Διαβάζοντας κανείς τις νουβέλες και τα μυθιστορήματα του Λέωντος Τολστόι, διαπιστώνει μία διάχυτη αγωνιώδη και συνεχή ηθική αναζήτηση.

Αφού ξεπέρασε τα δύσκολα και μοναχικά παιδικά του χρόνια και στράφηκε στη συνέχεια στην ακόλαστη ζωή, άρχισε να αναρωτιέται, όπως όλοι οι άνθρωποι άλλωστε, ποιο είναι το νόημα αυτής. Διέκρινε γύρω του, στην εξουσία, στην πολιτική, στους θεσμούς στην κοινωνία υποκρισία και θεώρησε υπέυθυνη γι’ αυτό την εκκλησία.

Είναι, λοιπόν, αμέτρητες οι αναφορες του Ρώσου συγγραφέα στο αληθινό νόημα του Χριστιανισμού. Στη «σονάτα Κρόιτσερ» συναντάμε την πάλη του άνθρώπου ενάντια στις σαρκικές απολαύσεις ακόμα και μέσα στο γάμο, κάτι που κι ο ίδιος έκανε πράξη στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Στην «Άννα Καρένινα» μένουμε άναυδοι με την υποκρισία μιας χριστιανικής καθόλα οικογένειας. Από τη μία ο Καρένιν είναι αποφασισμένος να μείνει πιστός στο γάμο του και να μη δώσει διαζύγιο φοβούμενος την κατακραυγή της κοινωνίας ενώ γνωρίζει την απάτη της γυναίκας του, κι από την άλλη η Άννα, μια γυναίκα που  αγαπά το παιδί της σαν καλή μητέρα αλλά το αφήνει για να ακολουθήσει τον ανίερο έρωτά της. Στο θεατρικό έργο «το κράτος του ζώφους» ο συγγραφέας αναρωτιέται ποιος αρρωστημένος νους σκέφτηκε να φυλάει ο άνθρωπος χρήματα στην τράπεζα την ώρα που ο δημιουργός του φροντίζει γι’αυτόν. Τέλος η «Ανασταση» συνιστά ένα δριμή κατηγορώ  απέναντι στην εκκλησία αφού απορρύπτει τελετές όπως η Θεία Λειτουργεία και η Θεία Κοινωνία. Ταυτόχρονα η ιστορία του Νεχλιούντοφ, που θεώρησε τον εαυτό του υπόλογο για την κατάπτωση της  Κατιούσας και την ακολουθησε στην καταδίκη της, αποτελεί έναν ύμνο στην ευαγγελική επιταγή «Μην κρίνεις για να μην κριθείς».

Ασφαλώς εξαιτίας όλων αυτών των αναφορών ο Τολστόι συνάντησε δυσκολίες στην έκδοση των βιβλίων του. Η λογοκρισία πρόσπαθησε να του επιβάλει την αναφορά του όχι γενικά στην εκκλησία αλλά μονο στη Ρωμαιοκαθολική προκειμένου να δικαιωθεί η το ορθόδοξο δώγμα. Το τέλευταίο του μυθιστόρημα όπως ήταν φυσικό τον οδήγησε στον αφορισμό. Η μεγαλύτερη όμως απόδειξη όλων αυτών που πίστευε ο Τολστόι ήταν η βούληση του να τα κάνει πράξη. Θέλησε να μοιράσει όλη του την περιουσία στους φτωχούςμ πράγμα που τον έφερε σε ριξη με την οικογένεια του. Ακόμα απήχε από τα συζυγικά του καθήκοντα και ζούσε ληττοδίαιτα. Τέλος ήταν επίθυμία του να δίνονται τα βιβλία του δωρεάν ώστε να έχει πρόσβασησε αυτά ο καθένας..

Εν κατακλείδει, όπως εξηγεί και στο δοκίμιιο του «Τι είναι θρησκεία», δεν υπάρχουν ανώτερες ηθικές αξίες από αυτές που κήρυξε ο Ιησούς, οι οποίες αν αποκαλυφθούν ξανά στον άθρωπο θα τον οδηγήσουν στην ευημερία.

Ακολουθήστε τo Literature.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλα τα νέα για τον πολιτισμό και την επικαιρότητα από την Ελλάδα και τον Κόσμο.