***Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη***
Σε μια εξαιρετική έκδοση κυκλοφόρησαν από τον εκδοτικό οίκο Μεταίχμιο, συγκεντρωμένα, τα άρθρα του Νίκου Βατόπουλου για την Αθήνα. Τα άρθρα αυτά, αποθησαυρισμένα από την εφημερίδα «Η Καθημερινή», είναι το αποτέλεσμα μιας κοπιώδους για πολλά χρόνια και ταυτόχρονα συγκινητικής ενασχόλησής του με το αστικό κέντρο και όλα όσα το στιγματίζουν ή το αναδεικνύουν. Σαράντα πολύτιμες «Πτυχές» του αθηναϊκού κόσμου που στοχεύουν στη γενικότερη προάσπιση της ελληνικής πρωτεύουσας.
Πέρα όμως από τα σαράντα αυτά κείμενα, ο Νίκος Βατόπουλος φωτογραφίζει την αγαπημένη του πόλη και καταθέτει παράλληλα την οπτική του ευαισθησία προσπαθώντας να αναδείξει την ταυτότητα της πολιτισμικής μητρόπολης και παράλληλα να εκλεπτύνει την ευαισθησία του αναγνώστη του, ώστε να καταστεί ικανός να δει, πέρα από τη ορατή σημερινή κατάσταση της πόλης, την αθέατη ομορφιά, ελλοχεύουσα σε κάθε μας βήμα, έτοιμη να αποκαλυφθεί, αρκεί να μπορούμε εμείς να την εντοπίσουμε στην απλότητα και στους συμβολισμούς της, στην ξεχασμένη ανθρωπιά και στα αποτελέσματά της. Μια παλιά σκάλα ή ένα ρόπτρο, μια εξώθυρα άλλης εποχής, η είσοδος μιας πολυκατοικίας κι ένα παράθυρο ή μια γλάστρα που αναπτύσσεται σε έναν ξεχασμένο εξώστη συνιστούν μια μαρτυρία για μια αλλοτινή εποχή που επιμένει να αντιστέκεται μπροστά στο τσιμέντο που κατέκλυσε τον αστικό κορμό αυτής της πόλης.
Ο Βατόπουλος, ίσως ο πιο έγκυρος αθηναιογράφος του καιρού μας, περιδιαβαίνει την πόλη και καταγράφει με τη γνώριμη τρυφερότητα της πένας του και του φακού του όλα όσα αυτή η πόλη έχει εκμυστηρευτεί πρώτα σε εκείνον. Κάθε διήγησή της και κάθε φόβο της, τα μυστικά που αφορούν στο παρελθόν της αλλά και την αγωνία της για το μέλλον, απειλητικό πια να διαγράφεται. Από τα Πατήσια και την Καισαριανή ως το ιστορικό κέντρο και από το Παγκράτι ως την Αχαρνών η αρχιτεκτονική, δομική, κοινωνική και ιστορική διαδρομή της πόλης γίνονται η αφετηρία μιας αφήγησης που αναπαριστά με ακρίβεια την ελληνική κοινωνία, τις οικιστικές ανάγκες της εσωτερικής μετανάστευσης, τις ιστορικές της διακυμάνσεις και τον τρόπο που αυτές οι διακυμάνσεις περιόρισαν ή ανάπτυξαν την ποιότητά της.
Όλα μνήμες κατάσαρκα χαραγμένες στο αγαπημένο σώμα της πόλης. Ο Βατόπουλος σκύβει πάνω από το σώμα αυτό και καταγράφει αυτή την εξελικτική και διαχρονική της πορεία με ακρίβεια και περισσή στοργή, πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρει να κάνει τον αναγνώστη του να αντιληφθεί τη σύγχρονη παρακμή μπροστά στο μεγαλείο του παρελθόντος και να μπορέσει, επιτέλους, να αντιληφθεί τη μοίρα αυτής της πόλης και την ευθύνη του απέναντι στην ιστορία της και στη σχέση της με το ξένο στοιχείο που μοιραία αφομοίωσε στο πέρασμα των αιώνων.
«Να νοσταλγείς τον τόπο σου ζώντας στον τόπο σου, τίποτα δεν είναι πιο πικρό», έγραφε ο Γιώργος Σεφέρης και αυτό που κάνει το δημιούργημα του Νίκου Βατόπουλου εξαιρετικά σημαντικό είναι μια απροσδιόριστη νοσταλγία που διαχέεται σε κάθε σελίδα, μέσα από τις όμορφες εικόνες και τις λέξεις που επιλέγει να συναρμολογήσει ο συγγραφέας. Ο Βατόπουλος συμπάσχει με την πόλη που υπεραγαπά. Αφομοιωμένος στην ομορφιά της πόλης αυτής, η οποία έχει κυριολεκτικά σημαδέψει την ψυχή του, αναζητά τους λόγους για τους οποίους η πατρίδα της καρδιάς του, η Κίρκη της δικής του πορείας, έχει πάψει να εμπνέει τον σεβασμό και την αγάπη. Παράλληλα, καταθέτει έναν πλήρες «οδηγό ομορφιάς», με κεντρικό γνώμονα την ανθρωπιά και τη χαμένη αθωότητά της, για να μπορέσει να ευαισθητοποιήσει τις ερχόμενες γενιές για το κάλλος που αφήσαμε να χαθεί, μοιραία και αναπότρεπτα, και που οφείλουμε να διεκδικήσουμε εκ νέου.
*** Η Μαρία Δερμετζοπούλου είναι φιλόλογος
Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.
