσης, τις παρηχήσεις, τις νοσταλγικές αναδρομές, την ενσωμάτωση στίχων ποιητών και ποιητριών, καταλήγουν σε έργο ποιητικό, με εικονοποιία που θυμίζει πίνακες ιμπρεσιονιστών ζωγράφων. Η μεγαλύτερη γιορτή της ορθόδοξης χριστιανοσύνης, το Πάσχα, που τελέστηκε κεκλισμένων των θυρών μέσα στην καραντίνα, παρίσταται σε αντιδιαστολή με την παρήχηση της βαριάς συριστικής ανάσας των διασωληνωμένων. Γλαφυρή και επεξεργασμένη η γλώσσα οδηγεί σε υποβλητικές λυρικές περιγραφές.

Τα όνειρα παίζουν σημαντικό ρόλο στο έργο. Θυμίζουν πίνακες του Μαρκ Σαγκάλ, με τις μορφές να αιωρούνται. Οι γάτες παρηγορούν, όπως και στα προηγούμενα μυθιστορήματα της Λόππα, ενώ το μωβ χρώμα διαχέεται παντού, υπενθυμίζοντας τη μεταφυσική αγωνία, τη μελαγχολία της ανθρώπινης ύπαρξης μπροστά στο νομοτελειακό τέλος.

Στη νουβέλα της Ελένης Λόππα Μωβ, η μυστική δόνηση προκαλείται στον αναγνώστη από το μεταφυσικό της υπόβαθρο, από την όσμωση του απτού και του ασύλληπτου, του πραγματικού και του ονειρικού. Προκαλείται επίσης από το σασπένς, τον λυρισμό, τη διακειμενικότητα, τις μυρωδιές και τα χρώματα. Το ηθογραφικό πλαίσιο αποκαλύπτει μια συγγραφέα ψυχογράφο, μια άριστη κοινωνική παρατηρήτρια, μια ηθολόγο που φωτίζει την αξία της αγάπης και του πλουραλισμού, της διαφωνίας και της ανεκτικότητας.

Η ύψιστη πρόοδός μας είναι να πλησιάσουμε και να αποδεχθούμε τον Άλλο, γράφει.

Οι ακτινοβόλες και λαμπερές προσωπικότητες των μυθιστορημάτων της Ελένης Λόππα διέπονται από δημιουργικό πείσμα. Δεσμεύονται από ήθος και εσωτερικευμένες αρχές. Γι’ αυτό και γίνονται σύμβολα. Η υποβλητικότητα της γραφής της έχει ως βάση το χειροπιαστό, την εξωτερική πραγματικότητα, όμως ανοίγεται στο πνευματικό και την ψυχογραφία. Συνδυάζει τον ρεαλισμό με τα ποιητικά στοιχεία, τα κοινωνικά προβλήματα με την υπαρξιακή ανησυχία και τη μεταφυσική, τον ψυχολογικό χαρακτήρα με τον ερωτισμό και την έντονη αίσθηση του φυσικού και ζωικού στοιχείου. Οι συγκροτημένες συνθέσεις της διαθέτουν ευδιάκριτο μύθο και πλοκή. Πατούν στην εξωτερική πραγματικότητα. Γι’ αυτό και η αφήγησή της έχει στερεότητα. Ό, τι ουσιαστικό έχει να μας πει το περνά στο υπόστρωμα. Το αισθητικό αποτέλεσμα την υψώνει σε αυθεντική οικοδόμο του έντεχνου λόγου. Οι ιδέες της ξυπνούν τον ρομαντικό μας λήθαργο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png

This image has an empty alt attribute; its file name is sep-lit-1024x59.png
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
latestpopular